ĐBQH Trương Trọng Nghĩa: Việt Nam phải chuyển đổi mạnh mẽ phương thức và mô hình tăng trưởng

Phát biểu tại hội trường Quốc hội sáng nay, 30-10, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) mở đầu bằng lời chia sẻ chân thành: “Trong 5 phút thật khó để nói hết những điều tâm huyết của mình, nhưng tôi sẽ cố gắng, vì đây là nhiệm kỳ cuối của tôi.”

Ông bày tỏ sự đồng tình với các báo cáo nhiệm kỳ của Chính phủ và các ủy ban, đánh giá cao những thành tựu vượt bậc mà đất nước đạt được trong bối cảnh nhiều khó khăn, đặc biệt là đại dịch COVID-19 và hàng chục cơn bão, áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam trong giai đoạn 2021-2025.

“Dù vẫn còn những khuyết điểm, sai lầm mà một số cá nhân, bộ phận phải trả giá, nhưng nhìn tổng thể, thành tựu kinh tế - xã hội của nhiệm kỳ này là một kỳ tích”, ông Nghĩa nhấn mạnh.

Theo ông, có được kết quả đó là nhờ sự lãnh đạo tập trung, quyết liệt, nhạy bén của Quốc hội, Chính phủ, cùng sự cống hiến của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và đặc biệt là sự đồng lòng của nhân dân cả nước.

Dân là gốc, sức dân như nước

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa dành nhiều thời gian để tri ân người dân Việt Nam, những người ở mọi ngành nghề, tầng lớp đã cùng nhau vượt qua giai đoạn khó khăn nhất.

“Truyền thống ‘người trong một nước phải thương nhau cùng’ đã giúp đất nước đứng vững và tiếp tục phát triển. Một lần nữa, điều đó khẳng định chân lý: dân là gốc, sức dân như nước”, ông nói.

Theo ông, mục tiêu lớn nhất của Việt Nam là trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045, thậm chí sớm hơn, nếu biết vượt qua giới hạn của chính mình.

Song, khái niệm “phát triển” không nên chỉ giới hạn ở con số thu nhập bình quân đầu người 15.000, 20.000 hay 25.000 USD, mà phải là sự phát triển toàn diện về con người, văn hóa, xã hội và đạo lý.

Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM). Ảnh: QH

“Phát triển nhanh và bền vững là một thực thể thống nhất. Tăng trưởng chỉ có ý nghĩa khi từng người dân được hưởng thành quả một cách công bằng, an toàn, nhân văn. Không ai bị bỏ lại phía sau và tương lai của thế hệ mai sau không bị đánh đổi để đáp ứng lợi ích trước mắt”, ông Nghĩa dẫn lại phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm và nhấn mạnh: “Nhân dân và cử tri cả nước đồng tình sâu sắc với chỉ đạo này của Tổng Bí thư”.

Theo đại biểu Nghĩa, để đạt được mục tiêu phát triển, Việt Nam phải vượt qua hàng loạt thách thức. Một trong những cảnh báo đáng chú ý là nguy cơ rơi vào “bẫy thu nhập trung bình”, được nêu rõ trong các báo cáo của cơ quan chức năng.

“Muốn tránh bẫy thu nhập trung bình, nền kinh tế phải tăng trưởng cao và ổn định, có sức chống chịu và năng lực cạnh tranh quốc tế mạnh mẽ”, ông Nghĩa nói.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều dấu hiệu đáng lo ngại: sự lệ thuộc vào khu vực FDI; năng suất lao động thấp; giá trị gia tăng hạn chế; rủi ro trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bất động sản; thiếu nhân lực chất lượng cao; dân số già hóa, mức sinh giảm; môi trường xuống cấp và khoảng cách giàu, nghèo ngày càng nới rộng.

“Thu nhập của người lao động, kể cả cán bộ, công chức, viên chức vẫn còn thấp, thậm chí chưa đạt mức sống tối thiểu”, ông chỉ rõ.

Để tránh tụt hậu, ông Nghĩa cho rằng Việt Nam phải chuyển đổi mạnh mẽ phương thức và mô hình tăng trưởng, hướng tới kinh tế tri thức, kinh tế số, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn.

