Đề xuất mới về điều kiện giữ 2 quốc tịch khi nhập quốc tịch Việt Nam

Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ thẩm định dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Quốc tịch Việt Nam, thay thế Nghị định 16/2020.

Dự thảo có nhiều hướng dẫn mới liên quan đến việc xin nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam, theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch, dự kiến sẽ được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 24-6.

Thực tiễn còn bất cập

Trước đó, theo tờ trình của Chính phủ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam gửi Quốc hội ngày 17-5, trong bối cảnh đất nước chuẩn bị bước vào kỷ nguyên mới, một số quy định hiện hành liên quan đến thủ tục nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam chưa thực sự tạo điều kiện cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài được có quốc tịch Việt Nam mà vẫn giữ quốc tịch nước ngoài, chưa thu hút được nhiều nguồn nhân lực chất lượng cao đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

Ngày 22-4, báo Pháp Luật TP.HCM tổ chức tọa đàm "Kiều bào hiến kế phát triển TP.HCM", bên cạnh những góp ý về chính sách thu hút vốn, nhân lực thì các kiều bào cũng bày tỏ mong muốn chính sách nhập/xin trở lại quốc tịch Việt Nam sẽ thông thoáng hơn. Ảnh: NGUYỆT NHI

Là cơ quan chủ trì soạn thảo dự luật và dự thảo Nghị định hướng dẫn luật, Bộ Tư pháp cũng cho biết thực tiễn triển khai các quy định cụ thể về trường hợp đặc biệt được nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài còn gặp khó khăn do không đáp ứng được các điều kiện theo quy định hiện hành, như: giấy tờ chứng minh việc xin giữ quốc tịch nước ngoài khi nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam là phù hợp với pháp luật của nước mà người nước ngoài là công dân và giấy tờ chứng minh việc thôi quốc tịch nước ngoài dẫn đến quyền lợi của người đó ở nước có quốc tịch bị ảnh hưởng.

Trước những bất cập trên, dự luật sửa đổi bổ sung Luật Quốc tịch quy định theo hướng “nới lỏng" chính sách nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài. Chính sách mới sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia nước ngoài... được nhập quốc tịch Việt Nam nhằm thu hút nguồn lực chất lượng cao.

Sẽ “nới lỏng” từ quy định đến giấy tờ thủ tục

Với một số đối tượng luật định (đơn cử người có vợ hoặc chồng hoặc con đẻ là công dân Việt Nam), dự luật quy định khi xin nhập/ trở lại quốc tịch Việt Nam sẽ được giữ quốc tịch nước ngoài nếu đáp ứng đủ được hai điều kiện sau và được Chủ tịch nước cho phép: (1) Việc giữ quốc tịch nước ngoài phù hợp với pháp luật của nước đó; (2) Không sử dụng quốc tịch nước ngoài để gây phương hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân, xâm hại an ninh, lợi ích quốc gia, trật tự, an toàn xã hội của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và được Chủ tịch nước cho phép.

Trong khi đó, hiện nay Luật Quốc tịch 2008 và Nghị định 16/2020 yêu cầu phải đáp ứng thêm các quy định khác như “Việc thôi quốc tịch nước ngoài dẫn đến quyền lợi của người đó ở nước ngoài bị ảnh hưởng”.

Đáng chú ý, hiện nay Điều 19, Điều 23 Luật Quốc tịch Việt Nam và các điều khoản hướng dẫn tại Nghị định 16/2020 quy định: Đối với người xin nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam mà vẫn muốn giữ quốc tịch nước ngoài thì thành phần hồ sơ xin nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam phải có: giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền nước ngoài cấp để chứng minh điều kiện “Việc xin giữ quốc tịch nước ngoài của người đó khi nhập quốc tịch Việt Nam là phù hợp với pháp luật của nước ngoài đó”.

Do đó, với tinh thần “nới lỏng” tại dự luật, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 16/2020 cũng đã bổ sung quy định: Trường hợp pháp luật nước ngoài không quy định việc cấp loại giấy tờ nêu trên thì người đó phải có bản cam đoan về việc cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài không quy định việc cấp loại giấy tờ này và việc xin giữ quốc tịch nước ngoài khi nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam là phù hợp với pháp luật của nước ngoài đó.

Bên cạnh đó, với quy định “Người mà việc nhập quốc tịch Việt Nam của họ có lợi cho Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” (khoản 2 Điều 12 dự thảo Nghị định), dự thảo Nghị định đã bổ sung thêm các lĩnh vực mà người xin nhập/ trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài có tài năng vượt trội như: công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Những đề xuất sửa đổi nêu trên được Bộ Tư pháp đánh giá là thuận lợi cho người dân, phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước ta hiện nay là tạo điều kiện cho người đã mất quốc tịch Việt Nam được trở lại quốc tịch Việt Nam, thu hút nguồn lực chất lượng cao (nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia…) được nhập, được trở lại quốc tịch Việt Nam, đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài.

Được giữ quốc tịch nước ngoài sẽ mở rộng cơ hội kết nối

Tôi rất vui khi Việt Nam có chính sách cấp quốc tịch cho các kiều bào có cống hiến. Tuy nhiên, việc thực hiện chính sách này trên thực tế vẫn còn gặp khó khăn.

Nếu muốn được nhập quốc tịch Việt Nam thì phải từ bỏ quốc tịch nước ngoài, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp của Việt kiều phải tự mình rút ra khỏi cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài đó, vô hình trung sẽ đánh mất vị thế và cơ hội để kết nối và cống hiến nhiều cho đất nước.

NGUYỄN NGỌC