Địa phương có thể giới thiệu mức cao hơn tỷ lệ 35% nữ ứng cử viên đại biểu Quốc hội, HĐND

Các đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND

Đề xuất Ban Thường vụ Hội LHPN cấp tỉnh, cấp xã giới thiệu số lượng nữ ứng cử đại biểu HĐND

Trước khi được thông qua, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, bà Nguyễn Thanh Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu, cho biết: Việc sửa đổi Luật lần này, quan điểm xuyên suốt là phạm vi sửa đổi, bổ sung chỉ tập trung phục vụ việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy, bầu cử sớm, rút ngắn nhiệm kỳ và mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp;

chỉ sửa đổi, bổ sung những vấn đề đã có chỉ đạo rõ của cấp có thẩm quyền, những vấn đề thật cần thiết, cấp bách.

Với một số nội dung cụ thể, có ý kiến đề nghị quy định tăng số lượng đại biểu Quốc hội đang cư trú và làm việc tại địa phương lên 4 hoặc 5 đại biểu. Bà Nguyễn Thanh Hải cho biết, về cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu (các Điều 7, 8, 9), mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có ít nhất 3 đại biểu cư trú và làm việc tại địa phương, không ảnh hưởng đến các cấp vì đây là số lượng tối thiểu.

Ngoài ra, số đại biểu tại mỗi địa phương còn được tính theo dân số và đặc điểm của mỗi địa phương. Việc dự kiến về cơ cấu đại biểu và việc nâng cao chất lượng đại biểu gắn với bảo đảm tính đại diện theo cơ cấu.

Có ý kiến đề nghị quy định rõ hơn tại Điều 9 căn cứ xác định số lượng người ứng cử là người dân tộc thiểu số, nên lượng hóa mức tối thiểu, cần có hướng dẫn chi tiết hoặc giao Chính phủ hướng dẫn.

Toàn cảnh phiên họp của Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV

Có ý kiến đề nghị tăng tỷ lệ người ứng cử đại biểu Quốc hội, HĐND là phụ nữ tại Điều 8 và quy định chế tài xử lý trách nhiệm đối với người đứng đầu cấp ủy địa phương nếu không đạt tỷ lệ theo quy định; quy định Ban Thường vụ Hội LHPN cấp tỉnh, cấp xã giới thiệu số lượng nữ ứng cử đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp xã;

quy định đại diện lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội tham gia dự kiến cơ cấu, thành phần và việc điều chỉnh. Với ý kiến này, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết: Việc quy định cụ thể tỷ lệ người ứng cử là người dân tộc thiểu số sẽ không đảm bảo phù hợp với thực tiễn của từng địa phương.

Do đó, dự thảo Luật quy định tại Điều 9: "Số lượng người ứng cử là người dân tộc thiểu số được xác định phù hợp với đặc điểm, cơ cấu dân tộc và tình hình cụ thể của từng địa phương".

Về trách nhiệm giới thiệu phụ nữ ứng cử đại biểu HĐND và tham gia dự kiến cơ cấu, thành phần, Điều 9 đã quy định việc "thống nhất ý kiến với Ban thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam".

Theo bà Nguyễn Thanh Hải, thời gian tới, khi sắp xếp, tổ chức lại bộ máy thì các tổ chức chính trị - xã hội, bao gồm Hội LHPN Việt Nam, là tổ chức thành viên trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ở mỗi cấp, nên cơ quan thành viên Mặt trận Tổ quốc đương nhiên có quyền và trách nhiệm tham gia ý kiến về các vấn đề này.

Về tỷ lệ nữ ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND, theo bà Nguyễn Thanh Hải, luật hiện hành quy định "ít nhất 35%" nữ ứng cử viên, nên các địa phương có thể giới thiệu ở mức cao hơn. Việc trúng cử trong thực tế còn phụ thuộc vào chất lượng người ứng cử và sự tín nhiệm của cử tri.

Do đó, việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi tỷ lệ này không đạt là chưa phù hợp. Đồng thời, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu ghi nhận ý kiến này để tham mưu cơ quan có thẩm quyền tiếp tục có các biện pháp để tăng cường năng lực, chất lượng nhân sự nữ được giới thiệu trong kỳ bầu cử tới.

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, chiều 24/6 Ảnh: QUANG PHÚC

Quy định rõ vai trò tham gia giám sát việc bầu cử

Có ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định vai trò giám sát của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội với quyết định ấn định đơn vị bầu cử. Bà Nguyễn Thanh Hải cho biết, tại Điều 10 của Luật hiện hành đã quy định: Số đơn vị bầu cử được tính căn cứ theo số dân, do Hội đồng bầu cử quốc gia ấn định theo đề nghị của Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố...

Vai trò, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong công tác bầu cử đã được quy định tại khoản 5 Điều 4, trong đó nhấn mạnh vai trò "tổ chức hiệp thương lựa chọn, giới thiệu người ứng cử" và "tham gia giám sát việc bầu cử".

Về các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương (các Điều 22, 24, 25), có ý kiến đề nghị bổ sung đại diện Hội LHPN cấp tỉnh trong Ủy ban bầu cử địa phương; bổ sung đại diện Ban Công tác Mặt trận Tổ quốc tại địa phương là thành viên của Tổ bầu cử (Điều 25).

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu cho biết, thành phần Ủy ban bầu cử, Tổ bầu cử gồm đại diện các cơ quan, tổ chức hữu quan ở địa phương, cần giao địa phương xác định để đảm bảo phù hợp với điều kiện tình hình thực tế mỗi địa phương, đơn vị.

Sau khi sắp xếp lại hệ thống chính trị, Hội LHPN tỉnh trực thuộc Mặt trận Tổ quốc tỉnh, dù có được cơ cấu tham gia hay không tham gia Ủy ban bầu cử tỉnh thì vẫn có trách nhiệm và điều kiện đóng góp vào hoạt động của Ủy ban bầu cử thông qua vai trò của Mặt trận Tổ quốc tỉnh.

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu cho rằng, các tổ chức phụ trách bầu cử ở địa phương (Ủy ban bầu cử ở tỉnh, xã; Ban bầu cử đại biểu Quốc hội, Ban bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh, xã) đều có thành phần Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cùng cấp;

riêng Tổ bầu cử tuy không quy định cụ thể thành phần Ban Mặt trận Tổ quốc là thành viên nhưng có quy định tổ chức chính trị - xã hội và thực tế luôn có sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc nếu tại địa bàn bầu cử có tổ chức này (Tổ bầu cử trong các cơ quan, doanh nghiệp, lực lượng vũ trang... thì không có thành phần này để cơ cấu).

Có ý kiến đề nghị hội nghị hiệp thương cấp tỉnh quy định tại Điều 39, Điều 49 có thể tổ chức theo hình thức trực tiếp, trực tuyến hoặc kết hợp cả hai, tùy điều kiện cụ thể hoặc giao Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam lựa chọn đại diện một số Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã tham gia hội nghị hiệp thương vì số lượng cấp xã rất nhiều.

Theo bà Nguyễn Thanh Hải, do tính chất của hội nghị hiệp thương và vấn đề bảo đảm an toàn, an ninh mạng khi tổ chức hội nghị trực tuyến trong điều kiện chưa có sự chuẩn bị đảm bảo chắc chắn, nên cần tiếp tục nghiên cứu, chuẩn bị kỹ lưỡng.

PVH