Đề nghị người tiếp công dân không được ủy quyền cho người không có thẩm quyền

Sáng 13/10, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo (dự thảo 1 luật sửa đổi, bổ sung 3 luật).

Trình bày tờ trình, về Luật Tiếp công dân, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Tiến Đạt cho biết, dự thảo luật lược bỏ các quy định liên quan đến cấp huyện trong công tác tiếp công dân và giải quyết tố cáo do chính quyền cấp huyện đã kết thúc hoạt động từ ngày 1/7/2025. Thẩm quyền và trách nhiệm trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo được điều chỉnh cho phù hợp với mô hình tổ chức mới của chính quyền địa phương, tòa án, viện kiểm sát, cơ quan thanh tra.

Cùng với đó, dự thảo hoàn thiện cơ chế tham mưu ở cấp tỉnh, bộ, ngành; tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan tham mưu ở cấp xã trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; sửa đổi, quy định Chủ tịch UBND cấp xã trực tiếp tiếp công dân định kỳ tại địa điểm tiếp công dân ít nhất 2 ngày trong 1 tháng (thay vì ít nhất 1 ngày/tuần như hiện hành), để phù hợp với quy mô cấp xã hiện nay. Nhằm đẩy mạnh chuyển đổi số và cắt giảm thủ tục hành chính, dự thảo bổ sung quy định về hình thức tiếp công dân trực tuyến; quy định công dân được sử dụng số căn cước công dân hoặc mã số định danh điện tử thay cho việc xuất trình giấy tờ tùy thân khi đến nơi tiếp công dân.

Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Tiến Đạt trình bày tờ trình.

Với Luật Tố cáo, dự thảo bổ sung quy định Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho Tổng Thanh tra Chính phủ trong giải quyết tố cáo (thụ lý tố cáo, kết luận nội dung tố cáo, thông báo kết luận sau khi Thủ tướng cho ý kiến); bổ sung cơ chế xác định thẩm quyền giải quyết tố cáo trong trường hợp không xác định được thẩm quyền theo pháp luật hiện hành. Theo đó, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chủ tịch UBND tỉnh xác định thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với cán bộ, công chức, viên chức tại thời điểm có hành vi vi phạm thuộc thẩm quyền quản lý của mình.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình cho biết, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban tán thành việc bổ sung hình thức tiếp công dân trực tuyến, nhưng đề nghị Chính phủ đánh giá thêm về hiệu quả của việc triển khai mô hình này trong thời gian qua, cũng như các điều kiện hạ tầng kỹ thuật để đảm bảo kết nối giữa các trụ sở tiếp công dân trung ương, cấp tỉnh và cấp xã.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình trình bày báo cáo thẩm tra.

Về giấy tờ tùy thân khi tiếp công dân, một số ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị giữ nguyên quy định hiện hành về “giấy tờ tùy thân” để đảm bảo tính thống nhất với phạm vi điều chỉnh, bao gồm cả người nước ngoài và người không quốc tịch sinh sống tại Việt Nam. Đáng lưu ý, liên quan đến quy định tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết khiếu nại, ủy ban cơ bản tán thành việc bổ sung quy định này nhưng đề xuất nhiều điểm cần làm rõ.

“Đề nghị sửa đổi, bổ sung quy định tạm đình chỉ trong trường hợp người khiếu nại hoặc người bị khiếu nại vắng mặt do bất khả kháng/trở ngại khách quan, chỉ khi sự vắng mặt đó gây ảnh hưởng đến việc giải quyết khiếu nại thì mới áp dụng tạm đình chỉ. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc quy định về tạm đình chỉ trong trường hợp "cần chờ kết quả giải quyết của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác về một vấn đề có liên quan trực tiếp đến nội dung khiếu nại" do quy định này dễ bị lạm dụng, kéo dài thời gian giải quyết khiếu nại” – Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình nhấn mạnh. Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị bổ sung quy định khôi phục việc giải quyết khiếu nại nếu việc rút khiếu nại là trái với ý muốn của họ do bị ép buộc, cưỡng bức, đe dọa.

Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải phát biểu tại phiên họp.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải cho biết phải đề cao chất lượng của công tác tiếp công dân. Việc tiếp công dân phải đảm bảo đúng quy trình, thủ tục. Người tiếp công dân phải là người có thẩm quyền giải quyết. “Đề nghị ghi rõ trong luật người tiếp công dân không được ủy quyền cho người không có thẩm quyền, tránh việc người dân phải đi lại nhiều lần nhưng không giải quyết được việc” – Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu nêu và đề nghị phải bố trí người tiếp công dân có trình độ pháp luật, có đủ năng lực, trình độ; phải thực hiện liên thông công tác tiếp công dân giữa các cơ quan…; đồng thời cũng đề nghị không nên giảm số buổi tiếp công dân của Chủ tịch xã.

Tuy nhiên, nhìn từ góc độ thực tiễn Phó Chủ tịch HĐND TP Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai cho rằng quy định cứng như vậy có thể sẽ bị vi phạm do khối lượng công việc của người đứng đầu rất lớn. "Nên quy định Chủ tịch tỉnh phải tiếp dân trực tiếp một số buổi tối thiểu, còn lại có thể ủy quyền theo vụ việc cụ thể. Như vậy vừa đảm bảo vai trò của người đứng đầu, vừa có độ mở" Phó Chủ tịch HĐND TP Hà Nội đề xuất.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội Lê Tấn Tới phát biểu tại phiên họp.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại (QP, AN & ĐN) Lê Tấn Tới nhấn mạnh sự cấp thiết của việc xây dựng một cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo vì dù Chính phủ đang triển khai, việc đưa nội dung này vào luật sẽ là một sự chỉ đạo thống nhất, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để xúc tiến nhanh hơn.

Từ thực tiễn công tác, Chủ nhiệm Ủy ban QP, AN & ĐN chỉ ra bất cập trong việc xử lý các vụ việc tập trung đông người và cho rằng, dù việc đảm bảo an ninh trật tự là trách nhiệm của Công an, nhưng nếu chỉ dùng biện pháp mạnh có thể phản tác dụng. Đồng thời, bày tỏ ủng hộ việc bổ sung hình thức tiếp công dân trực tuyến và đề xuất nghiên cứu thêm các mô hình hiệu quả đã được áp dụng tại cơ sở như tiếp công dân tại nhà. Mô hình đã được triển khai tại Cần Thơ, Hậu Giang cho thấy hiệu quả khi Chủ tịch xã phân công cán bộ xuống tận nhà những người dân ở xa để lắng nghe và giải quyết tại chỗ.

Chủ nhiệm Ủy ban QP, AN & ĐN của Quốc hội cũng cho biết, việc tiếp công dân qua mạng xã hội đạt hiệu quả cao. Cụ thể, một số xã đã lập nhóm Zalo để Chủ tịch xã trực tiếp nhận đơn thư, phân công xử lý và thông báo kết quả lại cho người dân một cách nhanh chóng.

Phương Thủy