Để mạng lưới y tế cơ sở lớn mạnh

PGS.TS.BS Trần Kiêm Hảo, Giám đốc Sở Y tế. Ảnh: P. Thắng

Hệ thống y tế cơ sở (YTCS) của thành phố được bố trí rộng khắp trên 9 đơn vị hành chính cấp quận, huyện, thị xã, gồm: 9 trung tâm y tế và 133 trạm y tế xã, phường, thị trấn. Tất cả 133 xã, phường, thị trấn đều có trạm y tế, có giường cấp cứu và lưu bệnh. Thống kê cho thấy, 96,2% (128/133) số trạm y tế xã có đủ điều kiện KCB bệnh bảo hiểm y tế và thực hiện được tối thiểu 70% danh mục dịch vụ kỹ thuật của trạm y tế xã, phường, thị trấn; 100% xã đạt tiêu chí quốc gia về y tế; 95% trạm y tế xã, phường, thị trấn có bác sĩ hoạt động và trên 95% người dân được quản lý theo dõi hồ sơ sức khỏe.

Có ý kiến cho rằng, việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị của YTCS chưa đáp ứng nhu cầu nhiệm vụ, đặc biệt với các tình huống khẩn cấp hoặc tình hình dịch bệnh quy mô lớn. Ông nghĩ sao về điều này?

Qua công tác phòng, chống dịch COVID-19 giai đoạn năm 2020-2021, chúng ta có thể thấy, khi gặp các tình huống khẩn cấp hoặc tình hình dịch bệnh quy mô lớn, hệ thống khám, chữa bệnh và phòng bệnh, đặc biệt tại tuyến YTCS chưa thể đáp ứng đúng mức. Nguyên nhân có thể do trước đây, hệ thống YTCS chưa được quan tâm, kinh phí đầu tư còn hạn hẹp, chính sách chưa rõ ràng, thiết thực.

Người dân đến khám bệnh tại Trung tâm Y tế Phú Lộc

Những năm gần đây, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và các cấp chính quyền, ngành y tế TP. Huế được đầu tư với nhiều dự án quy mô lớn, như Dự án Đầu tư nâng cấp, cải tạo và mua sắm trang thiết bị cho 31 trạm y tế (TYT) tuyến xã; Dự án Đầu tư xây mới, nâng cấp, cải tạo và mua sắm trang thiết bị Bệnh viện Đa khoa Bình Điền và Trung tâm Y tế huyện Quảng Điền; Dự án Trung tâm Kiểm soát bệnh tật; cùng các dự án đang chủ trương triển khai và bước đầu thực hiện, như Dự án Hệ thống thu gom và xử lý nước thải; Dự án xây dựng Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm; Dự án xây dựng Trung tâm Y tế thành phố; Dự án Cải thiện dịch vụ y tế sử dụng vốn vay của Chính phủ Italia...

Theo đánh giá chung, đội ngũ nhân lực cho YTCS thiếu về chất lượng, đặc biệt là bác sĩ đa khoa, bác sĩ y học dự phòng, y tế công cộng, dịch tễ... Trước thực trạng này, Sở có giải pháp gì nhằm thu hút, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho YTCS?

Hiện nay, toàn ngành có 3.285 công chức, viên chức và người lao động. Trong đó, người có trình độ sau đại học là 507 người, có trình độ đại học là 1.258 người; số bác sĩ là 786 người (trong đó tuyến thành phố có 253 bác sĩ, tuyến quận/huyện/thị xã có 401 bác sĩ và tuyến xã/phường/thị trấn có 132 bác sĩ). Tuy nhiên, qua dịch COVID-19 vừa qua bộc lộ nhiều khó khăn, bất cập của hệ thống y tế, trong đó có y tế cơ sở; đặc biệt là vấn đề nhân lực, nhiều nơi vẫn thiếu bác sĩ, nhất là bác sĩ đa khoa.

Nhằm đảm bảo nguồn nhân lực về công tác tại các tuyến, Sở Y tế tham mưu UBND thành phố trình HĐND thành phố ban hành Nghị quyết số 33/2022/NQ-HĐND về “Quy định chính sách thu hút nguồn nhân lực bác sĩ cho ngành y tế giai đoạn 2023-2025”. Việc thu hút nhân lực không chỉ dừng lại ở chính sách đãi ngộ, mà còn phải được học tập, đào tạo liên tục, nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn. Đây là công việc then chốt của quá trình nâng cao năng lực y tế tuyến cơ sở.

Ngoài tham mưu chính sách thu hút nguồn nhân lực bác sĩ, Sở Y tế cũng chỉ đạo các đơn vị tăng cường công tác đào tạo, đào tạo lại nhân lực y tế; tập trung phát triển nguồn nhân lực trình độ cao; tiến tới các bệnh viện tuyến thành phố, huyện/quận/thị xã là các cơ sở thực hành trong việc giảng dạy, đào tạo lâm sàng cho sinh viên, học viên và nhân viên y tế.

