ĐBQH Mai Văn Hải đề nghị cần làm rõ phạm vi quản lý đối tượng phải kê khai của Ủy ban Công tác đại biểu

Tham gia góp ý, ĐBQH Mai Văn Hải, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa cơ bản thống nhất với tờ trình của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban pháp luật và tư pháp về thẩm tra luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật phòng chống tham nhũng (PCTN) năm 2018; sửa đổi lần này để tiếp tục cụ thể hóa các quan điểm, chủ trương của đảng về lãnh đạo công tác PCTN và khắc phục những bất cập, tồn tại, hạn chế sau 6 năm tổ chức thi hành luật PCTN năm 2018.

Về Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập (Điều 30). Theo đó, tại khoản 1 quy định Ủy ban kiểm tra (UBKT) cấp ủy cấp trên trực tiếp cơ sở trở lên kiểm soát tài sản, thu nhập của đảng viên là cán bộ thuộc diện cấp ủy quản lý, của đảng viên chuyên trách công tác đảng. Đại biểu đề nghị trong luật không nên quy định đối với nhiệm vụ của UBKT trong việc kiểm soát tài sản, thu nhập. Vì UBKT là cơ quan của Đảng, thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Điều lệ và các quy định của Đảng. Nhiệm vụ kiểm soát tài sản, thu nhập đã được quy định cụ thể tại khoản 5 Điều 7 Quy định 296-QĐ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng: “Đảng viên là cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ cấp ủy cùng cấp quản lý (không phải là Bí thư, Phó Bí thư cùng cấp) và các đảng viên có nghĩa vụ kê khai, công khai trong các cơ quan đảng cùng cấp và cấp dưới”.

Dự thảo Luật đã cơ cấu lại hệ thống cơ quan kiểm soát tài sản. Tuy nhiên, trên thực tiễn, quy định tại Luật PCTN năm 2018 yêu cầu người có nghĩa vụ kê khai phải kê khai tài sản, thu nhập của cả vợ hoặc chồng. Điều này sẽ phát sinh vướng mắc trong trường hợp vợ và chồng thuộc thẩm quyền kiểm soát của hai cơ quan khác nhau: UBKT và Thanh tra tỉnh quản lý. Nếu cả hai cơ quan cùng tiến hành xác minh có thể dẫn đến việc xác minh trùng lặp đối với cùng một tài sản chung vợ chồng thực hiện kê khai.

Để giải quyết vấn đề chồng chéo này, đề nghị bổ sung vào dự thảo Luật một nguyên tắc phối hợp cụ thể: “Trường hợp người có nghĩa vụ kê khai thuộc thẩm quyền kiểm soát của Thanh tra tỉnh mà có vợ (hoặc chồng) là đối tượng đã được UBKT cấp có thẩm quyền ra quyết định xác minh tài sản, thu nhập (với tư cách là người thuộc diện cấp ủy quản lý), thì Thanh tra tỉnh không tiến hành xác minh lại tài sản, thu nhập đối với người đó trong cùng thời kỳ” và ngược lại nếu Thanh tra đã xác minh tài sản, thu nhập thì UBKT không xác minh lại.

Tại khoản 3 quy định: Ủy ban Công tác đại biểu kiểm soát tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai thuộc thẩm quyền quản lý của mình. Theo đại biểu cần làm rõ phạm vi quản lý đối tượng phải kê khai của Ủy ban Công tác đại biểu, để tránh trùng lắp với các cơ quan có chức năng kiểm soát tài sản thu nhập ở trung ương, địa phương, văn phòng quốc hội.

Đối với ĐBQH hoạt động chuyên trách ở địa phương, nên giao trách nhiệm chính cho các cơ quan chức năng của địa phương kiểm soát việc kê khai tài sản, thu nhập, Ủy ban Công tác đại biểu có trách nhiệm phối hợp. Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội thực hiện việc kiểm soát tài sản, thu nhập đối với ĐBQH chuyên trách công tác tại Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội.

Dự thảo quy định: “Văn phòng Quốc hội kiểm soát tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai thuộc thẩm quyền quản lý của mình và Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, trừ trường hợp kiểm soát của Ủy ban Công tác đại biểu”. Đại biểu đề nghị cũng cần quy định rõ hơn về đối tượng quản lý việc kê khai tài sản, thu nhập của Văn phòng Quốc hội đối với người có nghĩa vụ kê khai thuộc thẩm quyền quản lý của Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội.

Theo đại biểu, việc bổ sung khoản 3, Điều 33 của Luật PCTN về nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập: “Việc kê khai, giải trình về nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm là một trong những tiêu chí để đánh giá, xếp loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức” quy định này là rất cần thiết, nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm của người có nghĩa vụ kê khai. Tuy nhiên, quy định còn mang định tính, chưa rõ, chưa kèm theo các yêu cầu cần thiết, cần phải có yêu cầu người kê khai, phải kê khai trung thực và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc kê khai tài sản, thu nhập. Để đảm bảo quy định được áp dụng thống nhất, khách quan, đại biểu đề nghị cần có một khung tiêu chí cụ thể để các cơ quan, đơn vị làm căn cứ xác định mức độ “không trung thực” của bản kê khai hoặc “không hợp lý” của việc giải trình, từ đó mới có cơ sở vững chắc để đưa vào nội dung đánh giá, xếp loại cán bộ, công chức, viên chức hằng năm.

Điểm b khoản 1, Điều 35 về Tài sản, thu nhập phải kê khai quy định: kim khí quý, đá quý, tiền, giấy tờ có giá trị và tài sản khác, mà mỗi loại tài sản có giá trị từ 150 triệu trở lên.

Tuy nhiên, để đảm bảo thực hiện đổi mới tư duy trong xây dựng luật, dự thảo luật nên quy định mang tính nguyên tắc, khái quát nhất không nên liệt kê tài sản là: kim khí quý, đá quý, tiền... có thể phát sinh những loại tài sản khác. Nên quy định tất cả những loại tài sản là bất động sản, động sản mà mỗi loại tài sản có giá trị từ 150 triệu trở lên thì phải kê khai và giao cho Chính phủ quy định chi tiết.

Tại Khoản 2 quy định: “Kê khai bổ sung được thực hiện khi người có nghĩa vụ kê khai có biến động về tài sản, thu nhập trong năm có giá trị từ 1 tỷ đồng trở lên. Việc kê khai phải hoàn thành trước ngày 31 tháng 12 của năm có biến động về tài sản, thu nhập, trừ trường hợp đã kê khai theo quy định tại khoản 3 Điều này.”

Theo đại biểu thấy việc dự thảo luật đã nâng mức kê khai bổ sung từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng là phù hợp. Tuy nhiên, có một vấn đề đặt ra là theo quy định nêu trên thì tài sản trong năm hình thành dưới 1 tỷ đồng không phải kê khai bổ sung, nhưng nếu cộng dồn từ những năm trước đó có thể sẽ trên 1 tỷ đồng thì chưa được quy định rõ việc kê khai như thế nào? Trường hợp này đại biểu đề nghị cần xem xét để có quy định cụ thể để kê khai.

Quốc Hương