Đêm trắng vùng gần cửa biển

Nhà ven sông Phú Hài ngập sâu trong nước. Ảnh: Ngọc Lân

Như thế trận cuối

16h chiều ngày 31/10. Tại cầu Phú Hài, hàng loạt chiếc thuyền đánh cá neo đậu san sát nhau nhưng mỗi chiếc như muốn bứt ra dưới sức mạnh của dòng nước chảy xiết ngập quá nửa thân tàu. Có vẻ như chỉ còn hơn nửa mét nữa là nước mấp mé cầu. Nơi đây, cách biển vài trăm mét, có thể thấy lầu Ông Hoàng và cụm tháp Chăm trầm mặc phía xa, cũng là cửa biển (thuộc phường Phú Thủy), lùi lên chút nữa là thuộc phường Hàm Thắng. Trong khi các xã, phường khác ở vùng Lâm Đồng biển xanh bị những ngày mưa lớn kéo dài, gây lũ, ngập nhà cửa, hoa màu, cây trái; gây sạt lở, nứt toác đường đi diễn ra từ 26 - 30/10 thì ở khu vực phường Hàm Thắng này, vào chiều muộn ngày 31/10 vẫn còn nóng chuyện lũ trên Sông Cái.

Bởi nơi đây là hạ du của hồ Sông Quao, công trình thủy lợi lớn thứ nhì ở vùng Đông Nam tỉnh vẫn đang xả lũ để bảo đảm an toàn công trình. Bởi mọi dòng chảy đều đổ ra sông rồi sông trôi về biển nên tạo ra sự gom góp, tích tụ. Bởi chiều xuống, triều dâng lên tràn vào cửa biển. Lúc này, triều cường từ biển không thể mạnh so với tốc độ hùng hổ tràn xuống với khoảng 300 m3/s của lũ nhưng nó vẫn đạt được thế ngăn cản làm chậm dòng chảy. Theo đà ấy, nước lũ sẽ dồn lại, tức vỡ tràn vào các khu dân cư, làng mạc xung quanh vùng gần cửa biển.

Phường Hàm Thắng rơi vào thế như trên nên chiều muộn ngày 31/10, các khu dân cư thuộc 18/19 khu phố trong phường vẫn còn ngập, những đợt di dời dân cuối cùng lên nơi cao vẫn đang diễn ra. Trong khi đó, trên đường Nguyễn Thông, lượng xe cộ qua lại, tập trung tại đoạn cầu Phú Hài dày như mắc cửi. Vì bên này cầu là đường Phú Hài - Kim Ngọc nối ra quốc lộ (QL) 1A có thể lưu thông được, nhờ bờ đê chắn ven sông Cái cao; còn bên kia cầu là đường Phú Hài - Phú Long cũng nối ra QL 1A không thể đi lại, do nước sông Cái tràn vào ngập sâu một số đoạn trên đường. Dù có thông báo nhưng không phải ai cũng biết. Thế là dòng xe cộ lỡ vào đường Phú Hài - Phú Long đành quay lại qua cầu Phú Hài để rẽ vào đường Phú Hài - Kim Ngọc ra QL 1A.

Chúng tôi cũng đi trong hành trình vòng qua lại như thế, sau khi Trưởng khu phố Phú Xuân có ý tưởng điều xe máy cày để chở qua đoạn ngập nhưng không thành. Chỉ cần băng qua đoạn ngập dài hơn 200 m kia là chúng tôi sẽ tiếp cận được những hộ dân đang được chính quyền di tản về tại Trường Tiểu học Xuân Mỹ. Đã 16h30’, triều cường đang lên, nước sông Cái dềnh dàng thêm và nước tại đoạn ngập như thêm quân. Không thể qua được.

Bí thư Đảng ủy phường Hàm Thắng Đặng Ngọc Phúc hướng dẫn chúng tôi qua đường Phú Hài - Kim Ngọc để tới trụ sở phường. Đồng thời, thông tin nhiều khu phố trong phường còn đang ngập nặng nên mọi di chuyển đều bằng ca nô hoặc mô tô nước. Ai nghĩ ở vùng ven đô Phan Thiết cũ này với trù phú đất đai, ruộng vườn, giờ đã biến thành sông bắt đầu từ đêm khuya 30/10. Ngay trong đêm, Hàm Thắng cầu cứu qua số điện thoại của 1 hội nhóm trên mạng thì chỉ 2 tiếng sau, các doanh nghiệp du lịch gần nhất đã chuyển đến 3 ca nô và 15 mô tô nước. Tiếp đó, lực lượng quân sự của Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực 5, Đồn Biên phòng Mũi Né điều thêm 3 ca nô nữa… Thế nên trong đêm 30/10 và cả ngày 31/10, đã vận chuyển được hết 826 hộ/2.624 khẩu ở các khu phố bị ngập đến các nơi cao trên địa bàn phường. Chỉ một số ít người dân chần chừ, bị lỡ chuyến phải leo lên mái nhà ngồi chờ trong nỗi ân hận vì đã không tin lũ tới. Trong khi tại những xã, phường kề bên, người dân di dời bởi lũ lụt đã và đang quay về nhà, thế nên tình hình ở phường Hàm Thắng cứ như là thế trận cuối.