“Đây là công việc mà toàn bộ hệ thống chính trị phải tập trung giải quyết ngay từ đầu nhiệm kỳ mới bằng các giải pháp thể chế mạnh mẽ và thực thi nghiêm các nghị quyết chiến lược của Đảng như Nghị quyết 57, 59, 62 và 66”, ông nói.

Ông nhấn mạnh: “Người dân và doanh nghiệp đang chờ đợi Quốc hội và Chính phủ sớm ban hành những quy định, quyết định cụ thể, minh bạch và nhất quán, để toàn bộ nền kinh tế chuyển nhanh, chuyển mạnh sang mô hình phát triển thực chất, bền vững. Nếu không, chúng ta sẽ đánh mất cơ hội gia nhập nhóm các quốc gia phát triển trong kỷ nguyên mới”.

Phải tập trung đầu tư cho con người

Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa, thách thức rất lớn khác chính là yếu tố con người, nguồn nhân lực, nhân tố quyết định thành bại của mọi chính sách.

Ông dẫn báo cáo của Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho thấy việc phân cấp, phân quyền chưa đi đôi với phân bổ đủ nguồn lực về nhân sự, tài chính, công nghệ và cơ sở vật chất. Đặc biệt, tâm lý và tư tưởng của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhất là người giữ chức vụ lãnh đạo đang chịu nhiều tác động.

“Tôi đề nghị Quốc hội và Chính phủ có quyết định đột phá về thu nhập và đãi ngộ. Lương của cán bộ, công chức, viên chức phải tương xứng với mức sống trung bình của xã hội. Chỉ khi đó, họ mới toàn tâm toàn ý làm việc, không phải lo toan mưu sinh”, ông nói.

Cùng với tăng thu nhập, cần xây dựng hệ thống KPI hợp lý, chế độ khen thưởng, kỷ luật rõ ràng, chính sách đãi ngộ xứng đáng để khơi dậy khát vọng cống hiến.

Đồng thời, ông cũng đề nghị trong bối cảnh mới, việc đào tạo và thu hút nhân tài phải được coi là nhiệm vụ cấp bách.

Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM). Ảnh: QH

“Công tác bổ nhiệm, quy hoạch lãnh đạo các cấp cần dựa trên tiêu chí khoa học, khách quan, minh bạch, có cơ chế thử thách, sàng lọc rõ ràng ‘có lên, có xuống; có vào, có ra’,” ông nói, đồng thời nhắc lại bài học lịch sử khi Chủ tịch Hồ Chí Minh từng trọng dụng cả những nhân sĩ, trí thức chế độ cũ, những người sau đó đã cống hiến xứng đáng cho dân tộc, dù không nằm trong “quy hoạch” nào.

“Sau hơn 50 năm hòa bình, không có lý do gì để chúng ta không thể học lại bài học quý báu ấy của Bác Hồ,” ông nhấn mạnh.

Kết lại bài phát biểu, đại biểu Trương Trọng Nghĩa chỉ ra một “căn bệnh” kéo dài nhiều năm, khoảng cách giữa nghị quyết và thực tiễn, giữa nói và làm.

Ông dẫn lời Bác Hồ: “Chủ trương 1, biện pháp 10, quyết tâm 20”, và cho rằng tổ chức thực hiện không chỉ là việc của bộ máy hành chính, mà là trách nhiệm của toàn hệ thống chính trị, của từng cán bộ, công chức, viên chức.

“Chúng ta có nhiều nghị quyết, chủ trương rất đúng đắn, nhưng chỉ khi những điều ấy được biến thành kết quả cụ thể, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân, thì lời nói của Đảng và Nhà nước mới thật sự có sức nặng”, ông nói.

Và ông kết lại bằng một mong muốn giản dị nhưng đầy sức nặng: “Khi đó, người dân, cử tri sẽ nói một cách tin tưởng, thân thương rằng: “Mấy ổng nói vậy, mà làm... cũng đúng vậy!”.

Trọng Phú