Dấu mốc hợp tác toàn cầu chống tội phạm mạng

Tạo khung khổ pháp lý quan trọng

Tội phạm mạng đang trở thành mối đe dọa toàn cầu, gây thiệt hại hàng ngàn tỷ USD mỗi năm. Tại Việt Nam, năm 2024, chỉ trong 8 tháng đầu năm, các cơ quan chức năng ghi nhận hơn 4.000 sự cố tấn công mạng, với 46% tổ chức trong nước từng bị xâm nhập, gây tổn hại nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống xã hội. Tổng thiệt hại ước tính trong năm 2024 lên tới 18.900 tỷ đồng (khoảng 740 triệu USD).

Trong bối cảnh đó, Công ước Hà Nội được Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua ngày 24/12/2024 đánh dấu cột mốc lịch sử. Văn kiện sẽ được mở ký tại Hà Nội vào ngày 25-26/10/2025, dưới sự chủ trì của Chủ tịch nước Lương Cường và Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres.

Đây không chỉ là sự kiện khẳng định vị thế của Việt Nam, mà còn tạo khung pháp lý toàn diện thúc đẩy hội nhập sâu rộng, mở ra cơ hội phát triển cho ngành công nghiệp an ninh mạng Việt Nam, từ nâng cao năng lực đến thu hút đầu tư nước ngoài.

Công ước Hà Nội được đánh giá là bước tiến quan trọng, hình thành khung pháp lý hợp tác toàn cầu, hỗ trợ đặc biệt cho các quốc gia đang phát triển - những nước có mức độ tổn thương cao trước tội phạm mạng do năng lực bảo vệ còn hạn chế. Công ước giúp nâng cao năng lực đối phó, mở rộng hợp tác quốc tế, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và hỗ trợ kỹ thuật.

Thiếu tướng Lê Xuân Minh, Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05, Bộ Công an) nhấn mạnh: “Công ước Hà Nội được các quốc gia ký kết và công nhận sẽ mở ra hành lang pháp lý mới để phối hợp, hợp tác trong điều tra và trao đổi thông tin, chung tay chống tội phạm mạng”.

Interpol và Văn phòng Liên hợp quốc về chống ma túy và tội phạm (UNODC) đánh giá, Công ước Hà Nội là bước tiến lịch sử, giúp lấp đầy khoảng trống pháp lý trong hợp tác quốc tế chống tội phạm mạng.

Không chỉ vậy, Công ước Hà Nội còn là nền tảng định hình hợp tác quốc tế trong lĩnh vực an ninh mạng. Thông qua cơ chế phối hợp điều tra, chia sẻ thông tin và hỗ trợ kỹ thuật, các quốc gia, đặc biệt là những nước đang phát triển, có thể nâng cao năng lực ứng phó, thu hẹp khoảng cách công nghệ, hướng tới một không gian mạng công bằng và an toàn. Đây là điều kiện tiên quyết để đảm bảo phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.

Thượng tướng Phạm Thế Tùng, Thứ trưởng Bộ Công an khẳng định: “Lễ mở ký Công ước Hà Nội là sự kiện có ý nghĩa lịch sử, đánh dấu lần đầu tiên cộng đồng quốc tế đạt được khung khổ pháp lý toàn cầu đối phó với tội phạm mạng. Công ước là cơ sở pháp lý quan trọng để các quốc gia nội luật hóa tiêu chuẩn quốc tế, tăng cường hợp tác phòng chống tội phạm mạng, xây dựng môi trường số an toàn, tin cậy, thúc đẩy phát triển bền vững”.

Cơ hội cho ngành công nghiệp an ninh mạng

Công ước Hà Nội 2025 được kỳ vọng tạo ra những bước đột phá quan trọng, giúp Việt Nam chuẩn hóa khung pháp lý, tăng cường hợp tác điều tra, xử lý tội phạm xuyên biên giới, đồng thời củng cố năng lực bảo mật quốc gia thông qua hợp tác quốc tế. Ở góc độ kinh tế, Công ước cũng mở ra nhiều cơ hội lớn cho Việt Nam. Theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đặng Hoàng Giang, cơ hội dành cho Việt Nam trong quá trình thực thi Công ước Hà Nội rất lớn, bởi không một quốc gia đơn lẻ nào có thể tự giải quyết các thách thức an ninh phi truyền thống.

Khi đảm nhận vai trò tiên phong và dẫn dắt hợp tác toàn cầu chống tội phạm mạng, Việt Nam có thể tận dụng nguồn lực quốc tế, từ kỹ thuật, nhân lực, đến tài chính, để góp phần bảo đảm môi trường an toàn, an ninh và hòa bình cho sự phát triển đất nước. Đồng thời, đây cũng là dịp để Việt Nam tiếp thu công nghệ và kinh nghiệm hiện đại từ các quốc gia, tổ chức quốc tế nhằm ứng phó hiệu quả hơn với tội phạm mạng.

“Việc chủ trì Lễ ký và thực thi Công ước là cơ hội mở ra nhiều hướng hợp tác mới, không chỉ trong phòng chống tội phạm mạng xuyên quốc gia, mà còn trong hợp tác đa phương trên nhiều lĩnh vực khác. Đây cũng là dịp quý báu để quảng bá hình ảnh Việt Nam thanh bình, đậm đà bản sắc văn hóa và con người mến khách đến bạn bè quốc tế”, ông Giang nhấn mạnh.

Tương tự, ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Nghiên cứu, Tư vấn, Phát triển công nghệ và Hợp tác quốc tế (Hiệp hội An ninh mạng quốc gia) nhận định, Công ước Hà Nội không chỉ là công cụ pháp lý, mà còn là động lực để Việt Nam trở thành trung tâm an ninh mạng của khu vực và thế giới. Đây là cơ hội để sản phẩm và dịch vụ an ninh mạng Việt Nam đạt chuẩn toàn cầu, tham gia sản xuất và cung cấp giải pháp theo nhu cầu quốc tế.

Hiện nay, để xây dựng một sản phẩm an ninh mạng đạt yêu cầu của các tổ chức lớn, đòi hỏi tính thực chiến rất cao. Các công ty Việt Nam có lợi thế vì thường xuyên đối mặt với nhiều cuộc tấn công mạng, qua đó tích lũy kinh nghiệm để triển khai giải pháp hiệu quả. Nhờ vậy, Việt Nam có thể xuất khẩu sản phẩm, dịch vụ an ninh mạng phù hợp không chỉ với nhu cầu trong nước, mà cả thị trường quốc tế.

Tú Ân