Đầu tư chống xuống cấp, bảo tồn giá trị Di tích quốc gia Lũy Đào Duy Từ
UBND tỉnh Quảng Trị vừa phê duyệt Dự án tu bổ, tôn tạo Di tích lịch sử Lũy Đào Duy Từ (phường Đồng Hới, tỉnh Quảng Trị) - công trình có giá trị đặc biệt trong hệ thống phòng thủ cổ thời chúa Nguyễn, gắn liền với tài năng quân sự và công lao to lớn của danh tướng Đào Duy Từ.
Dự án do Bảo tàng tỉnh Quảng Trị làm chủ đầu tư, tổng kinh phí 4 tỷ đồng, nhằm chống xuống cấp, bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa của di tích; mục tiêu hướng đến gìn giữ, tôn vinh những giá trị văn hóa - lịch sử đặc sắc, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, tạo điểm nhấn du lịch văn hóa, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Theo quy mô đầu tư, dự án sẽ xây dựng mới nhà bia di tích một tầng diện tích 17,2m2; xây dựng hệ thống bậc cấp, kè chắn đất và lan can bao quanh dài hơn 29m; xây dựng 25m hàng rào phía Tây Nam kết hợp nền móng và tường gạch, nối liền khuôn viên sân với khu vực cột đèn Hải Đăng. Khuôn viên di tích rộng khoảng 600m2 được chỉnh trang, tạo cảnh quan với bồn hoa, lan can, điểm ngắm cảnh, lát đá tự nhiên, trồng cây xanh và hệ thống chiếu sáng. Ngoài ra, dự án còn cải tạo lối lên Lũy từ đường Trương Pháp, sửa chữa kè chân, bậc cấp và đầu tư hệ thống điện, cấp nước sân vườn, hướng tới tạo không gian tham quan hài hòa, thân thiện với cảnh quan tự nhiên.
Lũy Đào Duy Từ, còn gọi là Lũy Thầy, là công trình phòng thủ quân sự kiên cố được xây dựng ở Quảng Bình (cũ) vào khoảng năm 1630 - 1633 theo lệnh chúa Nguyễn Phúc Nguyên, do danh tướng Đào Duy Từ thiết kế và chỉ huy thi công. Hệ thống lũy kéo dài từ chân núi Đầu Mâu đến cửa sông Nhật Lệ, gồm nhiều tuyến như lũy Trường Dục, lũy Nhật Lệ và lũy Trường Sa, tạo thành bức tường thành vững chắc, bảo vệ Đàng Trong trước các cuộc tấn công của chúa Trịnh ở Đàng Ngoài. Trong gần nửa thế kỷ chiến tranh Trịnh - Nguyễn (1627 - 1672), Lũy Đào Duy Từ nhiều lần trở thành chiến tuyến khốc liệt, tiêu biểu qua các trận năm 1633, 1648 và 1672, ghi dấu sức mạnh phòng thủ và tài thao lược của danh tướng họ Đào. Lũy được mệnh danh là "Định Bắc Trường thành", biểu tượng của ý chí kiên cường bảo vệ vùng đất phương Nam. Dù phần lớn công trình đã bị tàn phá bởi thời gian và chiến tranh, dấu tích của Lũy Đào Duy Từ vẫn còn hiện hữu tại nhiều nơi như Quảng Bình Quan và các đoạn nền đất cao dọc sông Nhật Lệ, trở thành chứng tích quý giá về nghệ thuật quân sự cổ. Di tích được xếp hạng quốc gia năm 1992.