Dấu ấn kinh tế thế giới tuần 16-22/6/2025: Căng thẳng Trung Đông tăng nhiệt, chính sách tiền tệ toàn cầu thiếu đồng nhất

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó tổng thống JD Vance tại Phòng Tình huống ở Nhà Trắng hôm 21/6 - Ảnh: Nhà Trắng/Reuters.

Rủi ro địa chính trị gia tăng trong lúc thế giới còn chưa tìm ra giải pháp cho cuộc chiến thuế quan đã đặt ra thách thức mới đối với các nhà hoạch định chính sách tiền tệ, khiến các ngân hàng trung ương đi đến những quyết định lãi suất thiếu đồng nhất.

Dưới đây là một số thông tin và sự kiện chính của kinh tế thế giới trong tuần từ ngày 16-22/6/2025 do VnEconomy điểm lại:

Mỹ bất ngờ tấn công Iran, giá dầu thô trước khả năng tăng mạnh

Tối ngày thứ Bảy theo giờ Mỹ, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ tuyên bố Mỹ đã thực hiện một “cuộc tấn công rất thành công” nhằm vào 3 cơ sở hạt nhân của Iran. “Đây là một khoảnh khắc lịch sử đối với nước Mỹ, Israel và thế giới. Iran bây giờ phải chấp nhận chấm dứt cuộc chiến tranh này”, ông Trump viết trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social.

Về phía Iran, Ngoại trưởng Abbas Araghchi tuyên bố trên mạng xã hội X rằng nước này “để ngỏ tất cả các lựa chọn” trong việc đáp trả cuộc tấn công của Mỹ.

Cuộc tấn công của Mỹ được cho là bất ngờ bởi mới hôm thứ Năm, Nhà Trắng nói rằng ông Trump sẽ ra quyết định có tấn công Iran hay không sau 2 tuần nữa.

Việc Mỹ dính líu trực tiếp vào xung đột Israel - Iran có nguy cơ phủ bóng đen lên thị trường tài chính toàn cầu trong tuần tới. Giá dầu thô có thể tăng mạnh, sau khi đã tăng khoảng 3% trong tuần vừa rồi. Trong kịch bản xấu nhất là Iran chặn eo biển Hormuz, giá dầu có thể vượt 100 USD/thùng, theo dự báo của ngân hàng Goldman Sachs.

Đàm phán thương mại Mỹ - Nhật vẫn chưa có thỏa thuận, xuất khẩu của Nhật sụt giảm

Bên lề hội nghị thượng đỉnh nhóm 7 nền công nghiệp phát triển (G7), ông Trump đã có cuộc gặp với Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba để bàn về vấn đề thuế quan. Tuy nhiên, hai nhà lãnh đạo chỉ đi đến thống nhất sẽ tiếp tục thúc đẩy đàm phán thương mại, thay vì đạt một thỏa thuận như kỳ vọng trước đó. Trước cuộc gặp này, các nhà đàm phán cấp cao của 2 nước đã trải qua 6 vòng đàm phán.

Trong bối cảnh đó, số liệu công bố vào tuần này cho thấy xuất khẩu của Nhật Bản sụt giảm trong tháng 5, với mức giảm1,7% so với cùng kỳ 2024 - mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 9 năm ngoái. Sự sụt giảm này được xem là một hệ quả từ sự bất định liên quan chính sách thương mại của Mỹ.

Một loạt ngân hàng trung ương ra quyết định lãi suất trong tuần này

Nhiều ngân hàng trung ương đã có cuộc họp chính sách tiền tệ định kỳ trong tuần này, gồm các ngân hàng trung ương của Mỹ, Nhật Bản, Na Uy và Thụy Sỹ. Trong đó, Ngân hàng Trung ương Na Uy (Norges Bank) và Ngân hàng Trung ương Thụy Sỹ (SNB) cắt giảm lãi suất, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) giữ nguyên lãi suất.

