Đề xuất giữ quy định về bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh

Trước khi tiến hành thảo luận, các đại biểu nghe Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an, thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo trình bày báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự.

Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an báo cáo tại phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. Đa số ý kiến của Đại biểu Quốc hội đều tán thành với sự cần thiết, phạm vi sửa đổi và các nội dung cơ bản của dự thảo Luật. Một số đại biểu có ý kiến đối với một số nội dung của dự thảo Luật, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công an chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của đại biểu Quốc hội. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã rà soát, chỉnh lý về kỹ thuật trong toàn bộ Dự thảo Luật; bỏ các quy định có liên quan về hình phạt tù chung thân không xét giảm án; chỉnh lý một số nội dung có liên quan đến các tội về ma túy, tội tham ô, nhận hối lộ.

Trình bày Báo cáo ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Hình sự, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý có 4 điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 38/426 điều, khoản của Bộ luật Hình sự hiện hành (giảm 16 điều, khoản so với dự thảo Luật trình Quốc hội tại đợt 1 Kỳ họp thứ 9) và sửa đổi, bổ sung 4 luật có liên quan. Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản tán thành với các nội dung lớn đã được tiếp thu, chỉnh lý, thể hiện trong dự thảo Luật về phạm vi sửa đổi, bổ sung; tên gọi của Luật; về việc không bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án là hình phạt chính vào Bộ luật Hình sự; về nâng mức hình phạt tù tại một số tội danh; về hiệu lực thi hành của Luật…

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng báo cáo tại phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, qua tổng hợp ý kiến của đại biểu Quốc hội cho thấy có 2 vấn đề lớn dự kiến bỏ hình phạt tử hình tại một số tội danh và việc bổ sung Tội sử dụng trái phép chất ma túy vào Bộ luật Hình sự vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau. Quá trình nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý, Chính phủ đề nghị vẫn giữ nội dung như đã trình Quốc hội.

Trong đó, về dự kiến bỏ hình phạt tử hình tại một số tội danh, Chính phủ đề nghị giữ quy định về bỏ hình phạt tử hình tại 8 tội danh có khung hình phạt tử hình của Bộ luật Hình sự hiện hành, gồm: tham ô tài sản; nhận hối lộ; vận chuyển trái phép chất ma túy; hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; gián điệp; phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược.

Qua thảo luận vấn đề này, trong Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp có 2 loại ý kiến. Loại ý kiến thức nhất, tán thành với quy định của Dự thảo Luật về bỏ hình phạt tử hình tại 8 tội danh. Loại ý kiến thức hai, nhất trí việc xem xét bỏ hình phạt tử hình đối với 4 tội danh; đồng thời, trong bối cảnh tình hình tội phạm vẫn diễn biến phức tạp, có chiều hướng gia tăng về số lượng cũng như mức độ nghiêm trọng hiện nay, loại ý kiến này đề nghị giữ hình phạt tử hình đối với 4 tội danh, gồm: Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh, Tội vận chuyển trái phép chất ma túy, Tội tham ô tài sản và Tội nhận hối lộ để đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa và tính nghiêm minh của pháp luật trong đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm này.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị giữ hình phạt tử hình đối với 3 tội danh: Tội vận chuyển trái phép chất ma túy, Tội tham ô tài sản, Tội nhận hối lộ; ngoài ra Viện Kiểm sát nhân dân tối còn đề nghị giữ hình phạt tử hình đối với Tội gián điệp. Bên cạnh đó, có ý kiến trong Thường trực Ủy ban đề nghị, trường hợp vẫn giữ hình phạt tử hình đối với Tội tham ô tài sản và Tội nhận hối lộ thì nghiên cứu bổ sung vào khoản 2 Điều 40 của Bộ luật Hình sự quy định “Không áp dụng hình phạt tử hình đối với người phạm tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà trước khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”, nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc áp dụng chính sách khoan hồng ngay trong giai đoạn xét xử, không chờ đến giai đoạn thi hành án.

Về việc bổ sung Tội sử dụng trái phép chất ma túy, Chính phủ tiếp tục đề nghị bổ sung Tội sử dụng trái phép chất ma túy vào Bộ luật Hình sự. Về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết trong Thường trực Ủy ban cũng có 2 loại ý kiến khác nhau. Tòa án Nhân dân tối cao và của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng, bảo đảm đánh giá tác động chính sách đầy đủ đối với việc bổ sung tội danh này.

Theo Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, 2 vấn đề nêu trên là những nội dung quan trọng, có thể dẫn đến làm thay đổi hoặc tác động lớn đến chính sách hình sự và công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, trong khi ý kiến của các đại biểu Quốc hội, các cơ quan còn rất khác nhau. Do đó, để bảo đảm thận trọng và có cơ sở tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện Dự thảo Luật, xin kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép gửi phiếu lấy ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội về các nội dung này.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với đề xuất của Chính phủ và báo cáo ý kiến của cơ quan chủ trì thẩm tra về các nội dung đã được các cơ quan thống nhất tiếp thu, chỉnh lý về: phạm vi sửa đổi, bổ sung; tên gọi của Luật; việc không bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án là hình phạt chính; về nâng mức hình phạt tù; hiệu lực thi hành của Luật…

Đối với 2 nội dung về bỏ hình phạt tử hình tại một số tội danh và việc bổ sung Tội sử dụng trái phép chất ma túy vào Bộ luật Hình sự, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, trong quá trình thảo luận, ý kiến của ĐBQH còn khác nhau, nhưng vấn đề này đã được cơ quan có thẩm quyền Kết luận tại văn bản số 13936 ngày 25/3 của Văn phòng Trung ương Đảng và Thông báo số 149 của Văn phòng Trung ương Đảng giao các cơ quan đề xuất sửa đổi, bổ sung trình Quốc hội. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Bộ Công an tiếp tục phối hợp với Thường trực Ủy ban Pháp luậ và Tư pháp và các cơ quan hoàn chỉnh dự thảo luật với chất lượng cao nhất, đảm bảo sự đồng thuận, thống nhất cao trước khi trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 9.

Nguyễn Vũ