Để 'được mùa' không còn là may rủi

Trong bối cảnh thị trường còn nhiều biến động, việc “được mùa” không còn là may rủi mà là thành quả của sự thích nghi và làm chủ kỹ thuật canh tác. Trong ảnh: Thương lái thu mua sầu riêng tại vườn gia đình anh Lê Hoàng Tú

Thay đổi tư duy

Vụ mùa năm nay, gia đình anh Lê Hoàng Tú ở thôn Phú Nghĩa đã mạnh dạn thay đổi tư duy sản xuất từ làm theo kinh nghiệm sang học hỏi kỹ thuật trên YouTube. Nhờ áp dụng phương pháp chăm bón theo từng giai đoạn sinh trưởng, vụ sầu riêng năm nay với 2 ha, anh Tú thu được 30 tấn, tăng gấp 3 lần so với năm trước. Anh Tú chia sẻ: “Tôi bắt đầu chuyển hướng chăm sóc vườn sầu riêng bằng cách học hỏi kỹ thuật trên YouTube khoảng 1 năm nay. Lúc nào rảnh là tôi lại mở video, học từ cách tưới nước, bón phân đến xử lý ra hoa, đậu trái... Quan trọng nhất là phải hiểu từng giai đoạn sinh trưởng của cây, chứ không thể làm theo một công thức áp dụng cho suốt mùa vụ như trước. Năm ngoái, cây còn nhỏ, sản lượng chỉ khoảng 10 tấn. Năm nay, khi tôi thay đổi cách làm, kết hợp với cây bước vào giai đoạn ổn định, sản lượng tăng vọt lên 30 tấn. Mặc dù thời tiết có phần thuận lợi nhưng tôi tin rằng sự chủ động học hỏi và chăm sóc đúng cách mới là yếu tố quyết định. Trồng cây bây giờ không chỉ cần sức mà phải có cả kiến thức".

Không chỉ gia đình anh Tú, tại thôn Phú Nghĩa, năm nay có rất nhiều hộ nông dân cùng ghi nhận mức sản lượng cao hơn hẳn so với vụ trước. Nhiều người đã không ngần ngại thay đổi cách làm, đầu tư và học hỏi thay vì trông cậy vào thời tiết hay kinh nghiệm truyền thống. Gia đình chị Trần Thị Thu Phương hiện có 3,8 ha sầu riêng. Với vườn cây đang ở năm thứ 5 thu hoạch, chị cho biết chỉ riêng 4 đợt cắt đã thu 33 tấn trái, ước tính sản lượng năm nay có thể đạt 40 tấn, gần gấp đôi so với năm ngoái. Chị Phương chia sẻ: “Tôi rất hài lòng với sản lượng này, vì đây là kết quả của quá trình đầu tư nghiêm túc trong nhiều năm. Từ việc chọn giống chuẩn, xử lý đất, làm hệ thống tưới tiết kiệm, đến học cách xử lý sâu bệnh theo mùa… tất cả đều được tôi ghi chép và theo dõi sát sao. Ban đầu tôi cũng chỉ làm theo kinh nghiệm, nhưng càng làm càng thấy nếu không cập nhật kiến thức thì rất khó giữ vườn lâu dài, nhất là khi thời tiết và thị trường thay đổi thất thường. Giờ tôi làm gì cũng có sổ theo dõi, từng đợt ra bông, bón phân đều ghi lại để năm sau so sánh và điều chỉnh”.

Dù giá bán sầu riêng năm nay có giảm so với trước do đầu ra chưa ổn định và thị trường xuất khẩu gặp khó khăn, song nhờ sản lượng tăng mạnh, phần lớn các hộ dân vẫn có lãi. Điều quan trọng hơn, vụ mùa năm nay đã tiếp thêm niềm tin để người trồng sầu riêng đầu tư bài bản và lâu dài cho cây trồng chủ lực của địa phương.

“Được mùa” là một lựa chọn

Nhiều năm qua, khái niệm “được mùa” trong nông nghiệp Việt Nam thường gắn liền với yếu tố thời tiết nắng thuận, mưa hòa. Nhưng tại thôn Phú Nghĩa hôm nay, câu chuyện đã khác. Được mùa giờ đây là thành quả có thể dự tính được nếu người nông dân chủ động làm chủ kỹ thuật và thích nghi linh hoạt với thị trường. Gia đình anh Nguyễn Trung Lưu là một ví dụ điển hình khác của được mùa sầu riêng năm nay. Dù phải đối mặt với giá sầu riêng thấp hơn mọi năm nhưng nhờ sản lượng tăng gấp đôi, anh vẫn có thu nhập đủ sống và tái đầu tư.

Anh Lưu cho biết: “Vụ mùa này sản lượng vườn sầu riêng của tôi tăng gấp đôi so với năm ngoái, nhưng giá bán lại thấp hơn khá nhiều. Tôi nghĩ làm nông bây giờ phải khác trước, không thể chỉ trông vào thời tiết. Mình phải tính toán sao cho sản lượng cao, đầu ra đảm bảo thì mới có lãi. Như năm nay, dù giá không cao nhưng nhờ thu được nhiều trái nên tổng thu nhập vẫn khá ổn. Tôi dự tính sẽ liên kết với một vài hộ để có thể chủ động nguồn phân, kỹ thuật và đầu ra. Nếu đi theo hướng bài bản thì tương lai cây sầu riêng ở đây sẽ phát triển bền vững hơn nhiều”.

Người dân phấn khởi khi sầu riêng được mùa

Không còn chuyện làm theo thói quen và chờ may rủi, người nông dân hôm nay đang từng bước chứng minh rằng muốn “sống khỏe” với nông nghiệp, phải hiểu cây, hiểu đất, hiểu thị trường. Mặt khác, chính quyền địa phương và ngành nông nghiệp cũng thường xuyên tăng cường các hoạt động tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, khuyến cáo thời vụ và định hướng giống cây trồng phù hợp. Tin rằng với những nỗ lực ấy, tương lai sầu riêng sẽ không dừng lại ở câu chuyện được mùa mà sẽ đi xa hơn khi được giá, được thương hiệu và được thị trường.

Trên hết, mùa sầu riêng năm nay đã khơi dậy tinh thần sản xuất mới: chủ động, linh hoạt, có tính toán dài hơi. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và thị trường đầy biến động, chỉ khi tư duy làm nông thay đổi thì mới có thể tồn tại và phát triển bền vững. Việc “được mùa” vì thế không còn là câu chuyện rủi may, mà là một lựa chọn: lựa chọn học hỏi thay vì cam chịu, lựa chọn làm chủ thay vì bị động, lựa chọn đổi mới thay vì giữ lối cũ. Khi người nông dân biết thích nghi, làm chủ kỹ thuật canh tác, thì vụ mùa nào cũng có thể ngọt lành như quả sầu riêng chín đúng độ.

Thanh Thảo