ĐBQH lo nở rộ kỳ thi đánh giá năng lực gây tốn kém, tăng áp lực thi cử

Chất vấn trước Quốc hội sáng nay (20/6), đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (Đoàn Bắc Giang) dẫn lại Quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng ngành giáo dục mầm non của Bộ GD&ĐT cho phép các trường sử dụng nhiều phương thức tuyển sinh, trong đó có kiểm tra đánh giá năng lực.

Bên cạnh những ưu điểm, việc tổ chức nhiều kỳ kiểm tra, đánh giá năng lực khác nhau lại làm tăng thêm áp lực thi cử, thí sinh ở xa phải di chuyển và tốn kém chi phí; ôn nhiều nội dung và dạng đề khác nhau làm giảm thời gian tập trung cho chương trình học tập chính khóa. Bà đề nghị Bộ trưởng nêu quan điểm về việc này và giải pháp khắc phục?

Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (Đoàn Bắc Giang).

Trả lời, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, trong quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học có quyền tự chủ về tuyển sinh, đào tạo. Thông tư 08 cho phép các cơ sở giáo dục nếu đủ sức có thể tổ chức kỳ thi riêng để tuyển sinh, kết quả thi đó có thể chia sẻ cho các cơ sở giáo dục khác sử dụng tuyển sinh.

Hiện, ngoài kỳ thi tốt nghiệp THPT, nhiều cơ sở giáo dục đại học tổ chức kỳ thi tạm gọi là đánh giá năng lực (mỗi nơi có hơn 10.000 thí sinh tham gia). Tuy nhiên, theo khảo sát, số thí sinh lấy kết quả kỳ thi này để xét tuyển đại học chỉ chiếm 3% tổng số các thí sinh, không nhiều.

Bộ trưởng Sơn đồng tình với đại biểu về việc học sinh tham gia nhiều kỳ thi này có thể đi lại, ôn luyện tốn kém, song đây là sự lựa chọn tự nguyện. "Việc này tăng cơ hội cho thí sinh. Khi ứng dụng bài thi đánh giá năng lực, thí sinh được thi trên máy và biết kết quả ngay, đây cũng là sự đổi mới trong thi tốt nghiệp", Bộ trưởng nói.

Điển hình như Đại học Quốc gia TP.HCM và Hà Nội đang tổ chức kỳ thi trên máy tính, có kết quả ngay sau khi hoàn thành bài thi, đây là bước thử nghiệm sử dụng khoa học máy tính đánh giá, tuyển sinh.

Theo kế hoạch của ngành giáo dục, từ năm 2027 sẽ thí điểm thi THPT trên máy tính. Với sự thử nghiệm này có thể vài ba năm tới sẽ hướng tới thi tốt nghiệp THPT và đại học trên cơ sở ứng dụng khoa học máy tính đánh giá, tuyển sinh.

Tăng hết công suất tuyển để có nguồn thu học phí

Liên quan đến công tác tuyển sinh các trường đại học, chiều qua, đại biểu Nguyễn Danh Tú (Đoàn Kiên Giang) chất vấn việc nhiều trường đại học tăng hết công suất tuyển để có nguồn thu từ học phí. Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao.

"Đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân, trách nhiệm quản lý, giải pháp để giáo dục đại học góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, thực học, thực nghiệm, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt", ông Tú nêu câu hỏi.

Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, vấn đề đại biểu nêu "cũng là hiện tượng có thật ở một số trường đại học, nhưng không phải tất cả". Một số trường đại học không trong nhóm đầu nhưng quy mô 30.000-50.000 sinh viên "cũng là câu chuyện có thật".

Nguyên nhân có trường tăng quy mô, theo ông Sơn là vấn đề học phí. Học phí đại học tại Việt Nam, nếu so với mức thu nhập người dân, nhất là những gia đình khó khăn cho con đi học là áp lực. Tuy nhiên, so với mặt bằng học phí của các đại học khác trên thế giới thì học phí đại học công lập ở Việt Nam, mức trung bình khoảng 25 triệu đồng/năm. Một số khối ngành học phí thấp hơn.

Nếu so sánh với các đại học Mỹ mức học phí bình quân mỗi năm 55.000-60.000 USD, còn nhóm đầu là 70.000-80.000 USD thì mức học phí đại học bình quân ở Việt Nam chỉ bằng 1/50 so với đại học Mỹ. "Với số tiền như vậy, các trường còn vận hành và lo các chi phí khác nên buộc phải tăng quy mô, lấy quy mô bù vào để có khoản thu vận hành nhà trường", ông Sơn nói.

Một số trường có nguồn thu từ dịch vụ, hỗ trợ ngân sách, thu từ nghiên cứu khoa học..., nhưng rất ít. Vậy nên việc tuyển sinh quy mô lớn sẽ gây ra hệ lụy với giáo dục đào tạo và chất lượng dạy học.

Giải pháp Bộ trưởng Sơn chỉ ra giải pháp phải kiểm soát nghiêm, đảm bảo chất lượng tuyển sinh để buộc các trường tuân thủ điều kiện về tỷ lệ tuyển sinh, nâng cao chất lượng. Các trường công lập cần sự hỗ trợ của nhà nước, chứ không thể chỉ trông chờ học phí. "Các trường tùy theo chất lượng đào tạo có thể cân nhắc mức học phí phù hợp hơn để nâng cao chất lượng đào tạo", Bộ trưởng nói.

Hà Cường