ĐBQH đề nghị cấm tuyệt đối hành vi ép mua bảo hiểm khi vay vốn ngân hàng

Sáng 18/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Quy định nguyên tắc và giám sát kinh doanh bảo hiểm

Tham gia góp ý kiến về giám sát hoạt động kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng, ĐBQH Hà Sỹ Huân (đoàn Thái Nguyên) cho biết, theo quy định tại Thông tư 34 ngày 30/6/2024 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định: Các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của luật kinh doanh bảo hiểm và các văn bản hướng dẫn.

Đại biểu cho rằng kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng là một kênh phân phối tất yếu phù hợp với xu thế quốc tế, góp phần mở rộng độ bao phủ bảo hiểm, tận dụng mạng lưới dữ liệu khách hàng của hệ thống ngân hàng.

Song ông nêu thực tiễn thời gian qua cho thấy nhiều bất cập trong việc triển khai, đặc biệt là tình trạng ép mua bảo hiểm gắn với vay vốn.

ĐBQH Hà Sỹ Huân (Ảnh: Media Quốc hội).

Do đó, trong sửa đổi dự thảo luật lần này, đại biểu đề nghị phải đặt hoạt động kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng trong khuôn khổ pháp lý chặt chẽ, có giám sát thực chất, chế tài nghiêm minh, đảm bảo, bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người tham gia bảo hiểm.

Đồng thời, bảo đảm sự minh bạch, lành mạnh và bền vững của thị trường và giữ gìn niềm tin của người dân đối với hệ thống ngân hàng và bảo hiểm.

"Tôi đề nghị bổ sung vào dự thảo luật quy định về nguyên tắc và giám sát kinh doanh bảo hiểm. Trong đó, quy định rõ ràng, minh bạch giữa hoạt động tư vấn bảo hiểm và cho vay, huy động vốn của ngân hàng, cấm tuyệt đối các hành vi ép mua bảo hiểm khi vay vốn. Đồng thời, tăng cường chế tài đối với ngân hàng và doanh nghiệp bảo hiểm khi vi phạm nguyên tắc tư vấn", ông Huân nêu ý kiến.

Về nguyên tắc hoạt động của đại lý bảo hiểm, ông Huân cho biết dự thảo luật sửa đổi theo hướng tạo điều kiện cho các đại lý bán chéo bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm phi nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe.

Theo ông, đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến mô hình phân phối, chất lượng tư vấn và quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

Theo ông Huân, đây là chủ trương đúng, việc cho phép đại lý bảo hiểm bán chéo các loại bảo hiểm nếu được quản lý tốt sẽ giúp giảm chi phí xã hội trong đào tạo, cấp chứng chỉ, tổ chức mạng lưới, đáp ứng yêu cầu đa dạng của khách hàng.

Người dân có thể được tư vấn tổng thể về bảo hiểm sức khỏe, tài sản, nhân thọ, tai nạn… trong một lần giao dịch. Tuy nhiên, ông cho rằng việc bán chéo bảo hiểm phải có điều kiện, giới hạn và có cơ chế giám sát chặt chẽ nhằm đảm bảo chất lượng tư vấn, tránh xung đột lợi ích và rủi ro cho người dân.

Đại biểu đề nghị cần có các điều kiện cụ thể, đó là đại lý bán chéo bảo hiểm phải đăng ký và công khai rõ ràng đang là đại lý của doanh nghiệp nào?, ở loại hình nào?, tránh xung đột lợi ích, người tiêu dùng phải được thông báo minh bạch khi đại lý tư vấn sản phẩm của công ty khác ở loại hình khác.

Các cơ quan quản lý cần quy định rõ việc bán loại bảo hiểm chéo không được gắn điều kiện ràng buộc. Ví dụ mua bảo hiểm nhân thọ bắt buộc phải kèm theo bảo hiểm xe cơ giới và ngược lại. Các doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm liên đới nếu đại lý lợi dụng bán chéo để tư vấn sai, gây thiệt hại cho khách hàng và có cơ chế kiểm tra, kiểm định chất lượng đại lý bán chéo.

Tăng cường kiểm tra, xử lý sai phạm

ĐBQH Nguyễn Hữu Thông (đoàn Lâm Đồng) cho biết, dự thảo luật bổ sung theo hướng cho phép cá nhân làm đại lý bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ có thể đồng thời làm đại lý phân phối sản phẩm bảo hiểm sức khỏe, bảo hiểm phi nhân thọ của doanh nghiệp bảo hiểm khác và ngược lại.

Tuy nhiên, theo đại biểu việc mở rộng hơn cơ chế bán chéo sản phẩm trong điều kiện hệ thống giám sát hiện nay của hoạt động đại lý bảo hiểm còn nhiều bất cập, quy định này tiềm ẩn rủi ro, xung đột lợi ích.

ĐBQH Nguyễn Hữu Thông (Ảnh: Media Quốc hội).

Ông phân tích, đại lý bảo hiểm là người đại diện theo ủy quyền của doanh nghiệp bảo hiểm. Khi cùng lúc đại diện cho nhiều doanh nghiệp, họ có thể chi phối bởi hoa hồng, chính sách ưu đãi, từ đó không còn đảm bảo đủ nghĩa vụ ưu tiên lợi ích của các bên mua bảo hiểm.

Thực tiễn vừa qua cho thấy, nhiều phản ánh của người dân về việc bị tư vấn lệch lạc, bị ép mua bảo hiểm thông qua kênh ngân hàng, kênh đại lý.

"Nếu mở rộng bán chéo mà không tăng cường các biện pháp yêu cầu pháp lý và cơ chế kiểm soát thì rất khó khắc phục được tình trạng này", ông Thông nói.

Do đó, đại biểu đề nghị, nếu cơ quan chủ trì soạn thảo vẫn lựa chọn phương án cho phép bán chéo thì dự thảo luật cần có cơ chế ràng buộc chặt chẽ hơn. Như, quy định rõ số lượng doanh nghiệp mà 1 đại lý cá nhân được phép đại diện.

Ví dụ như là không quá 2 doanh nghiệp, một là nhân thọ, một là phi nhân thọ và yêu cầu đại lý phải công khai cho khách hàng biết là đại lý của những doanh nghiệp nào? mức hoa hồng chênh lệch ra sao?, bổ sung nghĩa vụ tư vấn trung thực, ưu tiên lợi ích khách hàng, cùng với đó là chế tài mạnh đối với các hành vi vi phạm, kể cả trách nhiệm liên đới của doanh nghiệp bảo hiểm.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng (Ảnh: Media Quốc hội).

Giải trình, làm rõ thêm ý kiến các ĐBQH nêu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thẳng thắn thừa nhận thời gian qua có hiện tượng nhân viên ngân hàng tư vấn dịch vụ ngân hàng kèm bán bảo hiểm gây nhầm lẫn giữa sản phẩm dịch vụ ngân hàng và sản phẩm dịch vụ bảo hiểm; thậm chí có tình trạng ép mua bảo hiểm như đại biểu đã nêu.

Theo Bộ trưởng, Luật Tổ chức tín dụng đã cấm tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, người quản lý, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức.

Đồng thời, Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng nghiêm cấm việc đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng kinh doanh bảo hiểm; quy định chặt chẽ công tác tư vấn, ghi âm để nâng cao chất lượng đại lý.

"Thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tăng cường kiểm tra, xử lý sai phạm, đồng thời trình các cấp có thẩm quyền ban hành quy định nhằm hạn chế tình trạng này", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.

Hoàng Thị Bích