Để doanh nghiệp trẻ tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu

Sản xuất còn nhiều khó khăn

Theo báo cáo của A1 Consulting, sản xuất luôn được coi là lĩnh vực trọng điểm của mọi quốc gia và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Khu vực này hiện chiếm đến 25% GDP và đóng góp 2,7 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP của cả nước (tính riêng trong năm 2024).

Bên cạnh đó, các lĩnh vực sản xuất cũng đang tạo ra công ăn việc làm cho hơn 12 triệu lao động trên cả nước, chiếm 23,3% tổng số việc làm tại Việt Nam; góp phần quan trọng vào việc đảm bảo an sinh xã hội.

Hoạt động sản xuất của một doanh nghiệp tại Khu công nghiệp Nội Bài (TP Hà Nội).

Mặc dù vậy, nghiên cứu, đánh giá của Hội Doanh nghiệp trẻ Hà Nội (HanoiBA) chỉ ra, lĩnh vực sản xuất, nhất là lĩnh vực công nghiệp hiện cũng đang đối diện nhiều khó khăn, thách thức. Đại đa số các doanh nghiệp sản xuất chỉ dừng ở làm phụ trợ, gia công nên có đặc điểm chung là biên lợi nhuận mỏng.

Các doanh nghiệp hiện cũng phụ thuộc khá lớn vào xuất khẩu, nhất là vào các thị trường lớn như Mỹ, liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Biến động chi phí đầu vào, khi giá nguyên liệu thô và chi phí vận chuyển quốc tế vẫn đang ở mức cao.

Những biến động về tỷ giá, lãi suất trong nước cũng khiến chi phí tài chính đội lên, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vay nợ nhiều để mở rộng sản xuất. Cùng với đó là nguy cơ thiếu hụt lao động có kỹ năng, nhất là ở các mảng như vận hành dây chuyền tự động hóa, ứng dụng công nghệ số trong sản xuất (IoT, AI, MES systems), hay quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế…

Đòi hỏi của liên kết chuỗi giá trị

Trong bối cảnh nhiều khó khăn, thác thức, vẫn có những doanh nghiệp trẻ thành công. Nhiều cái tên đã trở nên quen thuộc trong ngành sản xuất Việt Nam những năm qua, điển hình như Sơn Hà, Kangaroo, Sunhouse…

Song cho đến bây giờ, vẫn chỉ có những thương hiệu nêu trên có khả năng duy trì sản xuất vững bền mà chưa có nhiều doanh nghiệp trẻ khác có khả năng vươn lên ngang hàng hoặc tiệm cận trình độ. Đó là thực trạng lớn của ngành sản xuất trong nước.

Để tháo gỡ rào cản, hướng đến nâng tầm cho doanh nghiệp sản xuất Việt Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký HanoiBA Trần Văn Minh cho rằng, Nhà nước cần có thêm các chính sách ưu đãi cụ thể về vốn, đất đai phục vụ sản xuất; tháo gỡ rào cản về thủ tục hành chính khi triển khai dự án, vận hành sản xuất.

Về phía doanh nghiệp, đại diện HanoiBA khuyến nghị cần chuyển đổi mô hình sản xuất, dịch chuyển từ vai trò gia công truyền thống sang mô hình ODM/OEM; tập trung vào việc nghiên cứu, thiết kế và sản xuất sản phẩm mang thương hiệu riêng, hướng tới các sản phẩm có giá trị gia tăng cao.

Nhiều ý kiến chuyên gia, nhà quản lý cũng nhấn mạnh yếu liên minh, liên kết để xây dựng chuỗi cung ứng. Theo đó, các doanh nghiệp trẻ nói chung cần chủ động kết nối, liên minh, liên kết nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo hồ sơ mạnh để tham gia vào chuỗi giá trị của các tập đoàn lớn.

Tùng Nguyễn