Đề xuất mới về cơ cấu người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp

Bộ Tư pháp công bố hồ sơ thẩm định dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hướng dẫn việc xác định dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.

Kỳ họp thứ 25 HĐND TP Hà Nội khóa XVI.

Theo dự thảo Nghị quyết được Chính phủ soạn thảo, việc xác định số lượng đại biểu HĐND được bầu ở mỗi đơn vị hành chính căn cứ vào quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Bên cạnh đó là căn cứ vào dân số của từng đơn vị hành chính để làm căn cứ xác định số lượng đại biểu HĐND được bầu được xác định theo số liệu thống kê dân số tại Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư tính đến ngày 30/9.

Việc xác định đơn vị hành chính xã ở miền núi, hải đảo để làm căn cứ xác định số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân được bầu căn cứ vào văn bản, quyết định còn hiệu lực pháp luật của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Bộ Dân tộc và Tôn giáo chịu trách nhiệm xác định xã ở miền núi; Bộ Nội vụ chịu trách nhiệm xác định xã ở hải đảo.

Về số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách nhiệm kỳ 2026-2031, dự thảo Nghị quyết quy định ở cấp tỉnh, lãnh đạo của HĐND có tối đa 2 đại biểu hoạt động chuyên trách, trong đó có không quá 2 phó chủ tịch HĐND; mỗi ban của HĐND có 3-4 đại biểu hoạt động chuyên trách, trong đó có không quá 2 phó trưởng ban, có 1 ủy viên hoạt động chuyên trách.

Ở cấp xã, lãnh đạo HĐND có 1 phó chủ tịch; mỗi ban có có 1 phó trưởng ban.

Riêng đối với các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã thực hiện hợp nhất, sáp nhập trong năm 2025 thì giữ nguyên số lượng phó chủ tịch HĐND, phó trưởng ban của HĐND cấp tỉnh, cấp xã nhiệm kỳ 2026-2031 như khi thực hiện hợp nhất, sáp nhập; sau 5 năm thực hiện đúng số lượng quy định của cấp có thẩm quyền.

Về cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031, dự thảo Nghị quyết nêu rõ căn cứ vào số lượng đại biểu HĐND được bầu, nguyên tắc về việc bảo đảm số dư khi lập danh sách người ứng cử đại biểu HĐND quy định tại Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, thường trực HĐND các cấp sau khi thống nhất ý kiến với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam và UBND cùng cấp dự kiến cụ thể cơ cấu, thành phần.

Cùng đó là phân bổ số lượng người của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước ở cấp mình và các đơn vị hành chính cấp dưới, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế trên địa bàn được giới thiệu để ứng cử đại biểu HĐND cấp tỉnh.

Chính phủ cũng đề xuất căn cứ vào số lượng đại biểu HĐND được bầu, nguyên tắc về việc bảo đảm số dư khi lập danh sách người ứng cử đại biểu HĐND quy định tại Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND, thường trực HĐND cấp xã sau khi thống nhất ý kiến với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam và UBND cùng cấp, dự kiến cụ thể cơ cấu, thành phần, phân bổ số lượng người của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước ở cấp mình và thôn, làng, ấp, bản buôn, phum, sóc (sau đây gọi chung là thôn), tổ dân phố, khu phố, khóm (sau đây gọi chung là tổ dân phố), đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế trên địa bàn được giới thiệu để ứng cử đại biểu HĐND cấp xã.

Theo dự thảo Nghị quyết, việc dự kiến cơ cấu, thành phần, phân bổ số lượng người được giới thiệu để ứng cử đại biểu HĐND ở mỗi đơn vị hành chính phải bảo đảm dân chủ, công tâm, khách quan, minh bạch; coi trọng chất lượng, lựa chọn đại biểu là những người tiêu biểu về phẩm chất, đạo đức, uy tín, trí tuệ.

Đồng thời bảo đảm cơ cấu hợp lý trong các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước ở cấp mình và các đơn vị hành chính cấp dưới (đối với cấp tỉnh), các thôn, tổ dân phố (đối với cấp xã), đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế trên địa bàn; có đại diện của các thành phần xã hội, nghề nghiệp, tôn giáo, độ tuổi.

Trong đó, bảo đảm tỷ lệ hợp lý người trong danh sách chính thức những người ứng cử đại biểu HĐND là người dân tộc thiểu số phù hợp với đặc điểm dân số của từng địa phương và phấn đấu đạt tỷ lệ trúng cử.

Tỷ lệ đại biểu là phụ nữ trong danh sách chính thức những người ứng cử bảo đảm ít nhất 35%; phấn đấu tỷ lệ trúng cử khoảng 30% ở từng cấp (cấp tỉnh, cấp xã).

Đại biểu là người ngoài Đảng, phấn đấu đạt tỷ lệ không dưới 10% ở từng cấp (cấp tỉnh, cấp xã).

Đại biểu trẻ tuổi (dưới 40 tuổi), phấn đấu đạt tỷ lệ không dưới 15% ở từng cấp (cấp tỉnh, cấp xã).

Đại biểu HĐND nhiệm kỳ trước tái cử, phấn đấu đạt tỷ lệ không dưới 30% ở từng cấp (cấp tỉnh, cấp xã).

Các cấp chính quyền địa phương khi giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND các cấp vừa phải bảo đảm về tiêu chuẩn, vừa phải bảo đảm lựa chọn đại biểu là những người tiêu biểu về giới, dân tộc, tuổi trẻ…

Anh Văn