Đề Văn thi tốt nghiệp THPT được giáo viên khen

Sáng nay, hơn 1,1 triệu thí sinh đã hoàn thành bài thi đầu tiên trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025.

Thí sinh rạng ngời rời phòng thi sau khi kết thúc môn Văn. Ảnh: NGUYỄN QUYÊN

Đề Văn thi tốt nghiệp THPT theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 được nhiều thầy cô đánh giá cao.

Nóng hổi tính thời sự

Thạc sĩ Phan Quan Thông, Tổ trưởng chuyên môn Tổ Ngữ văn, Trường THPT Hùng Vương (quận 5) nhận xét đề thi đảm bảo tính ổn định, kế thừa định hướng đổi mới giáo dục.

Đề tiếp tục giữ cấu trúc hai phần: Đọc hiểu (4 điểm) và Làm văn (6 điểm), phản ánh đúng định hướng kiểm tra năng lực đọc – viết, phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Đề có tính tích hợp, nhân văn và thời sự. Văn bản trong phần Đọc hiểu là truyện ngắn “Những vùng trời khác nhau” của nhà văn Nguyễn Minh Châu – cây bút tiêu biểu cho nền văn học thời kỳ đổi mới. Đây là một văn bản nghệ thuật hiện đại, giàu tính nhân văn, có chiều sâu tư tưởng, khơi gợi cảm xúc, tiêu biểu cho thể loại truyện ngắn mà học sinh được học trong chương trình.

“Những vùng trời khác nhau” viết về thời kì chiến tranh nhưng không nặng tính bi tráng mà nhẹ nhàng, cảm động, thể hiện sự gắn bó giữa những con người đến từ các vùng quê khác nhau trong hành trình vì Tổ quốc.

Qua đó, đề khơi gợi tình yêu đất nước, tình người, ý thức đoàn kết dân tộc – những giá trị vĩnh hằng. Đặt trong bối cảnh đất nước có nhiều thay đổi lớn lao, đặc biệt là việc sáp nhập các địa phương, đề thi thể hiện rõ tính thời sự, nhân văn trong việc hướng học sinh đến những nhận thức đúng đắn, phù hợp.

Câu hỏi trong phần Đọc hiểu tăng dần độ khó và yêu cầu năng lực khác nhau: Từ nhận biết ngôi kể (câu 1), tìm chi tiết trong văn bản (câu 2), phân tích biện pháp tu từ (câu 3), nêu vai trò của chi tiết trong việc thể hiện nội dung văn bản (câu 4) đến so sánh điểm tương đồng giữa hai ngữ liệu (câu 5).

Phần làm văn thể hiện rõ tính liên kết với phần Đọc hiểu, có tính giáo dục và thời sự.

Câu 1 yêu cầu học sinh viết một đoạn văn nghị luận văn học ngắn (khoảng 200 chữ), bày tỏ cảm nhận về tình cảm của nhân vật Lê dành cho Sơn. Đây là dạng câu hỏi quen thuộc nhưng được lồng ghép rất tự nhiên vào ngữ liệu, tạo tính liên kết chặt chẽ giữa phần đọc hiểu và làm văn.

Chủ đề trong phần Nghị luận xã hội mang tính thời sự, gần gũi, khơi gợi cảm xúc, tinh thần dân tộc, cho phép học sinh phát triển tư duy công dân, tư duy tích cực về lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết trong thời kì đất nước có những thay đổi lớn lao.

Việc dẫn dắt đề từ văn bản “Những vùng trời khác nhau” sang một thông điệp xã hội – trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình, thể hiện đúng tinh thần tích hợp mà Chương trình GDPT 2018 đề ra.

Đây là một đề mở, có thể triển khai theo nhiều hướng sáng tạo, từ tình yêu quê hương – gắn bó nguồn cội – đến tư duy cởi mở về bản sắc vùng miền trong sự phát triển toàn diện đất nước.

Trong khi đó, chị Phạm Ngọc Phương Uyên, bộ phận chuyên môn của Gia sư eTeacher, cho rằng đề thi theo chương trình mới đã có bước chuyển mình rõ rệt, phản ánh tinh thần thời đại và thể hiện rõ tính phân hóa về kiến thức xã hội.

Đề bám sát vào những vấn đề thực tiễn của đất nước, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào “Kỷ nguyên vươn mình” – giai đoạn đổi mới mạnh mẽ và hội nhập sâu rộng.

Từ đó, đề đòi hỏi thí sinh không chỉ nắm vững kỹ năng viết, mà còn cần có tư duy độc lập, vốn sống phong phú và cái nhìn bao quát về những chuyển biến của xã hội hiện đại.

Điểm đặc sắc của dạng đề này là tính cập nhật, tính thời sự và khả năng khơi gợi suy nghĩ đa chiều.

Phổ điểm có thể ở mức 7 điểm

Tại Thanh Hóa, cô Phạm Thị Ngọc Diệp, giáo viên Ngữ văn, Trường THPT Ba Đình, nhận định đề Văn thi tốt nghiệp THPT năm 2025 đảm bảo cấu trúc đề minh họa 4 điểm - 2 điểm - 2 điểm, mức độ đề phù hợp, có sự phân hóa học sinh.

Thí sinh vui mừng khi hoàn thành xong bài thi đầu tiên. Ảnh: NGUYỆT NHI

Đề ra có tính xâu chuỗi ở 3 phần: Đọc hiểu - Nghị luận văn học - Nghị luận xã hội.

