Đề nghị cấm tuyệt đối việc đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

Tham gia thảo luận, đại biểu (ĐB) Lê Hoàng Anh (thành viên Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai) cho rằng việc dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) chỉ đưa thuốc lá truyền thống vào danh mục kinh doanh có điều kiện, mà lại bỏ ngỏ, không quy định cấm tuyệt đối đầu tư kinh doanh đối với thuốc lá điện tử (TLĐT) và thuốc lá nung nóng (TLNN) là một bước thụt lùi về chính sách, tiềm ẩn thảm họa.

ĐB Lê Hoàng Anh đề nghị cấm tuyệt đối việc đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Ảnh: Đoàn ĐBQH tỉnh

Xung quanh vấn đề này, ĐB Lê Hoàng Anh nêu lên 4 điểm lớn.

Thứ nhất, không cấm đối với TLĐT, TLNN là đi ngược lại chủ trương của Đảng.

Việc không cấm các sản phẩm hủy hoại sức khỏe này là đi ngược lại định hướng chiến lược cao nhất của Đảng. Cụ thể, đi ngược lại tinh thần Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, trong đó nhấn mạnh phải có những đột phá mạnh mẽ trong chăm sóc sức khỏe.

Mặt khác, cũng đi ngược lại chỉ đạo quyết liệt của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc phải bảo vệ thanh thiếu niên khỏi ma túy, tệ nạn xã hội, nguy cơ gây nghiện.

Cùng với đó là đi ngược lại Nghị quyết 173/2024/QH15 quy định “Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng TLĐT, TLNN, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025”.

Đồng thời, không thực hiện nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 1665/QĐ-TTg ngày 5-8-2025 về kế hoạch triển khai thi hành Nghị quyết 173 của Quốc hội. Theo đó, giao Bộ Tài chính “rà soát và xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư” và “đề xuất giải pháp thống nhất với quy định của pháp luật và tình hình chấp hành pháp luật của doanh nghiệp”.

Do đó, các chính sách tại Điều 6 dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) phải thể hiện sự thống nhất ý chí với sự lãnh đạo của Đảng.

Thứ hai, nguy cơ từ ma túy tổng hợp và hệ lụy về an ninh trật tự, an toàn xã hội.

Đây là vấn đề "sống còn" đối với an ninh học đường và an ninh trật tự, an toàn xã hội, nói rộng hơn là sự tồn vong của quốc gia, dân tộc.

Thực tế, các thiết bị TLĐT, TLNN đang bị tội phạm ma túy sản xuất, cung cấp, sử dụng một cách có hệ thống, xuyên quốc gia để buôn bán, sử dụng ma túy tổng hợp, cần sa tổng hợp dạng lỏng và các hoạt chất gây nghiện, gây ảo giác mà đến nay chưa có cách nào phòng-chống hiệu quả.

“Thiết bị TLĐT, TLNN trở thành công cụ ngụy trang hoàn hảo để thực hiện hành vi phạm tội, đưa chất cấm vào trường học, nơi công cộng, giới trẻ mà không thể kiểm soát được. Nếu chúng ta không cấm kinh doanh thiết bị này, chúng ta đang gián tiếp cung cấp "vỏ bọc" cho tội phạm ma túy nhắm vào giới trẻ Việt Nam”-ĐB Hoàng Anh cảnh báo.

Thứ ba, áp lực vận động chính sách cho “lợi ích nhóm” và bản lĩnh nghị trường.

Theo ĐB Lê Hoàng Anh, chúng ta không thể làm ngơ trước thực tế là một số doanh nghiệp đã và đang triển khai các hoạt động vận động hết sức quyết liệt nhằm mục tiêu duy nhất là để Luật Đầu tư không quy định cấm TLĐT, TLNN. Họ dùng mọi lập luận về "giảm thiểu tác hại" hay "khó quản lý thì cấm".

