Đề xuất cho HĐND giám sát hoạt động của cơ quan Trung ương tại địa phương

Bổ sung mở rộng đối tượng giám sát

Sáng 29/11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (HĐND).

Tham gia góp ý, ĐBQH Nguyễn Ngọc Xuân (Đoàn Bình Dương) cho biết, qua thực tiễn hoạt động giám sát tại địa phương, HĐND nhiều nơi kiến nghị Quốc hội xem xét bổ sung mở rộng đối tượng giám sát tại Điều 5 của luật hiện hành.

Theo đó, đề xuất HĐND được quyền giám sát hoạt động của cơ quan Trung ương tại địa phương như: Cục thuế, Hải quan, Bảo hiểm xã hội, Ngân hàng Nhà nước cùng cấp.

Đồng thời, kiến nghị xem xét bổ sung đại biểu HĐND được quyền chất vấn người đứng đầu các cơ quan thuộc ngành dọc của Trung ương hoạt động tại địa phương.

ĐBQH Nguyễn Ngọc Xuân (Ảnh: Media Quốc hội).

Đại biểu phân tích, căn cứ Điều 113, Hiến pháp quy định, HĐND là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương đại diện cho ý chí nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân địa phương do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước dân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên.

HĐND quyết định các vấn đề của địa phương do luật định, giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương và thực hiện nghị quyết của HĐND.

Phạm vi giám sát của HĐND tại địa phương là rất rộng, bao quát tất cả các đối tượng, lĩnh vực trên địa bàn, kể cả các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật, đảm bảo cho pháp luật được triển khai đồng bộ, thống nhất, hiệu quả.

Bà Xuân nhấn mạnh, thực tiễn cho thấy các cơ quan, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền và các cơ quan, tổ chức khác trong xã hội đều phải tuân thủ pháp luật, đều phải triển khai thực hiện các giải pháp, biện pháp phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh do HĐND quyết nghị.

Trong đó, các cơ quan ngành dọc của Trung ương tại địa phương phải thực hiện như: Thu thuế, bảo hiểm xã hội; các biện pháp đảm bảo quốc phòng an ninh, thực hiện các chính sách về tài chính, kinh tế, môi trường, xã hội do HĐND ban hành.

Quy định chính thức việc HĐND được giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước cùng cấp thuộc trung ương, đóng chân trên địa bàn, nhằm hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước tại địa phương.

"Qua đó, giúp cho chính quyền Trung ương quản lý tốt việc thực hiện chính sách, pháp luật tại địa phương, vừa đảm bảo các định hướng, mục tiêu Trung ương giao cho địa phương được thực thi hiệu quả. Với cơ chế kiểm soát của HĐND buộc các cơ quan Nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức phải có trách nhiệm giải trình, cam kết hành động trước cơ quan đại diện của nhân dân", bà Xuân nhấn mạnh.

Do đó, bà kiến nghị Quốc hội xem xét bổ sung thẩm quyền giám sát hoạt động các cơ quan Trung ương tại địa phương cho HĐND cùng cấp và quy định quyền chất vấn của đại biểu HĐND trong chất vấn người đứng đầu các cơ quan đó.

Nội dung này phù hợp với Hiến pháp, pháp luật và thực tiễn, đảm bảo cho việc kiểm soát thực thi quyền lực Nhà nước theo đúng định hướng.

Tạo thuận lợi cho việc giám sát của Đoàn ĐBQH ở địa phương

Tham gia ý kiến, ĐBQH Tô Ái Vang (Đoàn Sóc Trăng) cho biết, tại Tờ trình dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân cho thấy còn 4 vấn đề còn ý kiến khác nhau về dự án Luật này.

ĐBQH Tô Ái Vang (Ảnh: Media Quốc hội).

Đưa ra quan điểm về những vấn đề này, đại biểu tán thành với phương án xác định bảo đảm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, xây dựng và thực thi pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương là mục tiêu hướng đến của hoạt động giám sát, không phải là nguyên tắc.

Đại biểu nêu rõ, tại khoản 32 Điều 1 của dự thảo Luật có sửa đổi, bổ sung Điều 52 của Luật hiện hành. Theo đó, việc quy định cứng Đoàn giám sát tại địa phương phải có ít nhất 3 đại biểu là thành viên Đoàn rất khó khả thi.

Thực tế đã có những lúc Đoàn đại biểu Quốc hội của tỉnh chỉ còn 1 hoặc 2 ĐBQH của địa phương, vì do yêu cầu của công tác cán bộ. Nếu mời ĐBQH từ Trung ương về tham gia giám sát ở địa phương thì sẽ bị động về mặt thời gian. Do đó, đại biểu đề nghị rà soát quy định này cho hợp lý.

Ngoài ra, cần có cơ chế hỗ trợ chuyên môn, cung cấp thông tin, kinh phí tổ chức hoạt động giám sát nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát cho ĐBQH khi tiến hành giám sát.

ĐBQH Trần Khánh Thu (Đoàn Thái Bình) bày tỏ tán thành việc sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND để khắc phục những hạn chế, vướng mắc của Luật hiện hành đồng thời tiếp tục thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, cụ thể hóa chính sách của Nhà nước về đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND các cấp…

ĐBQH Trần Khánh Thu (Ảnh: Media Quốc hội).

Về bổ sung nguyên tắc mới của hoạt động giám sát, đại biểu Trần Khánh Thu cho biết, trong bối cảnh hiện nay chúng ta đang đổi mới tư duy xây dựng pháp luật mà đổi mới tư duy xây dựng pháp luật này yêu cầu vừa là mục tiêu, vừa là điều kiện vừa là đòi hỏi bắt buộc các lĩnh vực khác có liên quan phải cùng tham gia vào.

Quốc hội có 3 chức năng cơ bản là xây dựng pháp luật, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Vậy công tác đổi mới tư duy xây dựng pháp luật thì đòi hỏi giám sát phải đổi mới theo và việc quyết định các vấn đề cơ bản của đất nước cũng phải đổi mới theo.

Do đó, đại biểu thống nhất lựa chọn phương án 1 trong dự thảo là Bổ sung khoản 2a vào sau khoản 2 của Điều 3: Bảo đảm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, xây dựng và thực thi pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương.

Hoàng Thị Bích