Đầu mối quản lý trợ cấp hưu trí xã hội có sự thay đổi

Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến đối với Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội. Đáng chú ý, dự thảo bổ sung Bộ Y tế vào nhóm cơ quan thực hiện quản lý nhà nước về trợ cấp hưu trí xã hội, quy định tại khoản 2 Điều 134.

Bộ Y tế được xác định là cơ quan giúp Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về trợ cấp hưu trí xã hội (trước đây thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội). Việc điều chỉnh này nhằm đảm bảo sự tương thích với mô hình tổ chức bộ máy sau sắp xếp theo Kế hoạch 141, khi các chức năng về an sinh xã hội được phân định lại theo hướng tinh gọn và chuyên biệt hơn.

Dự thảo đồng thời sửa đổi khoản 3 Điều 134, quy định các Bộ, cơ quan ngang Bộ có trách nhiệm thực hiện và phối hợp với Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính và Bộ Y tế trong quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội, bảo đảm hoạt động thống nhất trong hệ thống.

Bộ Y tế được giao quản lý chế độ trợ cấp hưu trí xã hội.

Để phù hợp với cơ cấu trách nhiệm mới, Bộ Nội vụ đề xuất bỏ toàn bộ quy định về chức năng quản lý nhà nước đối với trợ cấp hưu trí xã hội của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trước đây tại Điều 136 của Luật hiện hành.

Những nhiệm vụ bị bãi bỏ bao gồm: xây dựng chính sách, phổ biến pháp luật, hướng dẫn tổ chức thực hiện, thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm liên quan đến trợ cấp hưu trí xã hội.

Thay thế cho phần quy định bị bãi bỏ, dự thảo luật bổ sung Điều 137a, quy định đầy đủ trách nhiệm của Bộ Y tế trong lĩnh vực này. Bộ Y tế sẽ thực hiện xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về trợ cấp hưu trí xã hội; tuyên truyền, phổ biến pháp luật; hướng dẫn triển khai; thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo về chính sách trợ cấp hưu trí.

Việc chuyển giao chức năng được đánh giá là cần thiết để phù hợp với Nghị định 42/2025/NĐ-CP, văn bản đã xác định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Bộ Y tế sau khi hoàn thiện tổ chức bộ máy.

Theo Bộ Nội vụ, mục tiêu của lần sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội là hoàn thiện vị trí pháp lý, trách nhiệm và quyền hạn của cơ quan bảo hiểm xã hội; xác định rõ vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội, đồng thời cập nhật lại tên gọi và phạm vi quản lý của các bộ, ngành theo cấu trúc mới.

Trợ cấp hưu trí xã hội là chính sách an sinh mới, được thiết lập khi Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Chế độ bao gồm 3 quyền lợi: trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng; hỗ trợ chi phí mai táng; và tham gia bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước chi trả.

Luật quy định 2 nhóm đối tượng được hưởng:

Nhóm thứ nhất: Công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên, không hưởng lương hưu và không nhận trợ cấp Bảo hiểm xã hội hằng tháng, đồng thời có văn bản đề nghị hưởng.

Nhóm thứ hai: Công dân từ 70 đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo, đáp ứng đủ điều kiện như nhóm trên.

Theo đánh giá tác động, việc điều chỉnh chức năng quản lý giữa các bộ sẽ không làm phát sinh thủ tục cho người dân, mà chỉ thay đổi ở cấp độ quản lý. Cơ quan chuyên môn sẽ tiếp tục thực hiện tiếp nhận, chi trả theo quy trình hiện hành, còn Bộ Y tế giữ vai trò cơ quan chủ trì xây dựng và tổ chức thực thi chính sách.

Bộ Nội vụ nhận định sự phân công lại này giúp chính sách trợ cấp hưu trí xã hội được vận hành theo hướng chuyên biệt, thống nhất với hệ thống an sinh sức khỏe, vốn là lĩnh vực Bộ Y tế có đầy đủ dữ liệu, mạng lưới và kinh nghiệm quản lý.

Linh Nguyễn