Dầu gội Nakids vượt ngưỡng vi sinh… nguy hại sức khỏe

Mới đây, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã ban hành quyết định số 1733/QLD-MP về việc đình chỉ lưu hành và thu hồi toàn quốc lô sản phẩm Dầu gội dược liệu Nakids làm sạch chấy, loại hộp 1 chai 100ml, số lô 082024, NSX 26/8/2024, HSD 25/8/2027.

Tổ chức chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường và sản xuất là Công ty TNHH dược mỹ phẩm Quang Xanh (Hưng Yên); Công ty TNHH dược phẩm Đăng Nhi (Thái Nguyên) phân phối. Lý do thu hồi do sản phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng về chỉ tiêu giới hạn vi sinh vật, đồng thời sản xuất sau khi phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm đã hết hiệu lực.

Quyết định thu hồi sản phẩm của Cục Quản lý Dược - Ảnh chụp màn hình

Nguy cơ nhiễm trùng, viêm da

Trao đổi với PV Khoa học và Đời sống/ Báo Tri thức và Cuộc sống, bác sĩ Trần Minh Tú, nguyên giảng viên Đại học Y dược TP HCM nhận định, vi sinh vật tồn tại tự nhiên ở môi trường, nhưng khi chúng có mặt với số lượng vượt quá ngưỡng cho phép trong các sản phẩm bôi lên da hoặc da đầu, hậu quả có thể rất nghiêm trọng.

Với dầu gội, đặc biệt sản phẩm được quảng bá là dược liệu để trị chấy, vốn thường dùng cho trẻ em, nếu nhiễm vi sinh vượt mức, có thể gây ra viêm da, kích ứng, thậm chí nhiễm trùng sâu khi có tổn thương hở trên da đầu.

Bác sĩ Tú phân tích, những vi khuẩn phổ biến có thể hiện diện trong sản phẩm vi phạm vi sinh gồm Staphylococcus aureus (tụ cầu vàng), Pseudomonas aeruginosa. Cả hai đều có thể gây nhiễm trùng nguy hiểm, đặc biệt nếu xâm nhập qua các vết trầy xước, viêm da cơ địa hay vùng da bị chấy cắn gây tổn thương.

“Nếu trẻ bị viêm da đầu do vi sinh từ dầu gội, việc điều trị sẽ phức tạp hơn vì phải kết hợp cả kháng sinh, chống viêm và chăm sóc da đầu đúng cách. Tình trạng viêm có thể lan rộng hoặc tái phát dai dẳng. Đây là lý do không thể xem nhẹ các thông tin vi sinh vượt ngưỡng trong sản phẩm chăm sóc cá nhân”, bác sĩ Tú nhấn mạnh.

Không chỉ dừng lại ở nguy cơ viêm da, bác sĩ Tú cảnh báo, một số vi khuẩn khi xâm nhập qua da đầu có thể gây nhiễm trùng toàn thân ở những trẻ có sức đề kháng kém. Vi khuẩn như Pseudomonas aeruginosa được biết đến là nguyên nhân gây viêm nang lông, nhiễm trùng huyết, đặc biệt nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

“Nhiều phụ huynh vẫn nghĩ chỉ cần tránh dùng sản phẩm khi da đầu đang bị trầy xước, nhưng thực tế, ngay cả khi da lành, nếu vi sinh vượt ngưỡng vẫn có thể tạo ra kích ứng và bào mòn lớp hàng rào bảo vệ tự nhiên, mở đường cho vi khuẩn xâm nhập sâu hơn”, bác sĩ Tú nhấn mạnh.

Một điểm đáng lo ngại là sản phẩm Nakids được giới thiệu là “dược liệu”, “chiết xuất tự nhiên”, khiến nhiều phụ huynh mặc định đây là sản phẩm an toàn, có thể dùng cho trẻ nhỏ mà không cần cân nhắc kỹ. Tuy nhiên, theo bác sĩ Tú, chính tâm lý chủ quan này có thể dẫn đến nhiều hậu quả không mong muốn.

“Tôi từng gặp nhiều trường hợp viêm da tiếp xúc, viêm nang lông ở trẻ nhỏ do cha mẹ dùng các loại dầu gội, thuốc trị chấy “thảo dược” không rõ nguồn gốc hoặc không được kiểm soát chất lượng chặt chẽ. Điều này cho thấy, dược liệu không đồng nghĩa với an toàn nếu sản phẩm không tuân thủ tiêu chuẩn vi sinh và quy trình sản xuất nghiêm ngặt”, bác sĩ Trần Minh Tú nêu quan điểm.