Đóng vai trò quan trọng trong hệ thống y tế dự phòng, ngành cũng như thành phố đã triển khai nâng cao năng lực dự phòng cho YTCS ra sao trong giai đoạn hiện nay và tầm nhìn đến 2030?

Nâng cao năng lực y tế dự phòng cho tuyến YTCS là nhiệm vụ chính trị hết sức quan trọng, then chốt trong công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe Nhân nhân. Ngành Y tế triển khai một số giải pháp: Thứ nhất, đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ phụ trách công tác y tế dự phòng tại tuyến y tế cơ sở (tuyển dụng, sắp xếp, bồi dưỡng). Thứ hai, tăng cường cơ sở vật chất và thiết bị. Thứ ba, tăng cường công tác truyền thông và giáo dục cộng đồng. Thứ tư là củng cố hệ thống y tế cơ sở và ứng dụng công nghệ thông tin.

Vẫn còn tình trạng người dân ít mặn mà khám, điều trị tại YTCS. Phải làm gì để tạo niềm tin trong KCB ban đầu cho người dân, tránh tình trạng quá tải ở tuyến trên, thưa ông?

Chăm sóc sức khỏe ban đầu (CSSKBĐ) gồm nhiều nội dung: Giáo dục sức khỏe; kiểm soát dịch bệnh; tiêm chủng mở rộng; bảo vệ bà mẹ trẻ em; cung cấp thuốc thiết yếu; Cung cấp thực phẩm và dinh dưỡng hợp lý… Hiện nay, vấn đề CSSKBĐ của người dân với mạng lưới y tế cơ sở là thiết thực, người dân được tiếp cận nhiều khía cạnh khác nhau và CSSKBĐ có hiệu quả.

Thực tế câu chuyện người dân ít mặn mà với YTCS chỉ diễn ra tại một số khu vực, địa bàn do một số người có xu hướng lựa chọn cơ sở y tế có chất lượng; năng lực cung cấp dịch vụ khám, điều trị bệnh tại YTCS còn hạn chế về thiết bị, phương tiện… Thời gian qua, vấn đề trên đã bộc lộ rõ tại nhiều địa phương trên địa bàn thành phố và cũng là vấn đề chung của cả nước.

Để giải quyết thực trạng này, cần từng bước nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh; cử cán bộ đi đào tạo, tập huấn chuyên môn; nâng cao đạo đức nghề nghiệp, thái độ ứng xử; đầu tư hạ tầng cơ sở, vật chất, thiết bị y tế; cải cách thủ tục trong khám, chữa bệnh. Bên cạnh đó, các chính sách về chế độ đãi ngộ, thu hút nhân lực về địa phương cũng cần được tham mưu, ban hành và áp dụng.

Theo ông, cần ưu tiên đầu tư, quan tâm như thế nào để hoàn thiện hệ thống YTCS, đưa mạng lưới này lớn mạnh, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng?

Để hoàn thiện hệ thống YTCS, đưa mạng lưới này lớn mạnh, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng, cần ưu tiên thực hiện nhiều nội dung. Trong đó chú trọng nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của YTCS, nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, nhất là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chính sách tiền lương, phụ cấp, chế độ đãi ngộ tương xứng. Mục tiêu đặt ra đến năm 2030, mỗi trạm y tế có ít nhất một bác sĩ cơ hữu; mỗi thôn, bản có một nhân viên y tế được đào tạo chuyên môn...

Về chuyên môn, cần tăng cường nguồn lực cho y tế dự phòng, sàng lọc và phát hiện bệnh sớm; từng bước mở rộng danh mục dịch vụ thuộc phạm vi của y tế cơ sở do quỹ BHYT chi trả phù hợp với mức đóng. Có biện pháp khuyến khích y tế tư nhân, tổ chức, cá nhân tham gia cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu. Chuyển đối số trên các lĩnh vực nhằm tăng cường kết nối giữa các đơn vị và người dân; thống kê, quản lý dữ liệu…

Ngành y tế sẽ tiếp tục tìm kiếm sự quan tâm đầu tư, đề xuất các nguồn kinh phí, hỗ trợ nâng cao năng lực, cơ sở vật chất cho hệ thống y tế thành phố... Đặc biệt ưu tiên đầu tư cho y tế dự phòng, y tế cơ sở, nhất là các trạm y tế xã, các trung tâm y tế; quan tâm đầu tư các công trình y tế, mua sắm các thiết bị phục vụ cho công tác phát triển kỹ thuật mới, chuyên khoa sâu.

Xin cảm ơn ông!

P. Giang (Thực hiện)