Đến chùa Ông, chui qua bụng ngựa Xích Thố cầu may

Vào những ngày không trùng dịp lễ, chùa Ông vẫn đều đặn đón khách đến dâng hương, vãn cảnh và thực hiện nghi thức chui qua bụng tượng ngựa Xích Thố. Không khí trầm lắng, chậm rãi giúp người hành lễ dễ tìm được cảm giác an yên, tách khỏi sự vội vã thường ngày của Chợ Lớn.

Chùa Ông (Hội quán Nghĩa An, phường Chợ Lớn, TP Hồ Chí Minh).

Theo những người trông coi chùa, hầu như ngày nào cũng có người đến chui bụng ngựa cầu may. Có người ghé chùa trước giờ làm, có người tranh thủ buổi trưa, cũng có những bạn trẻ tìm đến trong lúc học tập, công việc gặp áp lực. Với họ, nghi thức này không chỉ mang ý nghĩa cầu may đầu năm mà đã trở thành một cách “giải tỏa tinh thần”, tìm sự cân bằng trong đời sống.

Hội quán Nghĩa An là một địa chỉ quen thuộc của du khách trong và ngoài nước khi có dịp đến thăm TP Hồ Chí Minh.

Lần thứ hai trở lại chùa Ông, Phương Vy, nhân viên ngân hàng ngụ tại phường Bình Thạnh cho biết, trước đây cô được bạn bè giới thiệu về tục chui bụng ngựa khi đi chùa vào dịp chính lễ. “Lần này em đến trong ngày thường. Công việc của em đang có chút trục trặc nên em muốn ghé chùa cho lòng mình nhẹ lại, chui qua bụng ngựa để cầu mong một sự thay đổi tốt đẹp và có thêm may mắn cho chặng đường công việc sắp tới”, Phương Vy chia sẻ.

Vào ngày thường, chùa Ông cũng có nhiều người dân và du khách đến thăm quan, chiêm bái.

Phong tục chui bụng ngựa Xích Thố diễn ra giản dị: người hành lễ cúi mình đi qua khoảng trống dưới bụng ngựa gỗ, sau đó rung chiếc chuông treo trước cổ ngựa hoặc vuốt nhẹ lên thân tượng. Theo quan niệm dân gian, hành động cúi mình ấy mang ý nghĩa “xả xui”, bỏ lại điều không thuận lợi; còn tiếng chuông vang lên là để “gọi” điều lành. Trong tiếng Hán, chữ “khánh” vừa có nghĩa là chuông, vừa hàm ý cát tường, may mắn.

Một người dân đang vuốt nhẹ lên thân ngựa bày tỏ sự thành tâm và tôn kính.

Không chỉ người đi làm, nhiều sinh viên cũng tìm đến chùa Ông trong những ngày thường. Thành Lộc, sinh viên khoa Luật Trường Học viện Hành chính cho biết, em đã biết đến ngôi chùa này từ lâu, nhưng hôm nay mới có dịp ghé vào khi tình cờ đi ngang qua. “Đúng lúc đang vào mùa thi, áp lực nhiều nên em cũng như mọi người ở đây thực hiện nghi thức chui bụng ngựa và rung chuông, cầu mong một mùa thi suôn sẻ, vượt qua được các môn học”, Lộc nói.

Khu vực thờ Quan Vân Trường và ngựa Xích Thố trong khuôn viên chùa.

Trong quan niệm của cộng đồng người Hoa, ngựa Xích Thố - chiến mã gắn liền với hình tượng Quan Vân Trường là biểu tượng của sức mạnh, lòng trung thành và sự bền bỉ. Việc chui qua bụng ngựa vì thế không đơn thuần là cầu tài, cầu lộc mà còn mang ý nghĩa tự nhắc nhở sống ngay thẳng, giữ chữ tín và kiên trì vượt qua thử thách. Những giá trị ấy vẫn phù hợp với đời sống hiện đại, đặc biệt với giới trẻ đang đối diện nhiều áp lực học tập, công việc.

Hai bạn sinh viên đại học tìm đến chùa Ông để tìm hiểu về kiến trúc truyền thống.

Ngày nay, tục chui bụng ngựa Xích Thố không chỉ là sinh hoạt tín ngưỡng của cộng đồng người Hoa mà còn trở thành một nét văn hóa đô thị đặc trưng của Chợ Lớn. Người Việt, du khách từ nhiều địa phương cũng tìm đến, coi đây là một trải nghiệm văn hóa gắn với niềm tin và sự an yên. Việc phong tục này được thực hành đều đặn mỗi ngày cho thấy sức sống bền bỉ của văn hóa dân gian trong lòng thành phố hiện đại.

Sau khi chui dưới bụng ngựa, mọi người sẽ rung chiếc chuông gắn trên cổ ngựa để cầu mong sự bình an, may mắn.

Theo truyền thống, tục chui bụng ngựa Xích Thố gắn liền với các dịp lễ lớn tại chùa Ông (Hội quán Nghĩa An), quan trọng nhất là lễ vía Quan Thánh Đế Quân vào ngày 13 tháng Giêng và 24/6 âm lịch hằng năm. Dịp tháng Giêng, trước thềm hội Nguyên tiêu, lượng người đến hành lễ thường đông hơn, tuy nhiên vào những ngày thường trong năm, chùa vẫn luôn có người tìm đến thực hiện nghi thức cầu may, cầu an.

Không gian trằm lắng, bình yên dọc hai bên hiên chùa.

Hội quán Nghĩa An (chùa Ông) tọa lạc tại số 678 Nguyễn Trãi, phường Chợ Lớn được cộng đồng người Hoa Triều Châu xây dựng vào cuối thế kỷ XVIII - đầu thế kỷ XIX. Công trình mang bố cục “chữ khẩu”, gồm tiền điện, trung điện, chính điện nối tiếp nhau với sân thiên tỉnh ở trung tâm tạo sự thông thoáng, hài hòa với khí hậu Nam Bộ.

Nét kiến trúc của chùa Ông.

Trải qua nhiều lần trùng tu, Hội quán vẫn giữ được dáng vẻ kiến trúc truyền thống với mái ngói cong, mô típ “lưỡng long tranh châu”, cặp lân hàm châu chạm khắc tinh xảo. Đặc biệt, nhiều chi tiết trang trí mang dấu ấn Việt hóa như hình ảnh làng quê Nam Bộ, mục đồng cưỡi trâu, mái nhà rơm… cho thấy sự giao thoa văn hóa Việt - Hoa trong quá trình cộng cư lâu dài.

Nét đẹp cổ kính, truyền thống của Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.

Năm 1993, Hội quán Nghĩa An được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Hơn hai thế kỷ tồn tại, nơi đây không chỉ là công trình di sản mà còn là không gian tín ngưỡng gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần của cộng đồng, nơi những phong tục như tục chui bụng ngựa Xích Thố vẫn tiếp tục được gìn giữ và thực hành như một phần tự nhiên của đời sống đô thị hôm nay.

Bài và ảnh: Hương Trần/Báo Tin tức và Dân tộc