Đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thuế

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN

Bổ sung nhóm thu nhập khác thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân

Trình bày tờ trình dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, dự thảo Luật tập trung sửa đổi 6 nội dung: Thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân và cách tính thuế đối với từng loại thu nhập, thu nhập được miễn thuế, thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân kinh doanh; Giảm trừ gia cảnh, giảm trừ đối với các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo; Điều chỉnh Biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công; Điều chỉnh ngưỡng thu nhập để xác định thu nhập tính thuế đối với một số khoản thu nhập như thu nhập từ trúng thưởng, từ bản quyền, từ nhượng quyền thương mại, từ nhận thừa kế, quà tặng từ 10 triệu đồng lên 20 triệu đồng mới phải tính thuế.

Ngoài ra, dự thảo Luật có các nội dung bổ sung về nhóm thu nhập khác thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân: Thu nhập từ chuyển nhượng tên miền internet quốc gia Việt Nam ".vn"; Thu nhập từ chuyển nhượng kết quả giảm phát thải khí nhà kính, tín chỉ các-bon; Thu nhập từ chuyển nhượng biển số xe ô tô trúng đấu giá theo quy định của pháp luật; Thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số, chuyển nhượng vàng miếng; Thu nhập từ quyền sử dụng, quyền sở hữu, chuyển nhượng tài sản khác do Chính phủ quy định. Đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết về các khoản thu nhập khác để đảm bảo phù hợp với thực tiễn phát sinh, đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền cho Chính phủ quy định chi tiết những vấn đề còn biến động đảm bảo linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành.

Trình bày Báo cáo Thẩm tra sơ bộ Dự án luật, Chủ nhiệm ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực Ủy ban thống nhất với phạm vi sửa đổi và tên gọi của dự thảo Luật. Ông nhấn mạnh, việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và thực hiện định hướng đổi mới trong hoạt động lập pháp là cần thiết song đồng thời, vẫn cần bảo đảm những nội dung quan trọng liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ, gánh nặng về thuế của người nộp thuế cần được quy định rõ trong Luật. Ủy ban đề nghị Cơ quan soạn thảo rà soát các nội dung này để bảo đảm thẩm quyền của Quốc hội, Chính phủ; các nội dung kỹ thuật cần được quy định chi tiết thì giao Chính phủ quy định; các nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội nhưng có nhiều thay đổi, cần được điều chỉnh kịp thời theo thời gian thì có thể ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Chủ nhiệm ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề nghị, cần phải tính toán, đánh giá tác động cụ thể đối với ngân sách, nhất là về sự thay đổi trong nghĩa vụ thuế cho các hộ/cá nhân kinh doanh. Trong trường hợp cần thiết, Cơ quan soạn thảo cân nhắc điều chỉnh lại các mức thuế suất để bảo đảm gánh nặng về thuế đối với đại đa số các cá nhân kinh doanh không bị ảnh hưởng quá lớn, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW và mục tiêu cải thiện đời sống cho người dân của Đảng và Nhà nước.

Đối với nội dung giảm trừ gia cảnh, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, trong thực tiễn điều chỉnh, sửa đổi các quy định của Luật hiện hành về giảm trừ gia cảnh và qua nghiên cứu kinh nghiệm các nước cho thấy mức giảm trừ gia cảnh không nhất thiết được điều chỉnh thường xuyên, liên tục, vì vậy không đặt ra sự cần thiết, cấp bách để giao Chính phủ quy định để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời. Do đó, đa số ý kiến đề nghị Luật cần quy định cụ thể mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế và người phụ thuộc như cách thể hiện của Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành để bảo đảm về thẩm quyền và sự rõ ràng, minh bạch. Bên cạnh đó, một số ý kiến thống nhất giao Chính phủ quy định về mức giảm trừ gia cảnh. Tuy nhiên, đề nghị quy định trong Luật mức giảm trừ gia cảnh tối thiểu, tối đa của người nộp thuế và người phụ thuộc, xác lập nguyên tắc cơ bản để Chính phủ quy định mức giảm trừ cụ thể.