Không chỉ vi phạm về chỉ tiêu vi sinh, lô dầu gội Nakids còn bị phát hiện sản xuất sau khi phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm đã hết hiệu lực. Theo quy định, mọi sản phẩm mỹ phẩm lưu hành trên thị trường phải được công bố và gia hạn đúng thời hạn để đảm bảo quản lý chất lượng. Trường hợp dầu gội Nakids cho thấy sự coi thường quy định và tiềm ẩn nguy cơ rất lớn cho người tiêu dùng.

“Khi một sản phẩm được sản xuất ngoài khuôn khổ pháp lý, đồng nghĩa với việc không còn sự giám sát chất lượng, không ai đảm bảo được thành phần, quy trình và tính an toàn của sản phẩm đó nữa. Dùng các sản phẩm như vậy không khác gì chơi trò may rủi với sức khỏe của chính mình và con trẻ”, bác sĩ Tú khẳng định.

Bác sĩ Trần Minh Tú cũng đưa ra một số khuyến cáo với người tiêu dùng: Tuyệt đối không dùng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, không có công bố hợp lệ hoặc quá hạn công bố; Không nên tin tuyệt đối vào các lời quảng cáo như “dược liệu”, “thảo dược”, “an toàn tuyệt đối” nếu sản phẩm không được kiểm chứng bởi cơ quan y tế.

Nếu phát hiện dầu gội có mùi lạ, thay đổi màu sắc, gây rát hoặc ngứa sau khi dùng cần ngưng sử dụng ngay và theo dõi biểu hiện bất thường; Báo cáo cho cơ quan chức năng nếu nghi ngờ sản phẩm có dấu hiệu vi phạm, tránh để các lô hàng kém chất lượng tiếp tục lưu hành.

Sản phẩm Dầu gội dược liệu Nakids làm sạch chấy vừa bị thu hồi - Ảnh NLĐ

Vi phạm kép, nên xử nghiêm

Từ góc độ pháp lý, trao đổi với PV Khoa học và Đời sống/ Báo Tri thức và Cuộc sống, luật sư Nguyễn Minh Trí, Đoàn luật sư Hà Nội nhận định, về giới hạn vi sinh, theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 06:2019/BYT, các sản phẩm mỹ phẩm không được vượt quá ngưỡng cho phép về tổng số vi sinh vật hiếu khí (≤ 1000 CFU/ml), không được chứa vi khuẩn gây bệnh như Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus…

Việc sản phẩm Nakids vượt ngưỡng vi sinh cho thấy tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn, có thể gây kích ứng, nhiễm trùng da đầu, đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ, đối tượng sử dụng phổ biến sản phẩm trị chấy.

Không dừng lại ở đó, lô sản phẩm còn được sản xuất khi Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm đã hết hiệu lực, vi phạm nghiêm trọng quy định tại Điều 4 và Điều 34 của Thông tư 06/2011/TT-BYT, theo đó, doanh nghiệp chỉ được phép sản xuất, lưu hành mỹ phẩm khi còn hiệu lực công bố. Việc sản xuất sau thời điểm này đồng nghĩa với việc lưu hành sản phẩm không hợp pháp, gây nguy cơ mất kiểm soát chất lượng và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, sức khỏe người tiêu dùng.

Theo luật sư Nguyễn Minh Trí, chuỗi vi phạm trong vụ lô dầu gội Nakids cho thấy doanh nghiệp có dấu hiệu coi thường pháp luật và sức khỏe cộng đồng, vừa vi phạm quy định về tiêu chuẩn chất lượng, cụ thể là vi sinh vượt ngưỡng, vừa vi phạm điều kiện pháp lý khi sản xuất sau thời điểm hết hiệu lực công bố. Cả hai lỗi này đều rất nghiêm trọng, nhất là trong bối cảnh mỹ phẩm tác động trực tiếp lên cơ thể người, đặc biệt với trẻ em.

Luật sư dẫn chứng, theo Điểm b, Khoản 1, Điều 68 Nghị định 98/2020/NĐ-CP, hành vi sản xuất mỹ phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng sẽ bị phạt tiền từ 30 – 50 triệu đồng, đồng thời buộc thu hồi, tiêu hủy sản phẩm. Ngoài ra, Điểm a, Khoản 3, Điều 69 của nghị định này quy định phạt từ 50 – 70 triệu đồng đối với hành vi sản xuất mỹ phẩm chưa được cấp hoặc đã hết hạn công bố.

“Nếu cơ quan chức năng xác định hành vi cố ý tái phạm hoặc gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe người dùng, có thể xem xét trách nhiệm hình sự đối với cá nhân, tổ chức có liên quan theo quy định tại Bộ luật Hình sự hiện hành”, luật sư Trí nhấn mạnh.

Trách nhiệm pháp lý đầu tiên thuộc về Công ty TNHH Dược mỹ phẩm Quang Xanh, đơn vị sản xuất, đã vi phạm cả về điều kiện công bố và tiêu chuẩn chất lượng. Nếu không có biện pháp kiểm tra nội bộ và giám sát chất lượng đầy đủ, đây còn có thể là dấu hiệu của hành vi sản xuất mỹ phẩm không an toàn, gây rủi ro trên diện rộng.