UBND phường Hàm Thắng chuẩn bị suất cơm cho lực lượng cứu hộ và người dân bị lũ cô lập. Ảnh: Ngọc Lân

“Cuộc đánh úp” vào chủ quan

Hình ảnh những ca nô, mô tô nước chạy ở nơi vốn là đồng lúa, ruộng khoai, rau màu… đã thu hút sự tò mò của người dân y như hình ảnh chúng tôi chứng kiến khi quay lại theo đường Phú Hài - Kim Ngọc ra QL 1A. 17h chiều ngày 31/10, ven đường, người dân tập trung đứng xem lũ đang tràn về cứ như lần đầu họ được thấy. “Đúng là lần đầu mà. Đây là điều khiến một số người dân không chịu di dời, vì muốn ở lại nhà giữ tài sản, cộng thêm suy nghĩ rằng cả đời ở đây chỉ thấy có ngập hoa màu, ngập ít nhà ở những chỗ trũng. Rằng mấy ông cứ làm quá lên…”, một cán bộ trong phường Hàm Thắng nói. Rồi anh kể tiếp. Vận động đến lần thứ 2, cộng thêm phát trên loa truyền thanh; xe chạy vào các ngõ, hẻm; huy động cả loa kẹo kéo… thì các hộ dân chịu di dời, trừ 315 hộ tại khu vực nhà thờ Kim Ngọc không chịu đi. Lúc ấy, đã là trưa ngày 30/10. Công ty thủy lợi báo sẽ điều tiết tăng lưu lượng xả lũ qua tràn hồ Sông Quao từ 300 ÷ 500 m3/s. Lãnh đạo phường nóng ruột, quyết định vừa vận động quyết liệt, vừa buộc phải di dời.

Đúng như lo sợ, 23h đêm, QL 1A đoạn qua khu vực Lại An thuộc địa bàn phường ngập sâu trong nước. Phải triển khai chốt chặn 2 đầu ngay, tránh để người dân không biết tham gia sẽ không an toàn. 2h đêm 30/10, nước tràn vào trụ sở UBND phường với tốc độ như giặc lũ, khiến anh em trực lũ lụt dù đoán biết vẫn ngạc nhiên. Vì nghe người lớn bảo khu vực trụ sở này cao, chưa bao giờ thấy bị ngập. Thế có nghĩa là các khu phố của phường cũng ngập. Lúc này, chuông điện thoại réo vang. Thông tin nhận về là những hộ dân ở các khu phố: Phú Xuân, Phú Mỹ... đang leo lên nóc nhà, cầu cứu trong nỗi ân hận, vì đã không nghe lời cán bộ sớm. 5 ca nô và 15 mô tô nước đã hoạt động hết công suất trong đêm và ngày hôm sau 31/10 vận chuyển các hộ dân bị ngập lụt lên nơi an toàn.

Tại phường, các bếp ăn từ thiện bắt đầu đỏ lửa. Phường có vận động các nhà hảo tâm và như chạm vào sâu thẳm nhất của tình đồng bào, từ đêm 30/10 đến nay, ngày nào cũng có trên 3.600 suất ăn cho cả 3 bữa/ngày cùng nước uống cho người dân bị ảnh hưởng lũ lụt.

23h tối 31/10, cán bộ phường đi kiểm tra thì thấy nước sông đang rút. Trời không mưa. Gần 40 thành viên tham gia phòng, chống lụt của phường; trong đó nòng cốt là ban điều hành, ban công tác mặt trận khu phố và tiểu đội dân quân tại chỗ đã có thể chợp mắt, trừ anh em phân trực. Sáng ra, nghe lưu lượng xả qua tràn hồ Sông Quao còn 60 - 70 m3/s, ai cũng thở phào. Tại các khu phố, nước đã rút ít nhiều. Nơi đã ráo nước, dân đang lục đục quay về dọn dẹp nhà cửa. Chính quyền triển khai xịt thuốc khử trùng, tiêu độc nhằm hạn chế thấp nhất dịch bệnh bùng lên sau lũ. Điện lực Hàm Thuận Bắc cũng đi kiểm tra đường dây và sẽ cung cấp điện cho các khu phố. Điều rất vui mà lực lượng phòng, chống lụt của phường cho biết là một số hộ dân không chịu di dời trước đó nói lời xin lỗi, dù chiều ngày 1/11, trời đổ mưa lại và hồ Sông Quao tăng lưu lượng xả lũ lên 83 m3/s...

Phường Hàm Thắng có 18/19 khu phố bị ngập lụt; trong đó, tổng số hộ có nhà bị ngập (dưới 0,5 m) khoảng 5.726/12.797 chiếm 44% số hộ trên địa bàn phường. Số nhà ở bị ngập nước nặng (ngập sâu trên 0,5 m) phải di dời 826 hộ/2.624 khẩu (buộc di dời là 315 hộ/1.115 khẩu). Bên cạnh đó, có khoảng 275 ha rau màu, cây trái; 10,25 ha nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại...

Phóng sự: Bích Nghị .