Đẩy nhanh tiến độ xây dựng hải quan số, tạo thuận lợi tối đa cho thương mại

Hoàn thiện tổ chức bộ máy theo mô hình mới

Chiều 27/6, Cục Hải quan (Bộ Tài chính) tổ chức Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025.

Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025 của Cục Hải quan

Dưới sự chỉ đạo sát sao của Bộ Tài chính, Cục Hải quan đã chủ động hoàn thiện tổ chức bộ máy theo mô hình mới, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tạo thuận lợi thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, góp phần quan trọng vào bức tranh kinh tế đất nước.

Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Cục Hải quan đã triển khai khẩn trương sắp xếp lại tổ chức theo đúng định hướng của Trung ương, Chính phủ và Bộ Tài chính.

Ngày 26/2/2025, Bộ Tài chính ban hành Quyết định số 382/QĐ-BTC quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Hải quan.

Cục Hải quan được tổ chức và hoạt động theo 3 cấp với 12 đơn vị và 20 Chi cục Hải quan khu vực; không quá 165 Hải quan cửa khẩu/ngoài cửa khẩu, với số lượng đầu mối giảm được 485 trên tổng số 902 đầu mối, tương ứng 53,77% và đi vào hoạt động từ ngày 15/3/2025.

Tiếp tục thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp theo chỉ đạo của Trung ương, ngày 11/6/2025, Bộ Tài chính ban hành Quyết định số 2019/QĐ-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 382/QĐ-BTC ngày 26/02/2025, Cục Hải quan đã sắp xếp lại địa bàn quản lý của 20 Chi cục Hải quan khu vực HQKV cho phù hợp với việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh và chỉ đạo các đơn vị triển khai các công việc để đi vào hoạt động từ 1/7/2025.

Cùng với đó, ngành Hải quan tiếp tục hướng dẫn các đơn vị triển khai thực hiện chính sách nghỉ hưu trước tuổi và nghỉ thôi việc theo Nghị định 178, theo đó đã giải quyết thủ tục đối với 364 công chức, viên chức, người lao động bị ảnh hưởng do sắp xếp lại tổ chức, bộ máy.

Tạo dựng môi trường đầu tư minh bạch, thông thoáng

Theo Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ, trong thời gian qua, ngành Hải quan đã quán triệt toàn ngành tập trung nguồn lực, trí tuệ để triển khai 4 nghị quyết của Bộ chính trị gồm: Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.

Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ

Đây là "bộ tứ" trụ cột tạo nên một chỉnh thể thống nhất về tư duy hành động chiến lược cho sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Trong đó, Cục Hải quan đã chủ động triển khai mạnh mẽ theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, coi đây là đột phá hàng đầu và động lực chính cho phát triển. Một số chương trình nội dung điển hình triển khai gồm: Ban hành các Quyết định thành lập Ban chỉ đạo, Quy chế hoạt động, Chương trình làm việc của Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của Cục Hải quan.

Xây dựng, ban hành và tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch hành động, kế hoạch triển khai năm 2025, định hướng 2026 -2030. Đồng thời, đẩy mạnh cải cách hành chính, nghiên cứu các phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục góp phần tạo dựng môi trường đầu tư minh bạch, thông thoáng.

Nghiên cứu, xây dựng và ra mắt ứng dụng di động “Vietnam Customs data” phục vụ khai thác nhanh số liệu thống kê hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu mọi lúc, mọi nơi đáp ứng yêu cầu cung cấp thông tin cấp bách, kịp thời phục vụ lãnh đạo các cấp trong công tác quản lý, điều hành vĩ mô nền kinh tế.

