Địa đạo Củ Chi: Kỳ tích lòng đất, dấu ấn bất tử của dân tộc

Địa đạo Củ Chi - Dấu ấn bất tử của hòa bình hôm nay

Ẩn sâu lòng đất, hệ thống địa đạo Củ Chi được xem là một trong những kỳ tích quân sự đặc biệt của thế kỷ 20. Từng được nhắc đến như một “kỳ quan chiến lược”, địa đạo không chỉ là nơi ẩn nấp, mà còn là một pháo đài ngầm, nơi khởi nguồn của vô số trận đánh quyết định trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, góp phần làm nên bản hùng ca đưa dân tộc đến ngày độc lập, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ như hôm nay.

Du khách được thử cảm giác chui xuống hầm bí mật trong Địa đạo Củ Chi

Theo thống kê, toàn hệ thống địa đạo dài tới 250km, chia làm ba tầng sâu: Tầng trên cùng cách mặt đất khoảng 3m, tầng giữa sâu 5 - 6m, tầng sâu nhất tới 12m. Từ những năm 1948 - 1949, những mét đất đầu tiên đã được đào bằng cuốc, xẻng thô sơ, dần nối dài qua nhiều xã để rồi bao phủ toàn huyện Củ Chi, kết nối ra tận sông Sài Gòn, tạo thành mạng lưới ngầm phức hợp bậc nhất Đông Nam Á thời đó. Mỗi mét đất nơi đây chính là minh chứng cho ý chí quật cường, để mỗi khi mùa thu 2/9 đến, chúng ta hiểu rõ hơn giá trị của hai chữ độc lập.

Kiến trúc trong lòng đất được thiết kế tinh vi với các hầm hội họp, hầm chứa vũ khí, hầm quân y, kho lương thực, giếng nước, bếp Hoàng Cầm… Đặc biệt, hệ thống cửa ngụy trang bằng lá cây, vỏ đất, kết hợp bẫy chông, hố đinh, mìn… khiến quân đội Mỹ dù nhiều lần càn quét vẫn không thể kiểm soát hoàn toàn khu vực.

Chị Trần Mỹ Phượng, du khách đến từ phường Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh chia sẻ sau khi chui qua một đoạn địa đạo dài gần 30 mét: “Tôi không tưởng tượng nổi người ta có thể sống và chiến đấu trong điều kiện như vậy. Khi lưng tôi còn chưa kịp thẳng, đã nghĩ tới việc họ phải chịu đựng điều này hàng năm trời, giữa mưa bom bão đạn, giữa máu và nước mắt. Quá kinh ngạc!”.

Ông Nguyễn Trí An (đến từ Tây Ninh), đi cùng con trai trong dịp Lễ Quốc khánh, xúc động kể: “Tôi từng nghe ba tôi kể nhiều về vùng đất Củ Chi, nhưng hôm nay tận mắt chứng kiến, tôi mới thấy hết giá trị những câu chuyện xưa. Không có thứ vũ khí nào mạnh bằng ý chí con người”.

Không gian phòng họp Chi ủy tại Địa đạo Củ Chi được tái hiện sống động, gợi nhớ những cuộc họp bí mật năm xưa

Kỹ thuật xây dựng địa đạo cũng thể hiện rõ óc sáng tạo của người Việt. Dưới điều kiện khắc nghiệt, thiếu dụng cụ, người dân và bộ đội Củ Chi đã dùng tay cuốc, xẻng thô sơ, đào hàng nghìn mét địa đạo chỉ bằng sức người. Lòng đất trở thành không gian sinh tồn và chiến đấu. Trong bóng tối, người lính ăn củ mì, uống nước giếng, sống chung với chuột rắn nhưng vẫn giữ vững ý chí sắt đá.

Không phải ngẫu nhiên mà người Mỹ từng gọi vùng đất này là “Tam giác sắt”. Củ Chi đã trở thành biểu tượng cho tinh thần kháng chiến bền bỉ, là “một thành phố dưới lòng đất”, nơi thể hiện rõ triết lý chiến tranh nhân dân: Toàn dân là lính, toàn dân là pháo đài.