Công ty TNHH Dược phẩm Đăng Nhi, đơn vị phân phối, nếu có dấu hiệu biết rõ sai phạm nhưng vẫn phân phối sản phẩm ra thị trường cũng có thể bị xem xét xử phạt hành chính với vai trò đồng phạm, theo quy định tại Điều 3, Nghị định 98/2020/NĐ-CP, liên quan đến trách nhiệm của bên phân phối khi lưu hành sản phẩm không hợp lệ.

Dưới góc nhìn bảo vệ người tiêu dùng, luật sư Nguyễn Minh Trí kiến nghị: “Với các doanh nghiệp cố tình vi phạm, mức phạt hành chính không còn đủ sức răn đe. Cần tính đến việc rút giấy phép, đình chỉ hoạt động hoặc chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra nếu đủ căn cứ.

Công khai danh sách sản phẩm vi phạm để người tiêu dùng tra cứu, ngừng sử dụng và cảnh báo lẫn nhau. Ngoài ra, các cơ sở mỹ phẩm cần được kiểm tra định kỳ chặt chẽ hơn, không chỉ khi có sự cố mới vào cuộc. Đồng thời, xây dựng hệ thống quản lý điện tử các Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm, tránh tình trạng doanh nghiệp sản xuất khi đã hết hiệu lực.

Người tiêu dùng cần cẩn trọng hơn trong lựa chọn sản phẩm chăm sóc cá nhân, đặc biệt là với mỹ phẩm dành cho trẻ nhỏ. Việc chủ động của người tiêu dùng chính là tuyến phòng thủ quan trọng trong việc phát hiện, ngăn chặn các sản phẩm kém chất lượng.

“Không thể để một sản phẩm kém chất lượng tiếp tục tồn tại ngoài thị trường chỉ vì những lỗ hổng trong quản lý và xử lý. Đây là lúc cần hành động quyết liệt để lấy lại niềm tin của người tiêu dùng, đảm bảo một thị trường mỹ phẩm an toàn, minh bạch”, luật sư Nguyễn Minh Trí nhấn mạnh.

Cục Quản lý Dược cho biết, số tiếp nhận phiếu công bố của lô sản phẩm Dầu gội dược liệu Nakids làm sạch chấy, loại hộp 1 chai 100ml, được cấp ngày 28/9/2017, có giá trị 5 năm, nghĩa là lô dầu gội dược liệu trên được sản xuất sau gần 2 năm hết hạn.

Cục Quản lý Dược đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thông báo cho các cơ sở kinh doanh, sử dụng mỹ phẩm trên địa bàn ngừng ngay việc kinh doanh, sử dụng lô sản phẩm Dầu gội dược liệu Nakids làm sạch chấy - hộp 1 chai 100ml nêu trên và trả lại cơ sở cung ứng sản phẩm; Tiến hành thu hồi và tiêu hủy lô sản phẩm vi phạm; Kiểm tra, giám sát các đơn vị thực hiện thông báo, xử lý các đơn vị vi phạm theo quy định hiện hành.

Công ty TNHH dược mỹ phẩm Quang Xanh phối hợp Công ty TNHH dược phẩm Đăng Nhi phải gửi thông báo thu hồi tới những nơi phân phối, sử dụng lô sản phẩm; Tiếp nhận sản phẩm trả lại từ các cơ sở kinh doanh và tiến hành thu hồi, tiêu hủy toàn bộ lô sản phẩm không đáp ứng quy định. Gửi báo cáo thu hồi và tiêu hủy lô sản phẩm Dầu gội dược liệu Nakids làm sạch chấy - hộp 1 chai 100ml nêu trên về Cục Quản lý Dược trước ngày 16/7/2025.

Bên cạnh đó, Cục Quản lý Dược cũng đề nghị Sở Y tế tỉnh Hưng Yên, Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên giám sát Công ty TNHH dược mỹ phẩm Quang Xanh, Công ty TNHH dược phẩm Đăng Nhi trong việc thực hiện thu hồi và tiêu hủy lô sản phẩm Dầu gội dược liệu Nakids làm sạch chấy - hộp 1 chai 100ml không đáp ứng quy định. Kiểm tra Công ty TNHH dược mỹ phẩm Quang Xanh, Công ty TNHH dược phẩm Đăng Nhi trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý mỹ phẩm trong hoạt động sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm; Xử lý, xử phạt vi phạm theo quy định hiện hành. Báo cáo kết quả kiểm tra, giám sát về Cục Quản lý Dược trước ngày 31/7/2025.

- Trương Hiền - Lê Khanh