Phần Đọc hiểu có các câu 1, 2, 3, 4 là các dạng câu quen thuộc, sát với đề minh họa và các dạng đề mà học sinh thường làm.

Với câu 5, mức độ câu hỏi vận dụng, hơi khác và mới so với đề minh họa nhưng vẫn thuộc dạng bài đã được học trong chương trình lớp 12. Câu hỏi dạng so sánh, vừa yêu cầu học sinh hiểu được nội dung, vừa phải nắm được kỹ năng so sánh 2 ngữ liệu. Đây cũng chính là câu hỏi có tính phân loại cao.

Còn ở phần Viết, câu 1 là câu nghị luận văn học - dạng bài khá quen thuộc, yêu cầu học sinh có khả năng cảm thụ, phân tích nhân vật. Học sinh có thể xử lý khá tốt câu hỏi này.

Câu 2 là câu nghị luận xã hội, xâu chuỗi liền mạch với ngữ liệu phần Đọc hiểu. Câu hỏi hướng tới những yêu cầu học sinh cần đạt được về phẩm chất, kỹ năng theo chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Vấn đề nghị luận có tính thời sự, thí sinh quan tâm đến tình hình xã hội của đất nước sẽ vận dụng tốt. Tuy nhiên, câu lệnh của câu hỏi mang tính bao quát nên nếu học sinh không tỉnh táo sẽ xác định lệch trọng tâm, dễ viết lan man.

Tương tự, cô Hà Thị Vinh Tâm, giáo viên Ngữ văn, trường THPT Cửa Lò (Nghệ An), đồng quan đề thi Văn đúng với yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018, đảm bảo 3 mức độ nhận biết, thông hiểu và vận dụng.

Đây cũng là cấu trúc quen thuộc của Bộ GD&ĐT trong việc ra đề từ trước đến nay.

"Nhìn chung, đề Văn đặt câu hỏi mở, khơi gợi cảm xúc, đánh giá năng lực toàn diện của học sinh. Tuy nhiên, đề vẫn hơi rộng, yêu cầu học sinh phải có tư duy tổng hợp tốt" - cô Tâm nói, đồng thời cho biết mức điểm trung bình trong khoảng 6-7 điểm.

Nhận định từng phần, theo cô Tâm, ở phần Đọc hiểu, đề Văn sử dụng tác phẩm "Những vùng trời khác nhau" có tính thời sự, gần gũi, có các yếu tố miêu tả, cảm xúc, tư tưởng, khơi gợi được tinh thần yêu nước, gắn bó với quê hương. Bộ 5 câu hỏi từ cơ bản đến nâng cao khá hợp lý.

Câu hỏi nghị luận văn học ra đề ngắn gọn, có liên kết với phần Đọc hiểu nhưng vẫn đảm bảo cho học sinh có thể thể hiện cảm xúc chân thực nhất và thoải mái sáng tạo.

Còn ở câu hỏi nghị luận xã hội, học sinh cần phải hiểu được thông điệp văn bản ở phần Đọc hiểu và kết nối với bối cảnh đất nước hiện nay và mở rộng vấn đề.

“Để đạt được điểm cao, học sinh cần biết kết nối, có tư duy phản biện và nắm được thực tế tình hình đất nước đang có nhiều đổi mới” - cô Tâm nói.

Cô Nguyễn Thị Hà, giáo viên Trường THPT Quỳnh Lưu 4 (Nghệ An) đánh giá đề hay, thú vị, mới mẻ thể hiện đúng tinh thần đổi mới của chương trình GDPT 2018.

Việc chọn ngữ liệu trong đề thi ý nghĩa, vừa sức, dung lượng vừa phải, có phần tóm tắt để học sinh hiểu được đoạn trích trong chỉnh thể.

Các câu hỏi bám sát đặc trưng thể loại. Cụ thể, câu 1 nhận biết ngôi kể, câu 2 nhận biết một thông tin trong văn bản, câu 3 ở mức độ thông hiểu, nhận biết tác dụng của phép so sánh.

Trong khi đó, câu 4 nêu vai trò của một chi tiết nhỏ, chính điều này sẽ đánh giá được khả năng cảm thụ văn học của thí sinh. Còn câu 5, ở mức độ vận dụng, yêu cầu so sánh, kết nối một chi tiết trong văn bản với câu thơ của Chế Lan Viên.

Với phần Viết, câu 2 điểm yêu cầu phân tích tình cảm của nhân vật khá vừa sức. Tình đồng đội đáng trân trọng giữa 2 nhân vật, có thể khơi gợi nhiều cảm xúc và suy nghĩ cho thí sinh, đánh thức những nhận thức mới mẻ về tình người và cuộc sống.

Đối với phần Nghị luận xã hội, cô Hà nhận định vấn đề được đề cập khá hay, có sự kết nối với văn bản đọc hiểu, tạo sự liền mạch trong suy nghĩ của học sinh. Cách gợi mở, đặt vấn đề có thể tạo cảm hứng cho học sinh, nhất là những học sinh khá giỏi. Tuy nhiên, chủ đề được nêu trong đề còn mơ hồ, có thể khiến học sinh đại trà (học lực trung bình) gặp khó khăn khi xác định vấn đề nghị luận.

NGUYỄN QUYÊN - PHAN OANH