Phát biểu kết luận Phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và của cơ quan thẩm tra, đồng thời, cần lưu ý đảm bảo thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, hoàn thiện chính sách pháp luật về thuế thu nhập cá nhân, đảm bảo quy định Luật phải tuân thủ Hiến pháp, đồng bộ, thống nhất với Luật khác, rà soát quy định về hiệu lực thi hành để đảm bảo phù hợp và khả thi.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cơ quan soạn thảo cần rà soát để đảm bảo sửa đổi Luật giải quyết được các khó khăn, vướng mắc hiện nay, đảm bảo thuế thu nhập cá nhân thực sự là công cụ quan trọng trong việc điều tiết, phân phối lại thu nhập, hướng tới mục tiêu công bằng xã hội.

Chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thuế

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 50, chiều 13/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi).

Trình bày Tờ trình dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, việc xây dựng dự án Luật nhằm đẩy mạnh hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thuế với 3 trụ cột: tạo thuận lợi cho người nộp thuế, nâng cao hiệu lực quản lý và số hóa quy trình nghiệp vụ. Đồng thời, khắc phục bất cập của Luật hiện hành, đồng bộ với pháp luật liên quan; cắt giảm thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ, tăng cường chia sẻ dữ liệu, phối hợp liên ngành. Thúc đẩy phân cấp, phân quyền; triển khai thủ tục thuế trực tuyến toàn trình không phụ thuộc địa giới hành chính, hướng đến mô hình “một cửa số” duy nhất…

Một trong những điểm mới là dự thảo Luật bổ sung chương riêng về chuyển đổi số, quản lý rủi ro và quản lý tuân thủ, quy định rõ nguyên tắc ứng dụng công nghệ, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo (AI) trong quản lý thuế. Theo đó, người nộp thuế sẽ không phải xuất trình chứng từ bản giấy nếu dữ liệu đã có trong hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung của cơ quan nhà nước, giảm đáng kể thủ tục và thời gian giao dịch. Bộ Tài chính sẽ quy định tiêu chuẩn kỹ thuật và hạ tầng công nghệ thông tin, đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu về thuế kết nối đồng bộ với các hệ thống quốc gia. Cơ quan thuế được quyền tiếp cận, sử dụng và mua sắm cơ sở dữ liệu thương mại có sẵn trên thị trường, phục vụ công tác quản lý, phân tích rủi ro, dự báo nguồn thu và hỗ trợ người nộp thuế.

Đồng thời, dự thảo dự kiến cắt giảm 96 thủ tục hành chính thuế, chiếm 44% tổng số 219 thủ tục hiện hành, đồng thời đơn giản hóa, rút ngắn thời gian và chi phí tuân thủ đối với 63 thủ tục khác, đạt tỷ lệ gần 29%...

Dự thảo Luật cũng thể hiện rõ định hướng xóa bỏ hoàn toàn thuế khoán đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh từ năm 2026 và xây dựng hành lang pháp lý thuận lợi để các hộ chuyển đổi sang doanh nghiệp. Theo quy định mới, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ tự xác định thuộc đối tượng chịu thuế, phải nộp thuế hay không. Nếu thuộc đối tượng phải nộp thuế thì thực hiện khai thuế, tính thuế đối với từng loại thuế theo kỳ tính thuế. Chính phủ sẽ quy định cụ thể phương pháp tính thuế, chế độ kế toán phù hợp với hộ kinh doanh.

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh việc thống nhất mục tiêu chuyển đổi từ mô hình quản lý sang phục vụ người nộp thuế, ứng dụng công nghệ số, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo và giảm gánh nặng hành chính. "Đây là yêu cầu đặt ra để xây dựng hệ thống quản lý thuế hiện đại, hiệu quả và công bằng" - Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, về xây dựng hệ sinh thái thuế điện tử, kết nối dữ liệu với hợp tác quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh chống chuyển giá, khi các nước liên kết với nhau, hợp tác quốc tế hiệu quả thì các doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài sẽ tin tưởng về hệ thống thuế điện tử. Với việc cho phép sử dụng định danh cá nhân là mã số thuế và cải cách thủ tục hành chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, cần phải bàn rất kỹ để quy định cơ chế bảo mật, tránh rò rỉ dữ liệu.

Nhiều điểm mới quan trọng trong dự án Luật được Chủ tịch Quốc hội lưu ý, bao gồm: Phân loại người nộp thuế theo rủi ro, ngành nghề để sử dụng AI tự động hóa đánh giá, giảm can thiệp thủ công; xóa bỏ hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh từ năm 2026; xây dựng hệ sinh thái thuế điện tử kết nối dữ liệu và tăng cường hợp tác quốc tế, đặc biệt trong công tác chống chuyển giá.

Xuân Tùng/vnanet.vn