Dấu ấn gương mẫu, đi đầu trong tinh gọn tổ chức bộ máy gắn với chuyển đổi số quốc gia

Lực lượng Công an nhân dân tiếp tục đạt nhiều chiến công xuất sắc, xứng đáng là thanh bảo kiếm bảo vệ Đảng.

Thực hiện chủ trương, nghị quyết của Đảng về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và yêu cầu sử dụng hiệu quả hạ tầng công nghệ thông tin, chống lãng phí, góp phần tinh gọn bộ máy và tinh giản biên chế (1) , Đảng ủy Công an Trung ương đã xác định “... đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo các cấp trong Công an nhân dân, chuyển đổi trạng thái công tác, chiến đấu của toàn lực lượng công an dựa trên các nền tảng số, công nghệ số tiên tiến... Từ đó, đẩy nhanh xây dựng lực lượng công an cách mạng, chính quy, tinh nhuệ” (2).

1. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an, công tác kiện toàn tổ chức bộ máy gắn với chuyển đổi số đạt nhiều kết quả tích cực. Lực lượng Công an nhân dân được ghi nhận là lực lượng tiên phong, gương mẫu, đi đầu trong thực hiện chủ trương của Đảng về tinh gọn tổ chức bộ máy và chuyển đổi số quốc gia, xây dựng Chính phủ điện tử.

Tính từ năm 2018 đến nay, Bộ Công an đã bốn lần kiện toàn tổ chức bộ máy (³), trong đó kết thúc hoạt động cấp tổng cục và sở cảnh sát phòng cháy, chữa cháy cấp tỉnh, sắp xếp lại các đơn vị cấp cục, là đơn vị đi đầu không tổ chức công an ở cấp huyện (sớm hơn bốn tháng so với chính quyền cấp huyện) và sắp xếp lại tổ chức bộ máy bên trong của công an các đơn vị, địa phương, sáp nhập một số công an cấp tỉnh, cấp xã. Bộ Công an đã ứng dụng công nghệ thông tin từ rất sớm (với cột mốc thành lập Cục Xử lý tin tức - nay là Cục Công nghệ thông tin từ năm 1973) và tiếp tục triển khai nhiều hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trên các mặt công tác (từ các hoạt động quản lý nội bộ ngành như quản lý nhân sự, hồ sơ, hội nghị trực tuyến, trung tâm chỉ huy điện tử đến các hoạt động quản lý nhà nước theo chức năng của Bộ Công an).

Mặc dù vậy, trong suốt thời gian qua, Bộ Công an vẫn luôn tích cực đẩy mạnh phát triển, đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ với phương châm “hiện đại, đồng bộ, an ninh, an toàn, hiệu quả, tránh lãng phí”; thay thế cách thức ứng dụng công nghệ thông tin thành “lấy dữ liệu làm trung tâm”, sử dụng các nền tảng số, ứng dụng thông minh, hệ thống công nghệ thông tin có quy mô lớn để liên thông dữ liệu số giữa công an các cấp bảo đảm “đúng, đủ, sạch, sống”.

Song song với đó là việc kiện toàn tổ chức và hoàn thiện, đổi mới các quy trình công tác chuyên môn, nghiệp vụ (phân cấp, phân quyền cụ thể trong các hoạt động quản lý dữ liệu dân cư, cư trú, định danh điện tử, phần mềm điều tra, phòng chống tội phạm, quản lý hành chính về trật tự xã hội; xây dựng hệ thống cầu truyền hình, thông tin chỉ huy, cơ yếu, giám sát giao thông...). Bộ Công an chủ động trong đào tạo nguồn nhân lực công nghệ thông tin, an ninh mạng, thực hiện phong trào “bình dân học vụ số” tạo hàng chục nghìn nhân lực đáp ứng yêu cầu quản trị, vận hành các hệ thống, khai thác, quản lý các cơ sở dữ liệu, sử dụng các ứng dụng, phần mềm công tác; đồng thời, tiến hành cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, triển khai phân cấp công việc xuống địa phương theo hướng “người xuống, việc xuống”, “người theo việc”.

