Đề xuất tăng giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai

Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ thẩm định dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng do Thanh tra Chính phủ chủ trì xây dựng.

Các quy định về kê khai tài sản, thu nhập chưa đầy đủ, thống nhất, gây vướng mắc trong thực hiện

Theo Tờ trình của Thanh tra Chính phủ, sau hơn 6 năm thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng, công tác phòng, chống tham nhũng đã có những bước tiến quan trọng, mạnh mẽ, với nhiều chủ trương, giải pháp đột phá, đi vào chiều sâu, đạt nhiều kết quả rất tích cực, toàn diện, đồng bộ, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, hưởng ứng, đánh giá cao; tham nhũng được kiềm chế, từng bước ngăn chặn và có chiều hướng thuyên giảm. Công tác phát hiện và xử lý tham nhũng được chỉ đạo và thực hiện bài bản, đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả, tạo bước đột phá trong công tác phòng, chống tham nhũng.

Trụ sở Thanh tra Chính phủ. (Ảnh: THÁI HẢI)

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng đã phát sinh một số bất cập, hạn chế, cụ thể: Một số chủ trương, chính sách của Đảng về phòng, chống tham nhũng chưa được thể chế hóa kịp thời thành pháp luật. Cơ chế, chính sách, pháp luật còn thiếu đồng bộ, chưa giải quyết triệt để những vấn đề thực tiễn đặt ra; một số quy định của pháp luật chưa theo kịp sự phát triển của xã hội đã bị các đối tượng lợi dụng thực hiện hành vi tham nhũng, che giấu, chuyển hóa, tẩu tán tài sản tham nhũng, gây khó khăn cho công tác phát hiện, xử lý tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng.

Bên cạnh đó, các quy định về kê khai tài sản, thu nhập chưa đầy đủ, thực hiện chưa thống nhất và còn lúng túng, gặp nhiều vướng mắc trong thực hiện, hiệu quả chưa cao. Công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử các hành vi tham nhũng trên một số lĩnh vực và tại một số địa phương hiệu quả chưa cao, việc xử lý một số vụ việc tham nhũng chưa kịp thời chưa nghiêm; việc thu hồi tài sản tham nhũng vẫn còn hạn chế…

Vì vậy, việc xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng là rất cần thiết nhằm kịp thời thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng về phòng, chống tham nhũng; bảo đảm phù hợp với các chủ trương, chính sách của Đảng và hệ thống pháp luật về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; đồng thời khắc phục những hạn chế, bất cập của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước.

Tăng giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai và theo dõi biến động

Theo đó, dự thảo luật sửa đổi, hoàn thiện 15 nội dung tại 15/96 điều; sửa kỹ thuật tại 7 điều, tập trung vào việc hoàn thiện các chính sách về các biện pháp phòng ngừa tham nhũng và các chính sách về phát hiện tham nhũng.

Về cơ quan xác minh tài sản, thu nhập: Để khắc phục khó khăn, vướng mắc khi thực hiện các quy định về cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập tại Điều 30 Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 và tại Điều 3 Quyết định 56-QĐ/TW ngày 8/2/2022 của Bộ Chính trị về Quy chế phối hợp giữa các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập, dự thảo luật đã quy định các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập gồm: Ủy ban Kiểm tra Trung ương; các ban, cơ quan của Đảng ở Trung ương, Đảng ủy trực thuộc Trung ương; Thanh tra Chính phủ; Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Quốc hội, Ủy ban công tác đại biểu của Quốc hội; Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Ủy ban Kiểm tra tỉnh ủy, thành ủy và Thanh tra tỉnh.

Đáng chú ý, về tài sản, thu nhập phải kê khai, dự thảo luật quy định tăng giá trị tài sản từ 50 triệu đồng thành 150 triệu đồng cho phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế-xã hội và thời giá hiện nay có nhiều thay đổi so với năm 2018.

Về định mức tài sản, thu nhập để theo dõi biến động, xác minh tài sản, thu nhập, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung quy định tăng định mức về tài sản, thu nhập khi có biến động tăng trong năm từ 300 triệu đồng thành 400 triệu đồng nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống rửa tiền.

Tuy nhiên, về nội dung này, Thanh tra Chính phủ cho biết cần xin ý kiến, bởi có nhiều ý kiến cho rằng, định mức tài sản, thu nhập có biến động trong năm phải kê khai như quy định tại dự thảo luật 400 triệu đồng là quá thấp và không phù hợp với thời giá và điều kiện kinh tế-xã hội hiện nay. Việc dự thảo luật căn cứ vào các quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền cũng không phù hợp do đây chỉ là quy định cho một lần chuyển tiền cần phải kiểm soát (giao dịch đáng ngờ), trong khi đó, một người có thể thực hiện nhiều giao dịch trong năm với mức từ 400 triệu đồng trở lên. Vì vậy, đề nghị dự thảo luật quy định mức tài sản, thu nhập có biến động trong năm là từ 1 tỷ đồng trở lên cho phù hợp với điều kiện thực tế.

Quy định rõ thẩm quyền thanh tra vụ việc có dấu hiệu tham nhũng

Để quy định rõ thẩm quyền của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh trong công tác thanh tra đối với vụ việc có dấu hiệu tham nhũng phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền 2 cấp, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, dự thảo quy định: Thanh tra Chính phủ thanh tra vụ việc có dấu hiệu tham nhũng tại bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; cơ quan, tổ chức do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập hoặc phê duyệt điều lệ hoạt động; doanh nghiệp Nhà nước do bộ, cơ quan ngang bộ quản lý theo quy định của Luật Thanh tra; Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước thanh tra vụ việc có dấu hiệu tham nhũng do người công tác tại cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc thẩm quyền quản lý của mình thực hiện, trừ trường hợp vụ việc thuộc thẩm quyền của Thanh tra Chính phủ.

Dự thảo luật cũng phân quyền cho các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh tự đánh giá về công tác phòng, chống tham nhũng tại khoản 2 Điều 17 dự thảo Luật.

Phân quyền kiểm soát tài sản, thu nhập đối với những người thuộc thẩm quyền quản lý của chính quyền địa phương: Thanh tra Chính phủ sẽ không kiểm soát tài sản thu nhập của người giữ chức vụ từ Giám đốc sở và tương đương của chính quyền địa phương mà nhiệm vụ này thuộc thẩm quyền của Ủy ban Kiểm tra tỉnh ủy, thành ủy và Thanh tra tỉnh.

THU HẰNG