Dịch tả lợn châu Phi lan rộng, trang trại lợn giống lao đao

Gần 3 tháng nay, Công ty CP Phát triển Nông lâm Hà Tĩnh (xã Trường Lưu), thuộc Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh phải đối mặt thách thức do dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) hoành hành trên địa bàn. Một mặt, đơn vị phải tăng chi phí phòng dịch từ 20 - 30% so với thời điểm bình thường, mặt khác phải giải quyết số lợn giống “tồn kho” do sức tiêu thụ giảm.

Công ty CP Phát triển Nông lâm Hà Tĩnh đang gặp khó trong tiêu thụ lợn giống.

Ông Mai Khắc Mại – Giám đốc Công ty CP Phát triển Nông lâm Hà Tĩnh cho biết: Đơn vị hiện có hơn 1.800 con lợn nái với 14 trang trại vệ tinh. Bình quân mỗi tháng, ngoài cung cấp con giống cho các trang trại liên kết, doanh nghiệp xuất ra thị trường hơn 1.500 con lợn giống. Tuy nhiên, gần 3 tháng nay, công ty gặp khó khăn về đầu ra sản phẩm, chỉ tiêu thụ được số lượng ít lợn giống với giá thành thấp hơn trước. Thực trạng này buộc doanh nghiệp phải chuyển toàn bộ lợn giống "tồn kho" sang nuôi lợn thịt. Trong bối cảnh chi phí phòng chống dịch bệnh trên đàn vật nuôi, giá thức ăn chăn nuôi và giá điện tăng cao, doanh nghiệp phát sinh nhiều chi phí.

Năm 2025, Công ty CP Phát triển Nông lâm Hà Tĩnh đặt mục tiêu doanh thu 245 tỷ đồng, trong đó, 7 tháng đầu năm đạt khoảng 170 tỷ đồng. Để duy trì ổn định chuỗi chăn nuôi liên kết, ngăn DTLCP "tấn công", doanh nghiệp tiếp tục tăng cường công tác phòng chống dịch, đầu tư nguồn lực bảo vệ đàn vật nuôi theo hướng chăn nuôi an toàn sinh học.

Công ty CP Chăn nuôi Mitraco Hà Tĩnh tăng cường công tác phòng dịch trên đàn vật nuôi (ảnh tư liệu).

Tương tự, 2 "công ty con" chuyên chăn nuôi lợn của Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh là Công ty CP Chăn nuôi Mitraco Hà Tĩnh (phường Hà Huy Tập) và Công ty CP Thức ăn chăn nuôi gia súc Thiên Lộc (xã Can Lộc) cũng đang chật vật ứng phó DTLCP.

Theo ông Nguyễn Anh Thắng – Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh: Tổng công ty có 3 đơn vị trực thuộc chuyên chăn nuôi lợn với quy mô 6.600 con lợn giống; cung cấp cho thị trường khoảng 150.000 con lợn giống và lợn thương phẩm/năm. Thời gian qua, do ảnh hưởng DTLCP, đơn vị gặp nhiều khó khăn do chi phí phòng dịch tăng cao, sức tiêu thụ lợn giống và lợn thịt giảm mạnh, phát sinh nhiều chi phí chăn nuôi. Tổng công ty tăng cường chỉ đạo các đơn vị không chỉ thực hiện nghiêm công tác phòng dịch nội bộ, mà còn hỗ trợ các địa phương, bà con chăn nuôi thực hiện quy trình chuẩn về công tác phòng DTLCP; cung cấp vật tư, thuốc men và cử nhân viên trực tiếp hỗ trợ thực hiện. Từ đây vừa giúp bà con phòng dịch vừa thực hiện công tác phòng xa vòng ngoài cho các trang trại của Tổng công ty.

Không bán được lợn giống, HTX Thắng Lợi phải tăng quy mô đàn lợn thịt.

Trong "cuộc chiến" phòng DTLCP, các hợp tác xã, cơ sở chăn nuôi trên địa bàn gặp nhiều áp lực hơn so với doanh nghiệp do hạn chế về nguồn lực. Từ cuối quý II/2025 lại nay, HTX Thắng Lợi (xã Tiên Điền) gặp khó khi nguy cơ DTLCP xâm nhập cao và "bí" đầu ra sản phẩm.

Bà Nguyễn Thị Nghĩa – Giám đốc HTX Thắng Lợi cho biết: “Chúng tôi nuôi 300 lợn nái, bình quân xuất ra thị trường 500 con lợn giống/tháng. Dịch bệnh phức tạp, nông hộ ngừng chăn nuôi nên đầu ra rất khó khăn. Chúng tôi phải liên kết với các trang trại trong và ngoài tỉnh để tiêu thụ lợn giống song vẫn khó, chỉ bán được tầm 1/3 sản lượng; 2/3 sản lượng còn lại phải giữ lại nuôi, phát sinh nhiều chi phí. Năm 2024, HTX đặt doanh thu trên 15 tỷ đồng nhưng năm nay tình hình khó khăn, doanh thu dự kiến sụt giảm mạnh”.

Gần 2 tháng nay, trang trại chăn nuôi tự chủ của gia đình ông Trần Đình Hoan (xã Sơn Tây) không xuất chuồng được con lợn giống nào.

Ông Trần Đình Hoan cho hay: “Lường trước tình hình dịch bệnh trên đàn vật nuôi, trước đó chúng tôi đã giảm đàn nái từ 520 con xuống 460 con để giảm sản lượng con giống. Với 460 con giống, hiện mỗi tháng sản xuất từ 700 - 800 con lợn con. Lâu nay, cơ sở chủ yếu bán lợn giống cho dân, nay người dân không tái đàn, tăng đàn nên cơ sở không xuất được lợn giống và buộc phải tăng đàn lợn thịt. Dù đầu ra khó khăn, phát sinh chi phí hàng tỷ đồng song chúng tôi không dám giảm đàn lợn nái xuống nữa vì sẽ gây bị động trong quá trình chăn nuôi khi dịch bệnh được kiểm soát”.

Khó tiêu thụ lợn giống nên các trang trại phải tăng quy mô lợn thịt, phát sinh nhiều chi phí.

Toàn tỉnh hiện có 254 trang trại chăn nuôi lợn quy mô vừa và lớn. Hiện nay, các chủ cơ sở phải vừa đảm bảo công tác phòng dịch vừa giải quyết số lợn giống tồn đọng khiến chi phí phát sinh hàng tỷ đồng/cơ sở.

Ông Phan Quý Dương – Trưởng phòng Quản lý chăn nuôi, Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi Hà Tĩnh cho biết: Tổng đàn lợn của Hà Tĩnh hiện đạt 402.000 con, trong đó 70% chăn nuôi tập trung. Thời gian qua, DTLCP diễn biến phức tạp nên hầu hết các trang trại khó bán lợn giống, buộc phải chuyển sang nuôi lợn thịt, phát sinh nhiều chi phí. Thêm vào đó, hiện nay các trang trại cũng khó bán lợn thịt, phải đẩy thời gian nuôi dài ra, thời gian quay vòng chậm hơn, hiệu quả kinh tế không cao.

Trong bối cảnh dịch bệnh chưa được kiểm soát, các cơ sở chăn nuôi không nên tăng đàn, tái đàn; tập trung cao cho công tác phòng chống dịch; đảm bảo chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học, đảm bảo chuồng trại sạch sẽ, cung cấp khẩu phần thức ăn đầy đủ, cân đối chất dinh dưỡng đối với từng đối tượng lợn, giai đoạn nuôi; tiêm phòng vắc-xin theo quy định.

Thu Phương