Đến năm 2030, phấn đấu thu nhập của người dân nông thôn tăng gấp 2,5 - 3 lần

Dự kiến huy động khoảng 1,23 triệu tỷ đồng

Chiều 3/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026 - 2035.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, chương trình thực hiện trên phạm vi toàn quốc, trong đó ưu tiên địa bàn khó khăn, đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; địa bàn xã nghèo; địa bàn xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới hiện đại.

Chương trình thực hiện trong 10 năm (2026-2035), chia 2 giai đoạn: Giai đoạn I (2026-2030) và giai đoạn II (2031-2035). Về tổng vốn thực hiện chương trình, giai đoạn I (2026-2030), dự kiến tổng nguồn lực huy động thực hiện Chương trình tối thiểu khoảng 1,23 triệu tỷ đồng.

Trước mắt, vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ trực tiếp khoảng 100.000 tỷ đồng (trong đó, vốn đầu tư phát triển là 70.000 tỷ đồng; vốn sự nghiệp là 30.000 tỷ đồng), chiếm 8%.

Trong quá trình điều hành, Chính phủ tiếp tục cân đối ngân sách Trung ương để ưu tiên hỗ trợ bổ sung cho Chương trình phù hợp với điều kiện thực tế theo nhu cầu đề xuất, để có đủ nguồn lực hỗ trợ thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ được giao.

Vốn ngân sách địa phương các cấp (tỉnh, xã) là 400.000 tỷ đồng, chiếm 33%. Vốn lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình, dự án khác: Khoảng 360.000 tỷ đồng, chiếm 29%. Vốn tín dụng chính sách (ngân sách nhà nước) khoảng 22.686 tỷ đồng, chiếm 2%.

Vốn doanh nghiệp và huy động đóng góp của cộng đồng và người dân khoảng 348.000 tỷ đồng, chiếm 28%.

Giai đoạn II (2031-2035), căn cứ kết quả thực hiện của Chương trình giai đoạn 2026-2030, Chính phủ trình Quốc hội quyết định nguồn lực thực hiện Chương trình giai đoạn 2031-2035.

Bộ trưởng cũng cho biết, để quản lý thống nhất, hiệu quả, thực chất và bền vững hơn, khắc phục tình trạng chồng chéo, phân tán nguồn lực, trùng lặp nhiệm vụ trong các chương trình mục tiêu quốc gia, Chính phủ xây dựng Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2035 trên cơ sở tích hợp 3 chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025.

Theo Bộ trưởng, việc hợp nhất 3 Chương trình (xây dựng nông thôn mới; giảm nghèo bền vững; phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miễn núi) có ý nghĩa hết sức quan trọng, để thực hiện mục tiêu của Đảng và Nhà nước làm cho dân giàu, nước mạnh, người dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Cùng với đó, nâng cao hiệu quả thực thi, tránh chồng chéo, trùng lắp, đưa các chính sách hỗ trợ đi vào cuộc sống nhanh chóng, bảo đảm người dân được thụ hưởng kịp thời, thực chất.

Cơ cấu, tỷ lệ vốn đối ứng cho phù hợp

Mục tiêu cụ thể của chương trình, đó là đến năm 2030, thu nhập bình quân của người dân nông thôn phấn đấu tăng gấp 2,5-3 lần so với năm 2020. Trong đó, thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số bằng 2/3 bình quân chung của cả nước.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn

Tỷ lệ nghèo đa chiều cả nước duy trì mức giảm từ 1 đến 1,5%/năm, phấn đấu tỷ lệ hộ nghèo đa chiều vùng dân tộc thiểu số và miền núi xuống dưới 10%, tỷ lệ nghèo đa chiều ở xã nghèo giảm ít nhất 3%/năm.

Phấn đấu 100% số xã nghèo trên cả nước thoát khỏi tình trạng nghèo; vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cơ bản không còn các xã, thôn đặc biệt khó khăn.

Phấn đấu có khoảng 65% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; có khoảng 10% số xã đạt chuẩn nông thôn mới được công nhận xã đạt nông thôn mới hiện đại theo khung thí điểm của trung ương và các tiêu chí cụ thể do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành. Phấn đấu cả nước có khoảng 4-5 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2026-2030.

Hằng năm thu hút 3% lao động nông thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi sang làm các ngành, nghề: công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, du lịch, dịch vụ. Có 40% trở lên lao động người dân tộc thiểu số biết làm các ngành, nghề: Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, du lịch, dịch vụ.

Phấn đấu có 80% số hộ nông dân người dân tộc thiểu số làm kinh tế nông - lâm nghiệp hàng hóa. Trên 85% số xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có đủ cơ sở hạ tầng thiết yếu bảo đảm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của người dân...

Thẩm tra, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn cho biết, Hội đồng Dân tộc thống nhất với sự cần thiết hợp nhất 3 Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để xây dựng thành một Chương trình mục tiêu quốc gia đầu tư trong giai đoạn 10 năm, từ 2026-2035.

Việc hợp nhất này sẽ góp phần giảm chồng chéo về chính sách, đối tượng, địa bàn; khắc phục những tồn tại, hạn chế thực hiện 3 chương trình trong giai đoạn 2021-2025; nâng cao hiệu quả đầu tư, tập trung, ưu tiên nguồn lực cho vùng khó khăn nhất, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Về vốn thực hiện chương trình, ông Lâm Văn Mẫn cho hay, Hội đồng Dân tộc cơ bản thống nhất với đề xuất của Chính phủ về tổng vốn và phương án bổ sung vốn cho chương trình, đề nghị Chính phủ sớm có phương án bố sung vốn cho chương trình ngay từ đầu kỳ.

Đồng thời, đề nghị Chính phủ cân nhắc, tính toán lại cơ cấu, tỷ lệ vốn đối ứng cho phù hợp với tình hình thực tiễn của các địa phương, nhất là các tỉnh khó khăn, vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Cùng với đó, nguyên tắc phân bổ vốn cần thể hiện rõ tập trung, ưu tiên nguồn lực cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi; nghiên cứu phân rõ nguồn lực cho từng hợp phần, nội dung chương trình.

Quỳnh Nga