Dấu hiệu sớm của thiếu kẽm và 5 thực phẩm giúp phục hồi mức kẽm khỏe mạnh

Kẽm ngày càng được quan tâm vì vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh lý. Từ miễn dịch, tái tạo mô đến nhận thức giác quan, nồng độ kẽm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe hàng ngày. Tuy nhiên, thiếu hụt kẽm nhẹ thường khó nhận biết, đặc biệt ở những người ăn chế độ ít protein đa dạng hoặc thực phẩm nguyên cám. Dấu hiệu sớm của thiếu kẽm không phải là chán ăn, mà là những thay đổi tinh tế về vị giác, khứu giác và khả năng lành vết thương.

1. Dấu hiệu ban đầu của thiếu kẽm

Nhiều người thường nhầm lẫn chán ăn là dấu hiệu thiếu kẽm, nhưng dấu hiệu sớm nhất là:

Mất hoặc giảm vị giác
Giảm khứu giác
Vết thương chậm lành
Nhiễm trùng nhẹ thường xuyên hơn
Thay đổi nhỏ về cảm giác thèm ăn hoặc da trở nên xấu hơn...

Những triệu chứng này xuất hiện do kẽm ảnh hưởng đến quá trình tái tạo tế bào nhanh, đặc biệt là các mô liên quan đến vị giác, khứu giác và da. Khi cơ thể thiếu kẽm, việc phục hồi sau vết cắt hay nhiễm trùng cũng chậm hơn, khiến các tín hiệu này trở thành cảnh báo sớm quan trọng.

Thiếu kẽm sẽ làm cho vết thương chậm lành.

2. Tác động của thiếu kẽm kéo dài

Nếu thiếu kẽm kéo dài, các tác động trở nên rõ rệt hơn và ảnh hưởng nhiều hệ thống cơ thể làm:

Tăng nguy cơ nhiễm trùng do giảm khả năng hoạt động của tế bào T và bạch cầu trung tính
Suy giảm tín hiệu miễn dịch
Chậm phục hồi tế bào và mô
Rối loạn chuyển hóa và chức năng sinh sản
Tăng stress oxy hóa…

Nghiên cứu trên tạp chí BMC Immunity & Ageing cho thấy, thiếu kẽm mạn tính có liên quan đến suy giảm miễn dịch, chậm phát triển, các vấn đề sinh sản và giảm khả năng chống oxy hóa, nhấn mạnh tầm quan trọng của khoáng chất này đối với sức khỏe lâu dài.

3. Tại sao kẽm quan trọng?

Kẽm là khoáng chất thiết yếu, có trong mọi mô của cơ thể, ảnh hưởng đến:

Biểu hiện gen và hoạt động enzyme
Sự giao tiếp giữa các tế bào
Cấu trúc và sự ổn định của protein
Quá trình chống oxy hóa và điều hòa viêm…

Ngay cả thiếu kẽm vừa phải cũng có thể gây ảnh hưởng đến tâm trạng, nhận thức, cảm giác vị giác và khứu giác. Kẽm giúp cơ thể phản ứng hiệu quả với stress, chấn thương và vi sinh vật, đồng thời hỗ trợ phục hồi mô và duy trì các chức năng sinh lý hàng ngày.

Chức năng cốt lõi được kẽm hỗ trợ gồm:

Phát triển và giao tiếp của tế bào miễn dịch
Sửa chữa mô, bao gồm da và niêm mạc
Bảo vệ chống oxy hóa và kiểm soát viêm
Nhận thức cảm giác vị giác và khứu giác
Điều hòa di truyền và tổng hợp protein...

4. Thực phẩm giàu kẽm giúp phục hồi mức độ khỏe mạnh

Hàu là thực phẩm rất giàu kẽm…

Chế độ ăn uống là cách hiệu quả nhất để bổ sung kẽm. Các nguồn thực phẩm giàu kẽm bao gồm:Hàu: Nguồn kẽm cô đặc tự nhiên.
Hạt bí ngô: Giàu kẽm, phù hợp với nhiều chế độ ăn.
Đậu gà: Cung cấp kẽm ổn định cho bữa ăn hàng ngày.
Đậu lăng: Dễ chế biến và bổ sung kẽm liên tục.
Hạt điều: Hỗ trợ duy trì mức kẽm ổn định, dễ tiêu thụ.

Lưu ý, hấp thu kẽm từ thực vật có thể giảm nhẹ do phytate, nhưng kết hợp với thực phẩm giàu vitamin C sẽ giúp tăng cường hấp thu. Những người rối loạn tiêu hóa nên tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi bổ sung.

5. Khi nào nêm bổ sung kẽm bằng thuốc?

Đối với hầu hết mọi người, chế độ ăn đa dạng với các thực phẩm giàu kẽm là đủ để duy trì mức kẽm ổn định. Tuy nhiên, trong một số tình huống, bổ sung kẽm bằng thuốc (viên hoặc siro) có thể được cân nhắc:

- Khi xuất hiện dấu hiệu thiếu kẽm rõ ràng:Mất hoặc giảm vị giác, giảm khứu giác; vết thương lâu lành, nhiễm trùng nhẹ thường xuyên; những trường hợp này thường cho thấy cơ thể không hấp thu đủ kẽm từ chế độ ăn.

- Trong các tình trạng sức khỏe đặc biệt: Người mắc bệnh tiêu hóa làm giảm hấp thu dinh dưỡng (viêm ruột, cắt đoạn ruột); sau phẫu thuật, vết thương lớn hoặc chấn thương; phụ nữ mang thai hoặc cho con bú, khi nhu cầu kẽm tăng cao…

- Khi chế độ ăn không đảm bảo:Ăn chay thuần hoặc chế độ ăn đơn điệu, ít protein động vật. Trong những trường hợp này, viên kẽm giúp cơ thể đạt mức khoáng chất cần thiết nhanh chóng và ổn định.

Bổ sung kẽm bằng thuốc nên tuân theo hướng dẫn chuyên gia, tránh tự ý dùng liều cao kéo dài, vì dư thừa kẽm có thể gây rối loạn hấp thu đồng, giảm miễn dịch và ảnh hưởng tiêu hóa. Kết hợp bổ sung kẽm với chế độ ăn cân bằng và thực phẩm giàu vitamin C sẽ tối ưu hóa hấp thu và duy trì sức khỏe lâu dài.

Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất thông tin chung, không thay thế tư vấn y khoa.

Mời độc giả xem thêm:

DS. Thu Giang