Điểm sáng nhân văn mang tên 'Việt Nam'

Việt Nam tái đắc cử vào Hội đồng Nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2026-2028 với số phiếu cao nhất nhóm châu Á – Thái Bình Dương. (Nguồn: Phái đoàn Việt Nam tại LHQ)

Thành tựu ấn tượng

Là thành viên tích cực của cộng đồng quốc tế, từ khi trở thành thành viên của LHQ đến nay, Việt Nam không ngừng nỗ lực tham gia vào hoạt động chung của LHQ trong thực thi sứ mệnh thúc đẩy và bảo vệ quyền con người trên phạm vi toàn cầu. Việt Nam hiện là thành viên của 7/9 công ước quốc tế cơ bản của LHQ về quyền con người, 25 công ước về quyền lao động của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) (trong đó có 7/8 công ước cơ bản), cùng nhiều văn kiện quốc tế quan trọng khác. Việt Nam nghiêm túc thực hiện các cam kết quốc tế về quyền con người trên cơ sở tuân thủ các nguyên tắc về trách nhiệm quốc gia của thành viên công ước theo Hiến chương LHQ và Công ước Vienna về Luật Điều ước quốc tế.

Trong những năm qua, quyền con người trên các lĩnh vực dân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội ở Việt Nam được bảo đảm và thúc đẩy hiệu quả thông qua sự phối hợp của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý, điều hành của Nhà nước, được cộng đồng quốc tế thừa nhận và đánh giá cao.

Một trong những dấu ấn quan trọng nhất trong bảo đảm quyền con người của Việt Nam là kỳ tích giảm nghèo đa chiều. LHQ và Ngân hàng thế giới (WB) đánh giá Việt Nam là một trong những quốc gia giảm nghèo nhanh nhất và ấn tượng nhất trong lịch sử hiện đại. Từ hơn 70% người Việt sống dưới ngưỡng nghèo vào thập niên 1980 và tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn quốc gia chiếm tới hơn 58% (năm 1993), đến giữa năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh chỉ còn 1,93% (theo chuẩn nghèo đa chiều). Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 cơ bản không còn hộ nghèo. Việt Nam đã sớm hoàn thành Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDG) về xóa nghèo vào năm 2010. Có thể nói, Việt Nam đã viết nên câu chuyện thành công về giảm nghèo, tạo động lực và truyền cảm hứng cho nhiều quốc gia khác.

Bên cạnh đó, quyền của các nhóm xã hội dễ bị tổn thương cũng được chú trọng và bảo đảm thực hiện hiệu quả trong quá trình hoạch định và thực thi chính sách của Nhà nước. Các chính sách an sinh xã hội đã bao trùm tất cả lĩnh vực cơ bản, thiết yếu và bao quát hầu hết nhóm yếu thế (người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em, phụ nữ, người dân tộc thiểu số…), tạo thuận lợi cho việc thực hiện và đạt được bình đẳng thực chất trong xã hội, thúc đẩy công bằng xã hội, cải thiện phúc lợi xã hội và mức sống của người dân. Hiện nay, trên toàn quốc có hơn 3,8 triệu người (chiếm 3,8% dân số) được hưởng trợ cấp xã hội từ ngân sách nhà nước.

Kết quả của bảo đảm quyền con người ở Việt Nam còn thể hiện qua những con số và chỉ số tích cực. Chỉ số phát triển con người (HDI) của Việt Nam năm 2023 đạt 0,766, xếp thứ 93/193 quốc gia, thuộc nhóm phát triển con người cao. Năm 2025, Việt Nam xếp hạng 46/143 quốc gia về chỉ số hạnh phúc, đứng thứ hai ở khu vực Đông Nam Á. Tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam năm 2024 là 74,7 tuổi, trong đó có khoảng 67 năm sống khỏe. Chỉ số hài lòng của người dân đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước (SIPAS) năm 2024 đạt 83,94%. Việt Nam là một trong những quốc gia hoàn thành sớm nhất MDG về bình đẳng giới vào năm 2015.

Một trong những dấu ấn quan trọng nhất trong bảo đảm quyền con người của Việt Nam là kỳ tích giảm nghèo đa chiều. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Đóng góp tích cực vào nỗ lực quốc tế

Với tư cách là thành viên của LHQ, Việt Nam tích cực tham gia nhiều thể chế đa phương toàn cầu và đóng góp vào việc định hình thể chế quốc tế về quyền con người.

Năm 2022, Việt Nam được bầu làm Phó Chủ tịch Đại hội đồng LHQ khóa 77, đại diện cho khu vực châu Á – Thái Bình Dương (nhiệm kỳ một năm). Năm 2023, Việt Nam được bầu làm Phó Chủ tịch UNESCO, trực tiếp tham gia vào quá trình điều hành, định hình các chính sách, quyết định quan trọng của tổ chức này. Năm 2024, Hội đồng Kinh tế và xã hội LHQ (ECOSOC) bầu Việt Nam vào Hội đồng chấp hành cơ quan LHQ về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) nhiệm kỳ 2025-2027. Năm 2025, Việt Nam tái đắc cử vào HĐNQ LHQ nhiệm kỳ 2026-2028 với số phiếu cao nhất nhóm châu Á - Thái Bình Dương.

