Đẩy mạnh truyền thông và ứng dụng công nghệ để minh bạch hóa điều phối ghép tạng

Sáng 8/11, Hội Ghép tạng Việt Nam phối hợp cùng Bệnh viện Quân y 175 tổ chức Hội nghị Khoa học thường niên lần thứ X – 2025.

Việt Nam đã thực hiện hơn 9.500 ca ghép tạng

GS.TS Phạm Gia Khánh – Chủ tịch Hội Ghép tạng Việt Nam cho biết: "Dù khởi đầu muộn hơn thế giới gần nửa thế kỷ và sau các nước trong khu vực khoảng 20 năm, nhưng sau hơn 30 năm phát triển, Việt Nam đã vươn lên trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực về ghép tạng. Ở một số lĩnh vực như ghép thận, ghép giác mạc, đã đạt trình độ tương đương các nước phát triển. Với các loại hình phức tạp hơn như ghép phổi, tụy, ruột, tuy mới ở giai đoạn đầu nhưng cũng đạt kết quả rất đáng khích lệ".

Hiện cả nước có 31 bệnh viện triển khai ghép tạng thường quy, hoàn toàn tự chủ về kỹ thuật lấy – ghép, sử dụng thành thạo nhiều loại thuốc và kỹ thuật ngoại khoa tiên tiến.

TS.BS.CKII Nguyễn Tri Thức – Thứ trưởng Bộ Y tế phát biểu tại hội nghị.

Tính đến cuối năm 2024, Việt Nam đã thực hiện hơn 9.500 ca ghép tạng, trong đó chỉ riêng 3 năm gần đây, trung bình mỗi năm thực hiện khoảng 1.000 ca ghép mô tạng. Tỷ lệ thành công, chất lượng sống và thời gian sống sau ghép tương đương các nước phát triển.

Đặc biệt, chi phí ghép tạng tại Việt Nam chỉ bằng 1/3 thế giới, 1/8 Thái Lan và 1/24 Mỹ, giúp nhiều bệnh nhân có cơ hội tiếp cận kỹ thuật cao mà không phải ra nước ngoài điều trị.

TS.BS.CKII Nguyễn Tri Thức – Thứ trưởng Bộ Y tế đánh giá cao sự tiến bộ nhanh của ngành ghép tạng Việt Nam, đặc biệt là kỹ thuật ghép, điều trị sau ghép và hồi sức rất tốt.

Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức cho biết, Bộ Y tế đang triển khai nhiều chiến lược toàn diện để thúc đẩy chuyên ngành ghép tạng phát triển. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm sắp tới là hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động hiến và ghép tạng, đây là nền tảng rất quan trọng.

"Quy trình ghép tạng bao gồm 4 bước cơ bản là truyền thông nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng, giúp người dân hiểu rõ ý nghĩa nhân văn sâu sắc của việc hiến và ghép tạng. Điều phối là khâu rất quan trọng, quyết định hiệu quả và tính minh bạch trong toàn bộ quá trình. Về kỹ thuật ghép, Việt Nam hiện nay có trình độ kỹ thuật ghép tạng rất tốt, tiệm cận với các nước tiên tiến. Và cuối cùng là hồi sức và điều trị sau ghép, công tác này được đánh giá là tốt và rất tốt, luôn được cập nhật nhanh chóng", Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức nói.

Số người hiến tạng tăng nhưng nguồn tạng vẫn hiếm

TS.BS Dương Đức Hùng – Giám đốc Bệnh viện Việt Đức nhận định, hiện cả ba miền tại Việt Nam đã thực hiện ghép tạng, về kỹ thuật, công tác phối hợp không khó, nhưng khó nhất vẫn là nguồn tạng hiến.

Theo đó, nguồn tạng hiến gồm hai nguồn là từ người chết não và người sống. Số ca mắc bệnh và số ca được ghép chưa bao giờ đáp ứng được nhu cầu, chỉ đáp ứng 10% nhu cầu. Trong khi người hiến sống chỉ hiến được một tạng (gan, thận, ruột…) thì người hiến chết não có thể hiến được đa tạng, mô.

Bệnh viện Quân y 175 thị phạm 2 ca phẫu thuật lấy tạng.

Đến nay, đã có 143.477 người trên cả nước đã đăng ký hiến mô, tạng, số ca hiến tạng chết não ngày càng tăng.

Từ khi triển khai chương trình hiến tạng, cả nước đã có 225 trường hợp hiến sau chết não, riêng năm 2024 ghi nhận 41 ca (nhiều hơn cả ba năm trước cộng lại), chỉ trong 8 tháng đầu năm 2025 đã có 50 ca hiến chết não.

Giám đốc Bệnh viện Việt Đức chia sẻ, năm 2024, Bệnh viện Việt Đức đã tiếp nhận 741 ca chết não tiềm năng, trung bình mỗi ca nhân viên y tế của bệnh viện phải tiếp cận, vận động đến 8 lần để có 36 ca đồng ý hiến tạng (chiếm 4,8%). Nhưng đến giờ cuối cùng lấy được chỉ 20 ca (2,7%) đủ điều kiện hiến.

TS.BS.CKII Nguyễn Tri Thức – Thứ trưởng Bộ Y tế đề nghị, Hội tiếp tục tăng cường truyền thông để lan tỏa ý nghĩa nhân văn của việc hiến tạng tới cộng đồng, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác điều phối ghép tạng nhằm bảo đảm sự minh bạch, công bằng và đúng tinh thần "không để ai bị bỏ lại phía sau", đặc biệt là người bệnh nghèo.

Thứ trưởng Bộ Y tế mong muốn, thông qua hội nghị lần này, các chuyên gia sẽ đóng góp ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật hiến và ghép mô, bộ phận cơ thể người (sửa đổi), góp phần mở rộng nguồn hiến tạng và giúp Bộ Y tế sớm hoàn thiện khung pháp lý cho lĩnh vực này.

Nam Thương