Cùng với đó, tiếp tục triển khai Dự án mở rộng Cổng Thông tin một cửa quốc gia và kết nối cơ chế một cửa ASEAN (giai đoạn 3); tích cực kết nối và khai thác hiệu quả cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, góp phần số hóa quy trình nghiệp vụ, giảm thủ tục, rút ngắn thời gian tra cứu, xác minh thông tin, nâng cao hiệu quả quản lý và tạo thuận lợi cho xuất nhập khẩu; tiếp tục đẩy mạnh cung cấp dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Rà soát tài liệu yêu cầu nghiệp vụ, yêu cầu kỹ thuật phục vụ xây dựng hệ thống công nghệ thông tin thực hiện Hải quan số; tập trung chuyển đổi số trong nội ngành với việc mở rộng triển khai Hệ thống điều hành tập trung Hải quan (CCES) tại 12 đơn vị thuộc khối cơ quan Cục và 16 Chi cục Hải quan khu vực.

Triển khai thực hiện việc tự động phân công công chức trong toàn Ngành kiểm tra hồ sơ trên hệ thống VNACCS/VCIS từ ngày 1/7/2025, góp phần tăng hiệu quả quản lý, giảm thời gian xử lý công việc, nâng cao tinh minh bạch và chuyên nghiệp của cơ quan Hải quan; nghiên cứu và ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) trong triển khai chatbot nhằm hỗ trợ người sử dụng.

Cũng theo Cục Hải quan, sự ra đời của nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân trong tình hình mới được đánh giá là bước đột phá trong tư duy và hoạch định chính sách phát triển kinh tế.

Để thúc đẩy quá trình "mở cao tốc" cho kinh tế tư nhân phát triển cần phải sớm chuyển từ nhận thức sang hành động, ngành Hải quan tiếp tục thực hiện rà soát đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục hành chính, cắt giảm các chứng từ không cần thiết trong hồ sơ hải quan.

Đồng thời, nâng cấp hệ thống một cửa quốc gia, một cửa ASEAN đảm bảo kết nối hệ thống thông quan hàng hóa, các hệ thống thủ tục kiểm tra chuyên ngành, cấp phép của các Bộ, ngành trên hệ thống một cửa quốc gia, đảm bảo mục tiêu thông quan hàng hóa phi giấy tờ.

Duy trì kết nối giữa hệ thống hải quan đến các ngân hàng và thương mại để đảm bảo việc thanh toán thuế, bảo lãnh thuế qua đó giúp thông quan và giải phóng hàng nhanh; Phối hợp kết nối hệ thống quản lý hàng hóa của hải quan với các doanh nghiệp logictics kho, bãi, cảng để nâng cao hiệu quả quản lý, giảm ách tắc tại cửa khẩu, cảng, rút ngắn thời gian thông quan và giải phóng hàng.

Về dài hạn, ngành Hải quan tiếp tục đẩy nhanh tiến độ xây dựng hệ thống hải quan số nhằm nâng cao hiệu quả hiệu lực quản lý nhà nước về hải quan, tạo thuận lợi tối đa cho thương mại.

Theo Cục Hải quan, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa tính từ đầu năm đến hết ngày 15/6/2025 đạt 390,91 tỷ USD tăng 15,3%, (tướng ứng tăng 51,84 tỷ USD) so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, trị giá xuất khẩu đạt 197,88 tỷ USD, tăng 13,7% (tương ứng tăng 23,88 tỷ USD); trị giá nhập khẩu đạt 193,03 tỷ USD, tăng 16,9% (tương ứng tăng 27,96 tỷ USD).Cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam lũy kế đến hết 15/6/2025 thặng dư 4,84 tỷ USD, giảm 45,8% so với mức thặng dư của cùng kỳ năm trước.Chính sách hải quan đã tạo thuận lợi thương mại, cải cách thủ tục, tăng kết nối cũng góp phần quan trọng giúp hàng hóa Việt Nam giữ được đà cạnh tranh trên thị trường quốc tế.Một số Chi cục Hải quan khu vực ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, phản ánh sự sôi động của hoạt động xuất nhập khẩu tại các trung tâm kinh tế lớn. Điều này cho thấy tiềm năng tăng trưởng ở các khu vực cửa khẩu mới, vùng sâu vùng xa đang được khai thác tốt hơn, nhờ cải thiện hạ tầng, kết nối logistics và ứng dụng công nghệ trong quản lý hải quan.

Quỳnh Nga