Trong hai lần tham gia HĐNQ LHQ (nhiệm kỳ 2014-2016 và 2023-2025), Việt Nam đều có những sáng kiến nổi bật về quyền con người. Ngày 3/4/2024, HĐNQ LHQ đồng thuận thông qua Nghị quyết do Việt Nam đề xuất và chủ trì soạn thảo về việc kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn phổ quát về quyền con người và 30 năm Tuyên bố và Chương trình hành động Vienna. Việt Nam đã phối hợp với một số quốc gia và cơ quan chuyên môn của LHQ đồng tổ chức, chủ trì các sự kiện bên lề (tọa đàm, hội thảo chuyên đề về quyền con người) tại các khóa họp của HĐNQ LHQ vào các năm 2016, 2024. Trong khuôn khổ hoạt động của HĐNQ LHQ để thực hiện cơ chế quốc tế về thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, Việt Nam đã tham gia cả bốn chu kỳ của Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR). Ngoài ra, Việt Nam tham gia các cơ chế quyền con người khác do các Ủy ban giám sát công ước của LHQ tiến hành.

Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ từ năm 2014, vừa nỗ lực lan tỏa hình ảnh một dân tộc yêu chuộng hòa bình, vừa thể hiện vai trò của một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, gắn kết tình hữu nghị giữa các quốc gia, góp phần thúc đẩy và bảo vệ quyền con người trên toàn thế giới.

Ngày 25-26/10, lễ mở ký Công ước của LHQ về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) tại Thủ đô là dấu mốc có ý nghĩa lớn trong hoạt động thúc đẩy và bảo đảm quyền con người của Việt Nam ở cấp độ toàn cầu, góp phần thiết lập hành lang pháp lý quốc tế về chống tội phạm mạng. Đây là sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với uy tín và trách nhiệm của Việt Nam đối với những vấn đề toàn cầu.

Tại Đông Nam Á, Việt Nam đã và đang phát huy vai trò là hạt nhân thúc đẩy, đoàn kết và thống nhất của tổ chức ASEAN, tham gia xây dựng và định hình “luật chơi” của khu vực, đóng góp vào xây dựng và thông qua nhiều văn kiện quan trọng của ASEAN, trong đó có các văn kiện về quyền con người.

Dệt ước mơ xóa đói giảm nghèo ở Hà Giang.

Chung tay xây dựng thế giới hòa bình, nhân văn

Những thành tựu đáng kể trong công tác bảo đảm và thúc đẩy quyền con người nói trên của Việt Nam là nhờ những đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn và sáng suốt của Đảng và Nhà nước trên tất cả lĩnh vực, trong đó có ngoại giao. Với cách tiếp cận nhất quán trong đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, Việt Nam đã thực hiện đa dạng hóa và đa phương hóa trong quan hệ đối ngoại, mở rộng quan hệ đối tác với nhiều quốc gia. Đó là tiền đề quan trọng, tạo thuận lợi cho việc tham gia bảo đảm và thúc đẩy quyền con người trên phạm vi toàn cầu.

Trong những năm tới, những thách thức an ninh phi truyền thống vẫn tiếp tục tác động sâu sắc đến cục diện quốc tế cũng như sự ổn định, phát triển và an ninh tổng thể của mỗi quốc gia. Từ thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu đến tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, xung đột sắc tộc, di cư bất hợp pháp, an ninh mạng, tất cả thách thức này đều ảnh hưởng đáng kể đến quyền con người ở cấp độ quốc gia, khu vực và quốc tế, đòi hỏi sự chung tay, chung sức của toàn bộ cộng đồng quốc tế. Trước tình hình đó, hoạt động bảo đảm và thúc đẩy quyền con người của LHQ tất yếu đặt ra yêu cầu cần có những sáng kiến và giải pháp cụ thể, kịp thời và có tính khả thi, trước hết từ phía các quốc gia thành viên.

Việt Nam đã và đang nổi lên như một trong những điểm sáng trên thế giới, không chỉ do thành tựu phát triển kinh tế - xã hội vượt bậc, mà còn nhờ những dấu ấn đậm nét trong công tác bảo đảm và thúc đẩy quyền con người thời gian qua. Với uy tín đang có, Việt Nam chắc chắn tiếp tục phát huy tốt vai trò và trách nhiệm của mình, thể hiện bản sắc dân tộc cùng khả năng sáng tạo cũng như bản lĩnh và quyết tâm trong quá trình hội nhập quốc tế, cùng đóng góp vào nỗ lực chung của nhân loại trong việc đẩy lùi những thách thức toàn cầu, gìn giữ hòa bình và những giá trị phổ quát về quyền con người, xây dựng nền văn hóa nhân quyền toàn cầu vì một thế giới tốt đẹp hơn trong tương lai.

TS. Lê Xuân Tùng