Dạy tiếng Ê đê cho học trò để giữ bản sắc

Cô giáo H’Dơk Lúp hướng dẫn học sinh đánh vần tiếng Ê đê

Gieo chữ Ê đê từ những lớp học đầu đời

Trong căn phòng cuối dãy lớp học Trường Tiểu học Y Jút, tiếng đánh vần của học sinh lớp 1 vang vọng, xua tan màn mưa lất phất bên ngoài. Các em đồng thanh theo giọng cô giáo H’Dơk Lúp. Cô đã gắn bó hơn 30 năm với nghề dạy học, trong đó hơn nửa quãng thời gian dành riêng cho việc dạy tiếng Ê đê. Với cô, đây không chỉ là một môn học, mà là cách giữ lại hồn cốt tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình.

“Các em đều nói được tiếng Ê đê nhưng không biết đọc, viết. Nếu không dạy từ bây giờ, chữ Ê đê sẽ dần bị lãng quên”, cô Lúp chia sẻ. Thế nhưng, hành trình gieo chữ chẳng dễ dàng. Ngay từ những ngày đầu, học sinh hay lẫn lộn giữa chữ Ê đê và tiếng phổ thông, phát âm tiếng Việt chưa đúng thanh điệu. Thêm vào đó, trường chưa có sách giáo khoa riêng, thầy cô phải mượn tài liệu từ Đắk Lắk rồi tự biên soạn thêm cho phù hợp.

Nhờ sự kiên trì, từng lớp học sinh dần nhận biết mặt chữ, viết thành thạo tiếng Ê đê. Tiếng đánh vần trong trẻo, ánh mắt rạng rỡ khi đọc được một câu ngắn chính là động lực để cô giáo tiếp tục nỗ lực. Bà Cao Thị Đào - Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Toàn trường có 220 học sinh thì 100% là người Ê đê. Việc đưa tiếng Ê đê vào giảng dạy giúp các em mạnh dạn hơn khi giao tiếp, nhất là học sinh lớp 1 vừa bước vào môi trường mới còn nhiều bỡ ngỡ”.

Ngoài cô H’Dơk Lúp, nhà trường còn có một thầy giáo nói được tiếng Ê đê làm tổng phụ trách Đội. Từ đầu năm học, trường đã chọn tiếng Ê đê là môn tự chọn cho khối lớp 1 đến lớp 3. Với đặc thù 100% học sinh là đồng bào dân tộc, môn học này trở thành bước đệm để các em tự tin hơn, phát huy khả năng ngôn ngữ, đồng thời hỗ trợ học tốt tiếng Việt.

Giữ mạch nguồn văn hóa qua từng bài học

Không chỉ Trường Tiểu học Y Jút, trên địa bàn xã Cư Jút còn có Trường Tiểu học Hà Huy Tập cũng kiên trì triển khai dạy tiếng Ê đê suốt hơn 15 năm. Ông Cao Xuân Hoàng - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Y Jút chia sẻ: “Trường hàng năm đều có hơn 95% học sinh của trường là người Ê đê. Ở nhà, các em thường chỉ nói tiếng mẹ đẻ. Khi đến trường, nếu không học song hành bằng tiếng Ê đê, các em sẽ rất khó tiếp cận chương trình phổ thông. Nhờ duy trì tiếng Ê đê, hàng chục ngàn học sinh đã học tốt hơn môn Tiếng Việt, đồng thời, hình thành thói quen gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc mình”.

Ở trường Hà Huy Tập, thầy cô tự tìm tài liệu, photo sách, tận dụng đội ngũ giáo viên địa phương để đứng lớp. Mỗi tuần, học sinh từ lớp 3 đến lớp 5 có 3 tiết học tiếng Ê đê, nội dung phong phú từ âm vần, luyện câu đến chính tả, làm văn. Những tiết học trở nên sinh động nhờ tranh ảnh minh họa, trò chơi, đối thoại song ngữ. Qua đó, các em không chỉ học chữ, mà còn học cách yêu, tự hào về tiếng nói của dân tộc mình.

Dù còn nhiều khó khăn như: thiếu sách giáo khoa riêng, đồ dùng dạy học hay thiết bị hỗ trợ nhưng bằng trách nhiệm và tình yêu nghề, các thầy cô đã tự tìm cách khắc phục để tiếng Ê đê không bị gián đoạn. Nhờ vậy, học sinh ngày càng tự tin, hoạt ngôn hơn, tỷ lệ khá giỏi ở môn học này tương đối cao. Điều quan trọng hơn, tiếng Ê đê lại trở thành cầu nối, giúp các em tiếp thu tốt các môn học khác, đặc biệt là môn Tiếng Việt.

Trong nhịp sống hiện đại, việc duy trì tiếng Ê đê trong trường học không chỉ đơn thuần là một môn học, mà còn là sợi dây nối dài bản sắc văn hóa. Âm vang tiếng mẹ đẻ trong những lớp học nhỏ nơi vùng cao trở thành lời nhắc nhớ về cội nguồn - nơi tiếng nói, chữ viết Ê đê được gìn giữ và tiếp nối qua từng thế hệ học trò.

Nguyễn Hiền .