Đêm nhạc tri ân tác giả Đêm Hội Phố Hoài

Chân dung nhạc sĩ Nguyễn Duy Khoái.

Nguyễn Duy Khoái có tác phẩm đầu tay ở tuổi 18 là ca khúc "Trong mưa bom mặt trời sẽ đến" (1971), khi hoạt động trong Tổng Đoàn Học Sinh Đà Nẵng, hát phổ biến lần đầu trong một đêm họp mặt với bạn bè và các chị buôn bán nhỏ ở Đà Nẵng, đấu tranh chống Mỹ. Tháng 5-1972, phong trào Tổng Đoàn bị khủng bố, hầu hết anh em đều vương chốn lao tù hay thoát ly lên núi, tập thơ văn nhạc Tiếng Gọi Học Sinh ấn hành trong giai đoạn đó bị tịch thu. Trong tập này, có 1 ca khúc, 2 bài thơ, một bút ký của Nguyễn Duy Khoái, về sau được in lại trong tập sách Tiếng hát những người đi tới (NXB Trẻ 1990).

Sau ngày đất nước thống nhất, cũng như bao người dân khao khát, yêu chuộng hòa bình, anh hân hoan hòa nhập vào nhịp đời mới, tham gia mọi công tác góp phần vào việc xóa vết thương chiến tranh, xây dựng lại đất nước, tiếp tục viết và học tập nâng cao chuyên môn, gắng thể hiện bản sắc riêng cho ca khúc của mình. Tốt nghiệp Đại học Nghệ thuật Huế, chuyên ngành sáng tác, Nguyễn Duy Khoái được kết nạp vào Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Nhiều ca khúc của anh viết về tình yêu, quê hương, biển đảo... đã được phổ biến rộng rãi trên các phương tiện truyền thông và được ưa chuộng như: Khi trái tim vẫn hồng, Bâng khuâng Bà Nà, Bên sông Hàn, Đêm hội phố Hoài, Hồn đá quê tôi, Hướng về biển Đông, cả nước sẵn sàng... Đặc biệt, nhóm 3 ca khúc: "Đêm hội phố Hoài", "Tương tư Huế", "Bên dòng sông Đăk-bla" của anh được tặng "Giải thưởng Nhà nước" về Văn học, nghệ thuật (VHNT) năm 2022 đã khẳng định dấu ấn hành trình âm nhạc Nguyễn Duy Khoái trong lòng công chúng yêu nhạc.

Còn nhớ, ngay sau buổi lễ trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh - Giải thưởng Nhà nước về VHNT năm 2022 diễn ra vào ngày 19-5-2023 tại Nhà hát Lớn Hà Nội, là một trong số ít tác giả lĩnh vực âm nhạc tại khu vực miền Trung được xét tặng, trả lời phỏng vấn anh đã xúc động nói với chúng tôi: "Tôi vẫn thường nhủ mình, theo thời gian, mọi giải thưởng rồi cũng qua đi, chỉ có những tác phẩm xứng đáng là còn mãi, nhưng khi nhận giấy báo được tặng thưởng Giải thưởng Nhà Nước, cảm xúc đầu tiên vẫn là niềm vui, niềm hạnh phúc vô cùng. Chặng đường sáng tác từ tuổi 18, qua hơn nửa thế kỷ, đã được ghi nhận. Trong niềm vui đó, tôi nhớ lại ngày đầu tiên, khi bắt đầu làm hồ sơ, thủ tục để đăng ký dự xét giải. Những việc này, với tôi, khó khăn nhiều, nếu không có sự động viên, giúp đỡ của bạn bè, của các nhạc sĩ đi trước, có lẽ tôi phải đành bỏ lỡ đợt xét giải đợt này. Đó là GS.NS Trần Thế Bảo, hối thúc tôi bổ sung hồ sơ khi mới qua vòng chấm sơ khảo; đó là 2 người bạn thân thiết: Ns Phạm Quang Trung, Ns Trương Duy Huyến (đã mất năm 2021), luôn động viên, giúp đỡ tôi hoàn tất các thủ tục theo đúng quy chế xét giải. Tôi cũng xin cảm ơn bạn bè đồng nghiệp nhiều nơi đã cho tôi những lời động viên, khích lệ để tôi luôn có niềm tin, niềm vui khi sáng tác. Và gia đình, nơi chốn yêu thương cho tôi sự yên bình, niềm lạc quan để sống và viết trong những ngày khó khăn nhất, để có được niềm vui hôm nay".

Chia sẻ thêm vài kỷ niệm về thời gian và hoàn cảnh ra đời 2/3 ca khúc được Giải thưởng nói trên, Nguyễn Duy Khoái cho biết: "Đêm hội phố Hoài là ca khúc tôi viết về phố cổ Hội An đã khá lâu, sau khi phổ biến đã được Giải thưởng của Hội Nhạc sĩ Việt Nam năm 2001. Điều này đánh dấu một mốc son trong chặng đường sáng tác của một nhạc sĩ, nhưng đối với tôi, có một giải thưởng lớn hơn - đó là ca khúc đã trở thành máu thịt của người dân phố Hội... Trước thời điểm ấy, tôi thường đi thực tế ở các huyện miền núi Quảng Nam. Sau những chuyến đi như vậy, bao giờ tôi cũng trở về Hội An, như tìm đến một chốn yên tĩnh để suy nghĩ về những gì mình đã viết và sẽ viết. Vì thế, Hội An đối với tôi không chỉ là một kỷ niệm, mà còn có cả một tình cảm sâu đậm. Những con đường, dòng sông, phố chợ..., những con người phố Hội, tình cảm chân tình của bạn bè đã để lại trong tôi dấu ấn không thể nào quên. Tôi luôn tâm niệm phải viết một cái gì đó để tri ân miền đất này. Và trong một đêm trăng rằm, tôi đã đi lang thang trên những con đường nhỏ, loanh quanh trong phố xưa nhà cổ, rồi dừng lại bên bến sông Hoài thì cảm xúc dâng trào, những giai điệu đầu tiên Đêm hội phố Hoài cất lên từ đó...

Huế là quê hương thời thơ ấu của tôi. Tôi sống xa Huế đã lâu. Suốt quãng đời hàng nửa thế kỷ sống tha phương, thi thoảng lại về thăm Huế, song với tôi, tình yêu tha thiết quê hương nguồn cội vẫn đau đáu, vẫn luôn sâu thẳm trong tận cùng trái tim. Và Tương tư Huế đến với tôi sau những nỗi nhớ nhung ấp ủ đã quá lâu và được hoàn thành một cách tự nhiên (Giải B Liên hoan Âm nhạc Hội NSVN Khu vực Tây Bắc 2016)…".

Đêm nhạc "Khi trái tim vẫn hồng" là những tác phẩm mang dấu ấn đậm nét trong sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ, được dàn dựng biểu diễn bởi các giọng ca xuất sắc tại Đà Nẵng và các địa phương trên cả nước, sẽ là một bữa tiệc âm nhạc chất lượng, hấp dẫn dành cho khán giả. Riêng với nhạc sĩ Nguyễn Duy Khoái hiện đang trong tình cảnh lâm bệnh ngặt nghèo, hy vọng đêm nhạc này sẽ như nguồn năng lượng, tiếp sức cho nhạc sĩ nhanh chóng hồi phục để tiếp tục hành trình sáng tạo, phụng hiến cuộc sống.

Trần Trung Sáng