Đề xuất cho dự án Vành đai 4 TP.HCM được đầu tư công nếu không có nhà đầu tư

Sáng 10-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét cho ý kiến nội dung tờ trình Chính phủ về quyết định chủ trương đầu tư dự án đường Vành đai 4 – TP.HCM.

Trình bày tờ trình Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết dự án đường Vành đai 4 – TP.HCM dài hơn 207 km, đi qua năm tỉnh, gồm TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương và Long An.

Tuyến còn 159km chưa được đầu tư

Dự án có điểm đầu tại ngã tư Tóc Tiên - Châu Pha và điểm cuối tại khu vực cảng Hiệp Phước, huyện Nhà Bè, TP.HCM.

Hiện đoạn qua tỉnh Bình Dương (chiều dài khoảng 47,95 km) được địa phương thông qua chủ trương, đang triển khai đầu tư độc lập. Còn hơn 159km chưa được đầu tư gồm đoạn qua tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu dài 18,23 km; đoạn qua Đồng Nai dài 46,08 km; đoạn qua TP.HCM dài 20,5 km và đoạn qua tỉnh Long An dài 74,5 km.

Chính phủ đề xuất phân kỳ đầu tư dự án, trong đó giai đoạn 1 chỉ làm 4 làn xe, tốc độ thiết kế 100km/h, có đường gom hai bên; giai đoạn 2 mở rộng lên 8 làn xe. Công tác giải phóng được thực hiện luôn một lần cho cả hai giai đoạn.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh đọc tờ trình của Chính phủ về chủ trương đầu tư dự án đường Vành đai 4 TP.HCM. Ảnh: QH

Với quy mô trên, dự án dự kiến có tổng mức đầu tư khoảng 120.412 tỉ đồng và được đề xuất triển khai theo hình thức BOT. Trong đó, vốn nhà nước khoảng 69.780 tỉ đồng gồm vốn ngân sách trung ương khoảng 29.687 tỉ đồng và vốn ngân sách địa phương hơn 40.092 tỉ đồng; nhà đầu tư huy động số tiền còn lại là trên 50.632 tỉ đồng.

Các địa phương có dự án đi qua được đề xuất làm chủ đầu tư thực hiện việc đầu tư xây dựng cũng như đảm đương công tác giải phóng mặt bằng.

Để dự án triển khai nhanh, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng cho biết Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép thông qua bảy cơ chế chính sách đặc thù đã và đang được áp dụng ở một số dự án giao thông trọng điểm vừa qua. Chẳng hạn, chính sách về khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường phục vụ dự án, giao cho các địa phương được phê duyệt dự án thành phần đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).

Cho phép các tỉnh chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn, phi tư vấn, tư vấn lập điều chỉnh quy hoạch phục vụ dự án (bao gồm khu tái định cư); các gói thầu thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, thi công xây dựng hạ tầng khu tái định cư để phục vụ giải phóng mặt bằng.

Đáng chú ý, Chính phủ kiến nghị cho phép tỉnh Long An được báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội và TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu báo cáo Hội đồng nhân dân chuyển sang hình thức đầu tư công trong trường hợp không có nhà đầu tư.

“Luật PPP đã có quy định về chia sẻ phần tăng hoặc giảm doanh thu cũng như doanh nghiệp được huy động vốn từ trái phiếu, vay ngân hàng… đầu tư dự án. Tuy nhiên, thời gian qua, việc lựa chọn nhà đầu tư tham gia đầu tư dự án PPP giao thông gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân do các dự án có tính rủi ro tài chính cao, thu hồi vốn chậm, chính sách chưa ổn định. Vì vậy cần thiết phải có chính sách trên để kịp thời hoàn thành dự án…”- Bộ trưởng Trần Hồng Minh nói.

Cần xem xét kỹ nguồn vốn

Báo cáo thẩm tra sau đó, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, cho biết trong bảy chính sách đặc thù có bốn chính sách tương tự một số cơ chế, chính sách đã được Quốc hội cho phép áp dụng đối với một số dự án quan trọng quốc gia thời gian qua, do đó đề xuất của Chính phủ là có cơ sở.

Về quyết định chủ trương đầu tư, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính nói Luật PPP chỉ cho phép quyết định chủ trương đầu tư cả dự án chứ không phải tách ra từng đoạn. Vì vậy, Chính phủ tiếp tục rà soát, chỉnh lý cơ chế, chính sách này để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật và tránh vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện.

Ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính nêu ý kiến của đơn vị thẩm tra. Ảnh: C.LUẬN

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đánh giá trong trường hợp không lựa chọn được nhà đầu tư, việc phân cấp thẩm quyền để cho phép chuyển đổi sang hình thức đầu tư công nhằm bảo đảm tiến độ hoàn thành dự án là có cơ sở.

Ngoài ra, cơ quan thẩm tra cũng ghi nhận ý kiến khác nhau về việc cho tỉnh Bình Dương được hưởng cơ chế chính sách đặc thù. Cụ thể, có ý kiến cho rằng đoạn qua tỉnh Bình Dương đang triển khai thuộc quy hoạch tuyến đường vành đai 4 nhưng không thuộc phạm vi dự án, nên việc đề xuất cơ chế, chính sách đặc thù cho đoạn tuyến này là chưa hợp lý.

Về phần vốn Nhà nước, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ căn cứ quy định của Luật Đầu tư công, Luật PPP hiện hành báo cáo bổ sung việc thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn cho dự án. Vì cấp thẩm quyền sẽ không quyết định chủ trương đầu tư nếu không xác định được nguồn tiền.

Góp ý sau đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng việc soạn thảo nghị quyết của Quốc hội nên viết những vấn đề lớn, không nên viết chi tiết đến từng đồng, từng mét đất. “Đừng để thay đổi một chữ cũng phải trình Quốc hội”, ông Nguyễn Khắc Định nói.

Theo đó, ông yêu cầu Chính phủ phải điều chỉnh một số nội dung của dự thảo nghị định, trong đó lưu ý đến việc sắp tới sẽ sáp nhập tỉnh và trách nhiệm của lãnh đạo địa phương về tiến độ dự án.

Tiếp thu ý kiến trên, Bộ trưởng Trần Hồng Minh thừa nhận một số nội dung quá chi tiết và sẽ cho điều chỉnh theo hướng ngắn gọn hơn.

Kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét chủ trương đầu tư dự án vành đai 4 TP.HCM tại đợt 2 kỳ họp thứ 9.

CHÂN LUẬN - VIẾT LONG