“Quan điểm của chúng ta phải rõ ràng: Đây không phải là vấn đề kỹ thuật quản lý, mà là vấn đề định hướng phát triển quốc gia. Chúng ta không thể nhân nhượng trước bất kỳ áp lực thương mại nào có thể gây tổn hại đến sức khỏe cộng đồng, đến duy trì nòi giống. Chúng ta phải cấm vì bản chất của sản phẩm là độc hại, không phải vì chúng ta không quản được”-ĐB Hoàng Anh nhấn mạnh.

Thứ tư, cấm đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới khác.

ĐB Hoàng Anh thông tin: Các bằng chứng khoa học đều cho thấy TLĐT và TLNN đều chứa nicotine gây nghiện rất mạnh. Chúng tạo ra các chất độc hại mới, gây tổn thương phổi nghiêm trọng, đẩy hệ thống y tế vào tình trạng quá tải. Chưa kể tình trạng lợi dụng hình thức này để đưa ma túy vào giới trẻ.

Các quốc gia đã nhận ra nguy cơ đều đã cấm, như các nước trong khu vực ASEAN (Thái Lan, Singapore). Duma Quốc gia Nga đang cấp bách soạn thảo và sẽ thông qua vào kỳ họp mùa thu luật cấm TLĐT, Tổng thống Putin đã lên tiếng trước truyền thông hoàn toàn ủng hộ cấm triệt để. “Nếu Việt Nam không cấm, chúng ta sẽ trở thành “thị trường dễ dãi nhất”, là nơi “xả rác” cho các sản phẩm bị cấm ở mọi nơi trên thế giới”-ĐB Hoàng Anh nói.

Việc đưa TLĐT và TLNN vào danh mục cấm đầu tư kinh doanh là một quyết định, một hành động dũng cảm, bản lĩnh, khẳng định chúng ta không bị “xuyên thủng” bởi các nhóm lợi ích, thể hiện sự thống nhất ý chí của Đảng, trách nhiệm cao nhất của Quốc hội đối với sự an toàn, sức khỏe của nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ và sự tồn vong của dân tộc.

ĐB Hoàng Anh cũng cho biết vừa nhận được thông tin từ bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên-Giám đốc Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai là những bằng chứng cực kỳ đau lòng về những bệnh nhân sử dụng TLĐT, TLNN.

ĐB Hoàng Anh đề nghị Tổ thảo luận thống nhất cao và kiến nghị Quốc hội bổ sung dứt khoát vào Điều 6 - Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh của dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) nội dung: “Cấm đầu tư kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới khác”.

Đồng quan điểm đề xuất cấm như ĐB Lê Hoàng Anh, ĐB Nguyễn Lân Hiếu (thành viên Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai) thông tin thêm về sự nguy hại của TLĐT, TLNN.

ĐB Nguyễn Lân Hiếu thông tin thêm về sự nguy hại của TLĐT, TLNN. Ảnh: Đoàn ĐBQH tỉnh

Theo ĐB Hiếu, thực ra TLNN chính là thuốc lá thông thường, người ta dùng biện pháp làm nóng đốt sợi nicotine lên. Các hãng sản xuất TLNN lớn trên thế giới cố gắng để chứng minh TLNN ít hại cho sức khỏe hơn so với thuốc lá thông thường. Tuy nhiên, tất cả nghiên cứu đều thất bại.

Đến nay, Tổ chức Y tế Thế giới cũng khẳng định là TLNN và thuốc lá mọi người vẫn hay hút là như nhau, có hại như nhau.

Còn TLĐT nguy hiểm hơn rất nhiều. Về nguyên lý, TLĐT không phải là thuốc lá sợi, mà là dung dịch. Người ta dùng dụng cụ để đốt nóng dung dịch lên, tạo hơi bay vào mũi. Dung dịch ấy thường là nicotine và các chất tạo hương. Tuy nhiên, người ta có thể cho thêm thuốc phiện, chất gây nghiện, ma túy dạng lỏng vào dung dịch đó.

MAI LÂM