Địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng

Đền tưởng niệm Anh hùng liệt sĩ và người có công Kiên Giang, tọa lạc tại phường Rạch Giá. Ảnh: THU OANH

Tri ân người có công

Chia sẻ về quá trình xây dựng Đền tưởng niệm Anh hùng liệt sĩ và người có công Kiên Giang, đồng chí Mai Văn Huỳnh - nguyên Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, nguyên Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Kiên Giang cho biết, Đảng bộ, quân và dân Kiên Giang (nay là tỉnh An Giang) luôn khắc ghi và biết ơn sự hy sinh to lớn của các bậc tiền nhân. Các thế hệ cha ông đã vững chí, bền gan, dũng cảm vượt qua muôn vàn gian khổ, anh dũng hy sinh để dựng xây quê hương, đất nước tươi đẹp, giàu mạnh như hôm nay. Để tưởng nhớ và tri ân các bậc tiền nhân, các anh hùng liệt sĩ, Bà mẹ Việt Nam anh hùng và những người có công với dân, với nước, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang quyết định đầu tư xây dựng Đền tưởng niệm Anh hùng liệt sĩ và người có công.

Người dân xem tên các anh hùng liệt sĩ có nhiều đóng góp trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Ảnh: HOÀNG THU

Địa điểm xây dựng đền là sân vận động cũ, nơi đây, ngày 27/8/1945, chính quyền cách mạng tổ chức mít tinh mừng Cách mạng Tháng Tám thành công và ra mắt Ủy ban nhân dân cách mạng tỉnh Rạch Giá do dược sĩ Trần Văn Luân làm Chủ tịch, nay được xếp hạng Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh. Đền mở cửa cho Nhân dân đến thắp hương vào dịp Lễ hội truyền thống kỷ niệm 157 năm Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực hy sinh. Ngày 19/12/2025, tại đền, Đảng ủy, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh tổ chức lễ truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và họp mặt kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam. Từ đó đến nay, đền mở cửa để người dân, du khách gần xa đến tham quan, tưởng niệm.

Công trình giàu giá trị lịch sử

Đền tưởng niệm Anh hùng liệt sĩ và người có công Kiên Giang gồm 9 hạng mục lớn, tạo thành quần thể kiến trúc hài hòa và trang nghiêm. Nổi bật là quảng trường sinh hoạt cộng đồng, hệ thống cây xanh, tường rào và cổng chính khắc dòng chữ: “Kiên Giang vạn dặm ơn tiền nhân khai mở cõi; Đất nước thanh bình nhớ bao người vị quốc vong thân”. Ngay giữa sân là văn bia đá xanh nguyên khối, mặt trước khắc lược sử 316 năm (1708 - 2024) khai mở, bảo vệ, dựng xây và phát triển vùng đất Kiên Giang với những dấu mốc lịch sử tự hào.

Chính diện đền là tượng mẹ Việt Nam - biểu tượng cho sự tần tảo, đảm đang và bất khuất của người mẹ đã sinh thành, nuôi dưỡng bao thế hệ anh hùng; bên trái là tượng Tổng binh Mạc Cửu - đại diện cho thế hệ tiền nhân mở cõi phương Nam; bên phải là tượng Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực - biểu tượng cho khí phách bất khuất chống giặc ngoại xâm.

Trong nhà thờ chính đặt tượng Bác Hồ bằng đồng nguyên khối và bàn thờ Tổ quốc cùng dòng chữ thiêng liêng khắc ghi công lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Hai bên là bàn thờ Tiền hiền và Hậu hiền. Không gian trang trọng còn có tượng đồng nguyên khối của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã cống hiến trọn đời cho sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.

Ngày 27/8/1945, chính quyền cách mạng tổ chức mít tinh mừng Cách mạng Tháng Tám thành công và ra mắt Ủy ban nhân dân cách mạng tỉnh Rạch Giá, nay là địa điểm xây dựng đền. Ảnh: THU OANH

Xung quanh đền là hệ thống bia khắc ghi tên 1.805 đồng chí gồm: Bà mẹ Việt Nam anh hùng; đảng viên chi bộ đầu tiên của tỉnh Rạch Giá và Hà Tiên; 120 đồng chí trong Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh; ảnh các lãnh đạo chủ chốt, chỉ huy trưởng, chính ủy qua các thời kỳ; chân dung Bà mẹ Việt Nam anh hùng Trần Quang Mẫn, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Phan Thị Ràng, Mai Thị Nương; 475 anh hùng liệt sĩ, cán bộ chỉ huy trước ngày 30/4/1975; tên 4 liệt sĩ hy sinh trong chiến thắng đầu tiên của lực lượng vũ trang tỉnh, 1 anh hùng lao động, 37 anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân.

Kết nối đền thờ chính và nhà truyền thống là dãy trường lang có bia đá tôn nghiêm, bền chắc để ghi nhớ, lưu danh 21.153 anh hùng, liệt sĩ và người có công, hơn 3.000 liệt sĩ chưa tìm được hài cốt và chưa xác định được danh tính của tỉnh Kiên Giang và nhiều tỉnh, thành phố đã ngoan cường chiến đấu, anh dũng hy sinh trên địa bàn Kiên Giang và người Kiên Giang hy sinh ở địa phương khác. Tất cả thông tin được số hóa, giúp thân nhân dễ dàng tra cứu.

Ông Lê Mùa Đông, ngụ phường Rạch Giá xúc động: “Tôi có 7 người thân là liệt sĩ và mẹ là Bà mẹ Việt Nam anh hùng đều được khắc tên tại đền. Đây là niềm an ủi lớn, là động lực để gia đình tôi tiếp tục phát huy truyền thống”. Thượng úy Võ Minh Đông - Trợ lý Công tác quần chúng, Phòng Chính trị, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh chia sẻ: “Đứng trước các tấm bia ghi tên anh hùng, liệt sĩ, tôi càng thấm thía giá trị của hòa bình và cảm nhận rõ hơn trách nhiệm của người lính hôm nay. Tôi tự nhủ phải nỗ lực rèn luyện, sống có trách nhiệm, xứng đáng với truyền thống Bộ đội Cụ Hồ và góp phần vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc”.

Nhà truyền thống lưu giữ nhiều tư liệu, phim ảnh, hiện vật về quá trình khai mở, bảo vệ và phát triển Kiên Giang. Khuôn viên đền được phủ xanh với hơn 100 cây ăn trái Nam Bộ, 2 cây bồ đề từ Ấn Độ, 44 cây tùng Nhật, 20 tượng đá nghệ thuật, mô hình hòn Phụ Tử và hơn 400 chậu hoa kiểng, tạo thành không gian thưởng ngoạn, chiêm bái thanh bình.

Ông Nguyễn Phước Hoa - Phó Trưởng Ban quản lý Đền tưởng niệm Anh hùng liệt sĩ và người có công Kiên Giang cho biết: “Đền mở cửa hằng ngày để Nhân dân vào dâng hương. Ngày 27/7 hằng năm, đền tổ chức lễ giỗ tập thể các anh hùng, liệt sĩ. Hằng ngày, đông đảo người dân, du khách đến thắp hương tri ân, tưởng nhớ các anh hùng, liệt sĩ và người có công”.

THU OANH