Nhờ chủ động triển khai các hệ thống công nghệ thông tin, đường truyền, ứng dụng, phân cấp, phân quyền rõ ràng, rành mạch và đào tạo, bồi dưỡng nhân lực, trong xuyên suốt quá trình kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy, Bộ Công an khẳng định không bị động, không ngắt quãng, không bỏ sót nhiệm vụ, tinh giản tổ chức bộ máy, giảm tầng nấc trung gian, chất lượng công tác nâng lên.

Công tác chỉ đạo, điều hành, giám sát, quản lý được thực hiện ngay trên các hệ thống công nghệ từ Bộ đến thẳng công an cấp xã; nhiều nhiệm vụ thực hiện trên môi trường điện tử được chuyển từ Bộ về công an cấp tỉnh, từ công an cấp huyện, cấp tỉnh về công an cấp xã (kể cả trước và sau khi không tổ chức công an cấp huyện để giải quyết các thủ tục hành chính và dịch vụ công trực tuyến về các lĩnh vực xuất, nhập cảnh, cư trú, cấp và quản lý căn cước, định danh và xác thực điện tử, quản lý ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự; đăng ký, cấp biển số xe...); thể hiện rõ vai trò của công an cấp xã trong việc phục vụ người dân và doanh nghiệp một cách nhanh nhất, gần nhất…

Điểm nổi bật mang dấu ấn và bước ngoặt trong xây dựng Chính phủ số, xã hội số, công dân số phục vụ phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới là triển khai thành công cơ sở dữ liệu về dân cư và ứng dụng định danh quốc gia (VNeID). Đây là tiền đề cho việc triển khai thực hiện các dịch vụ công xuyên suốt, không chia cắt về dữ liệu, địa giới hành chính, bảo đảm tính lưỡng dụng trong sử dụng dữ liệu (vừa phục vụ hoạt động quản lý nhà nước và nghiệp vụ của ngành công an, vừa là cơ sở để các bộ, ngành, chính quyền địa phương liên thông dữ liệu thực hiện các dịch vụ công phục vụ người dân theo chức năng).

Việc này xuất phát từ tư duy đột phá của Đảng, Nhà nước và sự quyết tâm của Bộ Công an từ khi thực hiện đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân (với cột mốc thành lập Cục Cảnh sát đăng ký, quản lý cư trú và dữ liệu quốc gia về dân cư từ năm 2012) và đến nay là triển khai thành công Đề án 06 trong thu thập, làm sạch và hoàn thiện dữ liệu dân cư.

Từ dữ liệu số đầy đủ, Bộ Công an tích cực, đi đầu trong xây dựng thể chế, mạnh dạn cắt giảm cấp trung gian trong tổ chức bộ máy, đề xuất nhiều vấn đề mới, khó, phức tạp, bãi bỏ, cắt giảm nhiều thủ tục hành chính đối với người dân và doanh nghiệp. Tính từ đầu năm 2025 đến nay, Bộ Công an đã tiến hành cải cách quy trình nghiệp vụ, cắt giảm thủ tục hành chính, công bố và tích hợp thủ tục hành chính trên Cổng Dịch vụ công quốc gia (4).

Tiếp nối thành công trong triển khai cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Bộ Công an tiếp tục được Đảng, Nhà nước tin tưởng giao phó xây dựng và triển khai hoạt động của Trung tâm Dữ liệu quốc gia để quản lý nền tảng dữ liệu quốc gia tập trung với tiêu chuẩn bảo mật cao. Đây sẽ là bước đột phá mới giúp kiến tạo phát triển, xây dựng Chính phủ số, xã hội số và kinh tế số, bảo đảm quốc phòng-an ninh của Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

2. Có thể thấy, việc kiện toàn tổ chức bộ máy gắn với chuyển đổi số, đổi mới quy trình công tác đóng vai trò then chốt, phát huy được hiệu năng (tăng tốc độ giải quyết công việc, tiết kiệm nguồn lực), hiệu lực (giải quyết công việc liên tục, kịp thời), hiệu quả (mang lại được kết quả cao, đáp ứng nhu cầu của người dân và doanh nghiệp), nhiều công tác chuyển từ trạng thái thực hiện thủ tục hành chính sang chủ động phục vụ, cung cấp dịch vụ công cho người dân, doanh nghiệp, góp phần hướng tới một nền hành chính hiện đại, minh bạch, phục vụ tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp.

