Đề xuất giải pháp điều chỉnh quy hoạch TP.HCM mới

TP.HCM mới sẽ được hình thành trên cơ sở sáp nhập TP.HCM, tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, đây là địa phương có GRDP lớn nhất cả nước (khoảng 2,717 triệu tỷ đồng), chiếm khoảng 24% GDP của Việt Nam.

Hiện nay, các quy hoạch tỉnh của 3 địa phương thuộc TP.HCM mới đã được phê duyệt.

Theo đó, các địa phương trước khi sáp nhập có các chức năng là trung tâm tài chính, thương mại - dịch vụ chất lượng cao, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo (TP.HCM trước đây); Là trung tâm công nghiệp (Bình Dương trước đây); Là trung tâm kinh tế biển, logistics và du lịch (Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây).

Trong bối cảnh sáp nhập, việc lập Quy hoạch TP.HCM mới trên cơ sở rà soát để kế thừa, bổ sung nội dung của các quy hoạch tỉnh của 3 địa phương được sáp nhập mang tính cấp thiết nhằm xây dựng TP.HCM mới trở thành “siêu đô thị” mang tầm vóc quốc tế, định hướng thành phố toàn cầu.

6 chiến lược phát triển quan trọng

Để không tạo ra “khoảng trống” pháp lý, làm gián đoạn đến các hoạt động kinh tế - xã hội nói chung và hoạt động đầu tư công nói riêng, các nội dung quy hoạch tỉnh của TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu đã được phê duyệt trước đây cần được tiếp tục đưa vào nội dung Điều chỉnh Quy hoạch TP.HCM mới thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đồng thời, UBND TP.HCM mới cần được phân cấp/ủy quyền để phê duyệt Điều chỉnh Quy hoạch này (sau khi có ý kiến của được Bộ Tài chính và được HĐND TP mới thông qua) theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Điều chỉnh Quy hoạch TP.HCM mới thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 cần được khẩn trương lập dựa trên nền tảng 3 quy hoạch tỉnh của 3 địa phương trước đây, tập trung vào các chiến lược phát triển và các dự án ưu tiên đầu tư.

TP.HCM mới là địa phương có GRDP lớn nhất cả nước. Ảnh: Nguyễn Tiến

Thứ nhất, chiến lược tái cấu trúc lại các khu vực phát triển của TP.HCM mới để phát huy các lợi thế của 3 địa phương trước đây; tránh hiện tượng các dự án phát triển kinh tế trên địa bàn của 3 địa phương trước đây cạnh tranh với nhau, gây lãng phí nguồn lực xã hội và giảm hiệu quả đầu tư.

Thứ hai, chiến lược phát triển kinh tế TP mới cần những động lực tăng trưởng mang tính đột phá, trong đó có ba trụ cột chính là công nghiệp công nghệ cao và sản xuất thông minh, dịch vụ chất lượng cao với lõi là tài chính quốc tế, công nghệ; và kinh tế biển với lõi là cụm cảng nước sâu, logistic.

Dựa trên 3 trụ cột nêu trên, hình thành 5 khu vực phát triển kinh tế tập trung. Các khu vực này bao gồm: khu vực thứ nhất là sản xuất công nghiệp (tập trung tại các phường, xã thuộc Tỉnh Bình Dương trước đây).

Khu vực thứ 2, đổi mới sáng tạo, công nghệ cao (phường Tăng Nhơn Phú, phường Đông Hòa, phường Bình Dương và Xã Nhà Bè). Thứ 3 là khu vực trung tâm tài chính - công nghệ (phường Sài Gòn và phường Thủ Thiêm).

Khu vực thứ 4, công nghiệp chuyên sâu, hàng hải và logistics (phường Phú Mỹ, phường Tân Phước và phường Long Sơn).

Khu vực thứ 5: không gian biển và sinh thái hải đảo (phường Vũng Tàu, phường Tam Thắng, phường Phước Thắng, xã Phước Hải, xã Hồ Tràm, xã Cần Giờ và đặc khu Côn Đảo)

Thứ ba, TP mới cần xây dựng một chiến lược phát triển kinh tế biển, trong đó trước mắt cần tháo gỡ điểm nghẽn trong chuỗi cung ứng, đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống logistics đường sông và đường biển, phát triển mạng lưới cảng cạn (ICD), mạng lưới cảng biển kết nối đa phương thức từ nội đô đến các vùng kinh tế trọng điểm và hệ thống logistics số.

Thứ tư, chiến lược tăng cường tính kết nối giữa các khu vực phát triển đô thị của TP mới.

Chiến lược này cần dựa trên nền tảng hạ tầng giao thông đồng bộ, tập trung phát triển mạng lưới giao thông công cộng, chủ đạo là mạng lưới đường sắt với các loại hình phù hợp cho từng khu vực đô thị. Trong đó hệ thống vận tải hành khách khối lượng lớn, tốc độ cao (MRT) cho khu vực đô thị trung tâm và hệ thống đường sắt đô thị (commuter rail) để kết nối khu đô thị trung tâm và các khu đô thị vệ tinh.

Đồng thời phát triển đồng bộ các phương thức khác trong mạng lưới giao thông công cộng để phát triển đô thị theo mô hình TOD nhằm khắc phục khoảng cách địa lý của các trung tâm đô thị sau sáp nhập và phát huy tối đa giá trị quỹ đất.

Thứ năm, chiến lược tăng cường sự chia sẻ và kết nối trong khai thác, sử dụng các công trình kết cấu hạ tầng kỹ thuật giữa các khu vực thuộc 3 địa phương trước đây theo hướng bền vững.

Thứ sáu, chiến lược phát triển giáo dục bậc cao và nghiên cứu sáng tạo gắn liền với phát triển đô thị và phát triển kinh tế theo mô hình đại học trong thành phố.

Ưu tiên đường sắt đô thị, vành đai 4, đường xuyên tâm...

Về đầu tư công, để triển khai thực hiện các chiến lược phát triển quan trọng trên, các dự án ưu tiên đầu tư trong bối cảnh sáp nhập tỉnh thành cần được rà soát để điều chỉnh, bổ sung.

Cụ thể, đối với các dự án thuộc danh mục dự án ưu tiên của các quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt, cần rà soát để phân thành 2 nhóm.

Nhóm các dự án tăng tính cấp thiết trong bối cảnh sáp nhập tỉnh thành, cần ưu tiên bố trí nguồn vốn đầu tư trong giai đoạn đến năm 2030: các dự án đường sắt đô thị, dự án Vành đai 4...; các trục đường bộ xuyên tâm/hướng tâm...

TP.HCM mới cần ưu tiên đường sắt đô thị, vành đai 4,...

Đối với các dự án không thuộc danh mục dự án ưu tiên của các quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt nhưng có tính cấp thiết cao, phát sinh do sáp nhập tỉnh thành, cần gấp rút điều chỉnh quy hoạch để bổ sung danh mục và ưu tiên bố trí nguồn vốn đầu tư trong giai đoạn đến năm 2030.

Như các tuyến đường thủy nội địa, đường sắt tốc độ cao kết nối các khu vực phát triển thuộc 3 địa phương trước đây; các tuyến đường sắt đô thị kéo dài từ đô thị trung tâm đến các đô thị vệ tinh của TP mới.

NHƯ NGỌC