Dấu mốc tiên phong đưa tín chỉ carbon rừng Việt Nam ra thị trường thế giới

Hội thảo tham vấn đánh giá hiệu quả và tác động của thí điểm chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và quản lý tài chính Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA). Ảnh TH

Theo báo cáo đánh giá của tư vấn, chương trình thí điểm ERPA tại 5 tỉnh Bắc Trung Bộ đã tạo dấu mốc lịch sử khi Việt Nam lần đầu tiên chuyển nhượng thành công 11,3 triệu tấn CO₂ từ rừng tự nhiên cho Ngân hàng Thế giới, thu về 56,5 triệu USD – nguồn lực tài chính lớn hỗ trợ trực tiếp cho công tác bảo vệ và phát triển rừng trong giai đoạn 2023–2025.

Đây là lượng giảm phát thải từ rừng được xác minh từ giai đoạn 2018–2019, vượt xa mức dự kiến ban đầu nhờ chất lượng rừng tự nhiên được nâng lên rõ rệt sau nhiều năm đóng cửa rừng. Kết quả này khẳng định tiềm năng lớn của tín chỉ carbon rừng Việt Nam, đồng thời mở ra cơ hội để mở rộng cơ chế chi trả dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon trên quy mô toàn quốc.

Từ nguồn thu ERPA, VNFF đã điều phối hơn 1.213 tỷ đồng cho 5 tỉnh Bắc Trung Bộ để chi trả cho các chủ rừng và triển khai các hoạt động lâm nghiệp ưu tiên, hỗ trợ công tác tuần tra giám sát bảo vệ rừng, khoán bảo vệ rừng, phát triển sinh kế cộng đồng, hỗ trợ công trình công cộng cho cộng đồng, thôn, bản, hoạt động lâm sinh và tăng cường quản lý rừng bền vững.

Theo báo cáo, hơn 78.000 hộ gia đình, cá nhân, 1.204 cộng đồng dân cư, 445 UBND xã và 140 chủ rừng là tổ chức đã được hưởng lợi từ nguồn thu ERPA. Theo đó, nguồn hỗ trợ ERPA đã góp phần trực tiếp cải thiện sinh kế cho người dân miền núi, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 64% đối tượng hưởng lợi. Chỉ tính riêng hỗ trợ phát triển sinh kế, các cộng đồng đã triển khai hơn 835 công trình dân sinh như đường thôn, công trình nước sạch, đèn năng lượng mặt trời và hỗ trợ cây giống, con giống để phát triển sản xuất.

Với nguồn lực bổ sung đáng kể cho công tác bảo vệ rừng, các địa phương Bắc Trung Bộ đã tăng cường tuần tra, quản lý bảo vệ rừng bằng cả lực lượng chuyên trách và cộng đồng, đồng thời ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin và các hệ thống theo dõi rừng. Cụ thể, theo báo cáo, tại nhiều tỉnh, kết quả rất rõ nét: Năm 2024, Hà Tĩnh giảm 52,5% số vụ vi phạm và giảm 62,5% diện tích rừng bị xâm hại so với năm trước; Quảng Bình giảm hơn 50% số vụ; TP. Huế ghi nhận mức vi phạm thấp nhất trong giai đoạn 2021–2024.

Việc rừng tự nhiên được bảo vệ tốt hơn đang tạo ra những lợi ích lan tỏa, giúp tăng chất lượng rừng, nâng cao giá trị sinh thái, giảm rủi ro thiên tai và tăng khả năng hấp thụ các-bon, góp phần quan trọng vào cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam.

Bảo Ngân