Để đạt những kết quả nêu trên có thể khẳng định: (1) Sự quan tâm của Đảng, Nhà nước trong xây dựng chính sách, pháp luật, đầu tư kinh phí phục vụ hiện đại hóa, chuyển đổi số, được sự góp sức, chung tay, ủng hộ của cả hệ thống chính trị; (2) Bộ Công an nghiêm túc, khẩn trương, quyết liệt thực hiện các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước trong kiện toàn tổ chức bộ máy và chuyển đổi số quốc gia; (3) Cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy công an các cấp, nhất là người đứng đầu, đều nhận thức sâu sắc về việc kiện toàn tổ chức bộ máy phải gắn liền với hiện đại hóa hạ tầng kỹ thuật, chuyển đổi số, coi đây là vấn đề then chốt, đột phá để đạt “hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả” và quyết tâm cao trong tổ chức thực hiện; (4) Thường xuyên kiểm tra, đánh giá hiệu quả của tổ chức bộ máy gắn với chuyển đổi số để làm cơ sở điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, hoàn thiện quy trình công tác của đơn vị và bố trí, sử dụng nguồn nhân lực bảo đảm hợp lý; (5) Tăng cường công tác giáo dục đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về công nghệ thông tin đối với mỗi cán bộ, chiến sĩ; đổi mới phương thức tuyển chọn nhân lực có trình độ cao; (6) Thông qua hoạt động quản lý nhà nước để chủ động làm giàu tài nguyên số phục vụ phân tích dữ liệu hỗ trợ chỉ đạo, điều hành, hoạch định chính sách, kết nối liên thông dữ liệu để làm cơ sở cắt giảm nhiều loại giấy tờ, thủ tục hành chính.

Trên cơ sở các kết quả, nhận thức và kinh nghiệm nêu trên, Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an và cấp ủy, lãnh đạo, cán bộ công an các cấp tiếp tục đoàn kết với quyết tâm chính trị cao, hành động quyết liệt hơn nữa để tiếp tục thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia làm nền tảng quan trọng để thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 16/3/2022 của Bộ Chính trị “Đẩy mạnh xây dựng lực lượng Công an nhân dân thực sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới”; triển khai hiệu quả các chủ trương, nghị quyết khác của Đảng, phục vụ tốt yêu cầu chuyển đổi số quốc gia, góp phần phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

(1) Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

(2) Nghị quyết số 26-NQ/ĐUCA ngày 30/6/2025 của Đảng ủy Công an Trung ương về tập trung lãnh đạo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

(3) Cụ thể: Lần thứ nhất, không tổ chức cấp tổng cục, sắp xếp tinh gọn các đơn vị cấp cục, xây dựng Công an xã chính quy theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương, Nghị quyết số 22- NQ/TW ngày 15/3/2018 của Bộ Chính trị; Lần thứ hai, tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy bên trong của Công an đơn vị, địa phương tinh, gọn, mạnh theo Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 16/3/2022 của Bộ Chính trị; Lần thứ ba, tiên phong xây dựng 3 cấp công an (Bộ, tỉnh, xã) qua tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương; Lần thứ tư, sắp xếp tổ chức bộ máy Công an địa phương gắn với sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã theo triển khai chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Nghị quyết của Quốc hội về sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

(4) Ban hành 7 Quyết định công bố thủ tục hành chính với 251 thủ tục hành chính được công bố, 100% công an các đơn vị, địa phương có chức năng giải quyết thủ tục hành chính đã công khai thủ tục trên cổng thông tin điện tử; hiện phối hợp với Văn phòng Chính phủ, các bộ, ngành thực hiện tái cấu trúc 82 thủ tục hành chính thiết yếu theo hướng sử dụng dữ liệu để cắt giảm thành phần hồ sơ; rà soát, điều chỉnh 324 thủ tục hành chính có thể cắt giảm thành phần hồ sơ, 200 thủ tục hành chính có thể tái sử dụng dữ liệu hộ tịch, đất đai đã số hóa, tích hợp và đồng bộ dữ liệu của 618 loại giấy tờ có thể tích hợp lên VNeID về cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư theo quy định.

Thượng tướng, PGS, TS TRẦN QUỐC TỎ Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Công an