Bất ổn địa chính trị gia tăng ở Trung Đông và sự bất định do chính sách thuế quan của Mỹ gây ra đang tạo ra một môi trường đầy thách thức đối với các nhà hoạch định chính sách tiền tệ. Các quyết định lãi suất thiếu đồng nhất được cho là xuất phát từ tác động không giống nhau của môi trường này đối với nền kinh tế mỗi nước. Trong khi lạm phát ở châu Âu đang giảm nhanh, thậm chí Thụy Sỹ đang giảm phát, Mỹ và Nhật Bản đang đối mặt với rủi ro lạm phát tăng cao.

Giá vàng đuối dù nhu cầu “hầm trú ẩn” đang lớn, giá bạch kim bứt phá

Giá vàng đã tăng vọt vào đầu tuần do xung đột quân sự nổ ra giữa Israel và Iran. Nhưng sau đó, giá vàng đã giảm trở lại và hoàn tất tuần giao dịch với mức giảm 1,8%. Việc đồng USD hồi phục và chủ trương “chờ xem” trong vấn đề lãi suất của Fed được xem là một nguyên nhân quan trọng khiến giá vàng giảm trong tuần này. Dù vậy, quỹ ETF vàng lớn nhất thế giới SPDR Gold Trust đã mua ròng khoảng 10 tấn vàng trong tuần này, cho thấy nhu cầu phòng ngừa rủi ro vẫn còn lớn.

Trong lúc giá vàng có dấu hiệu đuối, khó tái lập kỷ lục, giá một kim loại quý khác là bạch kim đang cho thấy sự bứt phá mạnh mẽ. Phiên ngày thứ Sáu, giá bạch kim đạt mức cao nhất 10 năm ở 1.352 USD/oz, tăng 43% từ đầu năm.

Bức tranh kinh tế Trung Quốc thiếu đồng nhất

Các số liệu kinh tế Trung Quốc công bố trong tuần này cho thấy một bức tranh thiếu đồng nhất: tiêu dùng khởi sắc nhưng sản xuất giảm tốc. Báo cáo từ Tổng cục Thống kê Trung Quốc (NBS) ngày 16/6 cho thấy doanh thu bán lẻ tháng 5 của nước này tăng 6,4% so với cùng kỳ năm ngoái, mức tăng mạnh nhất kể từ tháng 12/2023. Dữ liệu từ NBS cũng cho thấy sản lượng công nghiệp tháng 5 của Trung Quốc tăng 5,8% so với cùng kỳ năm ngoái, giảm tốc so với mức tăng 6,1% của tháng 4.

Từ những dữ liệu này, có thể thấy việc Bắc Kinh đẩy mạnh hỗ trợ nền kinh tế thông qua cả chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ đã giúp ổn định nền kinh tế trong bối cảnh áp lực bên ngoài tăng cao. Dù vậy, nền kinh tế Trung Quốc vẫn đang ngổn ngang thách thức, bao gồm cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài và niềm tin của người tiêu dùng còn yếu.

Airbus nhận “cơn mưa” đơn hàng tại triển lãm hàng không

Triển lãm hàng không Paris diễn ra trong tuần vừa rồi chứng kiến sự thu mình của hãng sản xuất máy bay Mỹ Boeing sau vụ rơi máy bay hãng Air India khiến hàng trăm người thiệt mạng ở Ấn Độ trong tuần trước.

Trái lại, đối thủ châu Âu của Boeing là hãng Airbus đã nhận được một lượng đơn hàng khổng lồ. Theo ước tính của hãng tin Reuters, tính đến sáng ngày thứ Năm, Airbus đã nhận được lượng đơn hàng trị giá gần 21 tỷ USD. Trong đó, riêng vào hôm thứ Hai, hãng này nhận được các đơn hàng có tổng số 132 máy bay, từ các hãng AviLease của Saudi Arabia, ANA của Nhật Bản và LOT của Ba Lan.

Ngoài ra, Airbus cũng ký biên bản ghi nhớ (MoU) cung cấp 100 máy bay A321neo cho hãng VietJet Air, và nhận thêm dơn hàng mua máy bay A350 từ các hãng EgyptAir và Starlux Airlines.

An Huy