Chính từ những hầm đất tối tăm và gian khổ ấy, một sức mạnh vô hình đã được hun đúc, đó là ý chí sắt đá để giữ trọn niềm tin vào ngày toàn thắng. Mỗi giọt máu của người con Việt Nam đổ xuống đã mở lối cho Tổ quốc đi tới độc lập, hòa bình, thống nhất. Bởi thế, khi bước vào ngày 2/9 hôm nay, nhìn lại vùng đất thép Củ Chi, ta càng hiểu rằng hòa bình không phải được ban tặng, mà là thành quả của máu xương và trí tuệ, để di tích này trở thành không gian truyền cảm hứng cho các thế hệ sau.

Từ di tích chiến tranh đến không gian truyền cảm hứng

Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, tiếng bom đạn nay đã lùi xa, nhưng địa đạo Củ Chi vẫn là điểm đến không thể thiếu mỗi dịp lễ lớn như Quốc khánh 2/9. Không còn đơn thuần là một di tích, nơi đây đã trở thành không gian truyền cảm hứng, vừa là trường học sống động cho thế hệ trẻ, vừa là điểm nhấn trong bản đồ du lịch cách mạng phía Nam.

Mỗi năm, địa đạo Củ Chi đón khoảng hơn 1 triệu lượt khách, trong đó có hàng trăm ngàn lượt khách quốc tế. Tại đây, du khách không chỉ được tận mắt chứng kiến cấu trúc địa đạo kỳ công, mà còn được trải nghiệm thực tế: chui hầm, xem mô hình hầm trú ẩn, bếp không khói, bẫy chông, bãi mìn… Tất cả được phục dựng sinh động, gần như giữ nguyên hiện trạng chiến tranh.

Du khách trải nghiệm tham quan các công trình chiến đấu độc đáo tại Địa đạo Củ Chi

Ông Michel Victo, du khách đến từ Pháp chia sẻ: “Tôi từng đọc về chiến tranh Việt Nam trên sách báo, nhưng khi tận mắt chứng kiến địa đạo, tôi mới hiểu vì sao các bạn chiến thắng. Đây không chỉ là hệ thống quân sự mà còn là bằng chứng về ý chí phi thường của người Việt Nam”.

Em Nguyễn Trần Quốc Bảo, học sinh lớp 11 (đến từ Đồng Nai) lần đầu tiên tham gia chương trình “Trăng Chiến khu” tại Khu tái hiện vùng giải phóng bày tỏ: “Điều khiến em bất ngờ không phải là sự khắc nghiệt, mà là khả năng tổ chức và sáng tạo của cha ông. Em nghĩ, ai cũng nên một lần trải nghiệm để hiểu tổ quốc không chỉ là bài học, mà là máu thịt của nhiều thế hệ”.

Theo Trung tá Triệu Văn Hiếu, Giám đốc Khu di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi, đây không chỉ là một di tích lịch sử đặc biệt mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước, trí tuệ và tinh thần kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam. Đây là chiến khu đặc biệt để du khách quốc tế hiểu vì sao một dân tộc nhỏ bé giành được độc lập, và cũng là cơ hội để thế hệ trẻ Việt Nam cảm nhận sâu sắc trách nhiệm giữ gìn thành quả ấy.

“Chúng tôi luôn xác định nhiệm vụ không chỉ là bảo tồn di sản mà còn là lan tỏa giá trị lịch sử đến thế hệ hôm nay và mai sau”, ông Hiếu nhấn mạnh. Theo ông, việc đẩy mạnh các hoạt động trải nghiệm, giáo dục truyền thống kết hợp du lịch văn hóa đang giúp Địa đạo Củ Chi ngày càng trở thành điểm đến không thể thiếu trong hành trình tìm hiểu lịch sử và bồi dưỡng lòng yêu nước của người trẻ.

Với giá trị lịch sử và sức hút riêng, Địa đạo Củ Chi hấp dẫn đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó, địa đạo Củ Chi còn gắn liền với nhiều di tích lịch sử khác như đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đình Tân Phú Trung, địa điểm lưu niệm nữ anh hùng Võ Thị Sáu, đền Bến Dược… tạo thành quần thể lịch sử - văn hóa có tiềm năng rất lớn để phát triển du lịch vùng Tây Bắc TP. Hồ Chí Minh.

Trong thời điểm cả nước kỷ niệm Ngày Quốc khánh 2/9, từng bước chân về với Củ Chi là từng bước đi vào lịch sử. Không chỉ để tưởng nhớ, mà để hiểu sâu hơn về giá trị của độc lập, để thấy được ý nghĩa thật sự của “hòa bình không tự nhiên mà có”.

Ngân Nga