Đầu tư phát triển AI bền vững

Sáng 15-9, tại TP Hà Nội, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phối hợp với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Hội đồng Lý luận Trung ương, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia "Sức mạnh không giới hạn và những thách thức khó dự báo của trí tuệ nhân tạo (AI) - Tác động và ứng phó chính sách".

Đóng góp khoảng 80 tỉ USD

Đại tướng Lương Tam Quang - Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an - khẳng định trong cuộc cách mạng khoa học - công nghệ mới nhất, AI được đánh giá là một trong những công nghệ then chốt, là yếu tố có thể dẫn đến thay đổi trật tự toàn cầu trong tương lai.

Nhận thức tầm quan trọng của AI, hầu hết các quốc gia, nhất là các nước lớn, đều đặc biệt quan tâm, ban hành nhiều chính sách liên quan vấn đề này. Với tầm nhìn chiến lược, tư duy nhạy bén, Đảng ta đã ban hành, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Nghị quyết 57, xác định phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là sự lựa chọn sống còn, "chìa khóa vàng" để đưa đất nước vượt qua bẫy thu nhập trung bình, đẩy lùi nguy cơ tụt hậu về kinh tế và đạt 2 mục tiêu chiến lược 100 năm - đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, có thu nhập cao; xác định phát triển công nghệ chiến lược, trong đó có công nghệ AI, là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội. Theo đánh giá, tiềm năng phát triển lĩnh vực AI của Việt Nam rất lớn, dự báo có thể đóng góp khoảng 80 tỉ USD, tương đương 12% GDP của Việt Nam năm 2030 nếu được áp dụng rộng rãi.

Để đạt mục tiêu mà Đảng đã đề ra, phát huy mạnh mẽ tiềm năng, giảm thiểu rủi ro từ AI, Bộ trưởng Lương Tam Quang nhấn mạnh phải có những định hướng chiến lược dài hạn, toàn diện và đồng bộ, tìm ra con đường phù hợp đối với Việt Nam, từ hệ thống pháp luật, hạ tầng, nhân lực, định vị mục tiêu phát triển AI.

Trong khi đó, GS-TS Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương - nhận định thế giới đang chứng kiến cả sự cạnh tranh mạnh mẽ và sự hợp tác chặt chẽ trong việc phát triển, ứng dụng AI. Tháng 8 vừa qua, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã quyết định thành lập một ủy ban khoa học quốc tế độc lập về AI và cơ chế Đối thoại toàn cầu về quản trị AI, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực toàn cầu nhằm khai thác những lợi ích của AI, đồng thời ứng phó với các rủi ro. Bởi vậy, việc định vị quốc gia trong lĩnh vực AI, trong xây dựng hệ sinh thái AI nhân văn, an toàn và hiệu quả là yêu cầu cấp thiết để Việt Nam không bị tụt hậu trong quá trình hội nhập vào không gian số toàn cầu.

Để biến tiềm năng thành hiện thực, GS-TS Nguyễn Xuân Thắng cho rằng cần có sự đồng hành của cả hệ sinh thái - từ chiến lược, chính sách của quốc gia đến triển khai thực hiện ở các doanh nghiệp, các viện, học viện, nhà trường và cộng đồng xã hội. "AI không thể phát triển một cách bền vững nếu thiếu đi yếu tố trách nhiệm, đạo đức và một định hướng nhân văn rõ ràng" - ông nhấn mạnh.

Các đại biểu tham dự Hội thảo khoa học quốc gia “Sức mạnh không giới hạn và những thách thức khó dự báo của trí tuệ nhân tạo (AI) - Tác động và ứng phó chính sách” Ảnh: Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh

Sắp có Luật AI

Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng, cần thực hiện AI hóa nhanh hơn, nhanh nhất có thể thông qua phổ cập AI, bình dân học vụ AI. Điều này giống như phong trào học tiếng Anh trước đây. Mỗi người Việt Nam sẽ có một trợ lý số.

Đáng chú ý, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ Chính phủ sẽ chi tiêu nhiều hơn cho AI. Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (NATIF) của Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ dành ít nhất 40% để hỗ trợ ứng dụng AI, cấp voucher cho doanh nghiệp nhỏ và vừa sử dụng AI của Việt Nam. Thị trường trong nước là cái nôi để tạo ra các doanh nghiệp AI Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết sẽ ban hành Bộ quy tắc đạo đức AI quốc gia hài hòa với chuẩn mực quốc tế nhưng được thiết kế phù hợp với thực tiễn Việt Nam. "Cuối năm nay, chúng ta sẽ có bản cập nhật Chiến lược AI quốc gia và Luật AI. Đây không chỉ là khung pháp lý mà còn là tuyên ngôn về tầm nhìn quốc gia. AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ của đất nước, phục vụ nhân dân, phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia" - ông cho biết.

Luật AI sẽ được xây dựng theo một số quan điểm cốt lõi như: Quản lý theo mức độ rủi ro; minh bạch và trách nhiệm giải trình; đặt con người vào vị trí trung tâm; khuyến khích phát triển AI trong nước, tự chủ về AI; lấy AI làm động lực tăng trưởng nhanh và bền vững; bảo vệ chủ quyền số.

Thượng tướng Lê Huy Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, nêu quan điểm cần có một chiến lược phát triển quốc gia rõ ràng từ tầm nhìn dài hạn đến những hành động cụ thể. Xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý về quản trị AI. Các quy định cần rõ ràng để điều chỉnh việc phát triển và ứng dụng AI trong tất cả các lĩnh vực, hướng đến tự chủ trong phát triển AI. Đưa ra các chính sách thúc đẩy doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân, đổi mới sáng tạo. Bên cạnh đó, cần xây dựng một hệ sinh thái AI nhân văn, an toàn và bền vững.

THÙY LINH