Đặt con người vào vị trí trung tâm chuyển đổi số

Năm đột phá về chuyển đổi số

Nhận thức sâu sắc vai trò của chuyển đổi số, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Đảng và Nhà nước đã sớm có những chủ trương, định hướng quyết liệt. Ngay từ khi ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW (ngày 27/9/2019) của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cách mạng công nghiệp lần thứ tư và tiếp đó là Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết số 57 đặt mục tiêu rõ ràng: đến năm 2030, kinh tế số chiếm tối thiểu 30% GDP; đến năm 2045, đạt tối thiểu 50% GDP, đưa Việt Nam vào nhóm 30 quốc gia hàng đầu thế giới về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Để hiện thực hóa tầm nhìn này, Chính phủ đã ban hành hàng loạt chương trình, quyết định triển khai, gần đây nhất là Nghị quyết số 71/NQ-CP (ngày 1/4/2025) sửa đổi, bổ sung Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57. Đây được xem là bước cập nhật quan trọng, nhằm tăng tốc tiến trình chuyển đổi số toàn diện trong giai đoạn mới.

Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia Lê Anh Tuấn giải đáp một số thông tin cho báo chí tại buổi họp báo thường kỳ tháng 8/2025. Ảnh: H. Dương

Nhờ quyết tâm chính trị mạnh mẽ, sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương, chuyển đổi số quốc gia đã đạt nhiều kết quả ấn tượng trong năm 2025. Một trong những điểm sáng nổi bật là xếp hạng Chính phủ số của Việt Nam đã tăng 15 bậc so với năm 2022 (từ vị trí 86 lên 71/193 nước) theo đánh giá của Liên Hợp Quốc. Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình tháng 7/2025 đạt 39,85%, cho thấy dịch vụ công trực tuyến đã từng bước trở thành phương thức chủ đạo.

Ở lĩnh vực kinh tế số, doanh thu ngành công nghệ thông tin đạt 2.772 nghìn tỷ đồng, tăng 24%; kim ngạch xuất khẩu phần cứng, điện tử tăng 29%. Về phát triển xã hội số, công dân số đã cấp khoảng 21,8 triệu chứng thư chữ ký số, đạt tỷ lệ 35,18% dân số trưởng thành; Bộ Công an đã cấp 17,5 triệu thẻ căn cước và kích hoạt hơn 64 triệu tài khoản VNeID.

Tăng tốc trên hành trình chuyển đổi số

Tại buổi họp báo thường kỳ tháng 8/2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ mới đây, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) Lê Anh Tuấn nhấn mạnh, Chính phủ đang khẩn trương xây dựng hành lang pháp lý về chuyển đổi số nhằm tạo nền tảng pháp lý vững chắc, kiến tạo không gian phát triển mới cho quốc gia. Trong tương lai không xa, chúng ta sẽ chứng kiến một Nhà nước hoạt động trên nguyên tắc "số ngay từ đầu". Các quyết định quản lý, điều hành, cung cấp dịch vụ sẽ được đưa ra dựa trên dữ liệu thời gian thực, được các hệ thống AI hỗ trợ phân tích và dự báo.

Người dân và doanh nghiệp sẽ được trải nghiệm các dịch vụ công toàn trình, không giấy tờ; được chủ động phục vụ, cá nhân hóa dựa trên dữ liệu, AI; ranh giới hành chính sẽ bị xóa nhòa trên môi trường số, tạo ra một nền hành chính thực sự thống nhất và phục vụ.

Về kinh tế số, hành lang pháp lý sẽ khơi thông các nguồn lực, đặc biệt là tài nguyên dữ liệu, để tạo ra một sân chơi bình đẳng cho mọi thành phần kinh tế. Các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, sẽ được tiếp cận các nền tảng số dùng chung, dữ liệu mở và các chính sách hỗ trợ để tham gia vào chuỗi giá trị số.

Đại diện Cục Chuyển đổi số quốc gia cũng khẳng định, chuyển đổi số của Việt Nam đặt con người vào vị trí trung tâm; mọi công dân dù ở thành thị hay nông thôn, miền núi, đều có cơ hội tiếp cận kết nối số và được trang bị kỹ năng số cơ bản để tham gia vào xã hội số. "Việt Nam hướng tới xây dựng một xã hội nơi “công dân số” được bảo vệ toàn diện. Các giá trị văn hóa dân tộc sẽ được bảo tồn và lan tỏa mạnh mẽ trên môi trường số; mọi người có cơ hội học tập suốt đời để không ngừng nâng cao năng lực, thích ứng với những thay đổi của công nghệ số”, ông Tuấn cho biết.

Để đạt được mục tiêu trên, có rất nhiều chính sách và định hướng rõ ràng nhưng thực tế quá trình triển khai còn không ít thách thức cần vượt qua. Theo Cục trưởng Cục Chuyển đổi số - Cơ yếu, Văn phòng Trung ương Đảng, Tổ phó Thường trực Tổ Giúp việc Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Ngô Hải Phan, muốn bứt phá cần đồng bộ cả về thể chế, tổ chức thực hiện và trách nhiệm người đứng đầu. Trước hết, phải khẩn trương ban hành thông tư quy định trách nhiệm tạo lập, cập nhật, kết nối, chia sẻ dữ liệu, bảo đảm “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung” đồng bộ về Trung tâm Dữ liệu quốc gia. Tiếp đó, hoàn thiện khung pháp lý, ban hành các thông tư, hướng dẫn liên quan đến trách nhiệm tạo lập, chia sẻ, cập nhật dữ liệu, áp dụng mã định danh trong quản lý và giao dịch số.

Cùng với đó, tăng tốc hoàn thành các cơ sở dữ liệu trọng yếu trong năm 2025, ưu tiên lĩnh vực gắn trực tiếp với người dân và doanh nghiệp; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm thành phần hồ sơ khi đã có dữ liệu trong hệ thống, tiến tới loại bỏ hoàn toàn giấy tờ trong dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Ngoài ra, tập trung hoàn thiện thể chế, vận hành nền tảng dùng chung, nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, gắn kết quả chuyển đổi số với đánh giá năng lực quản trị.

Thực tế cho thấy, chuyển đổi số ở Việt Nam không chỉ là tiến trình công nghệ đơn thuần, mà còn là cuộc cải cách tổng thể về quản trị quốc gia, mô hình kinh tế và phương thức phục vụ người dân. Nếu tận dụng tốt thời cơ, hành động quyết liệt và kiên định mục tiêu, Việt Nam hoàn toàn có thể tự tin bước vào kỷ nguyên số với một Chính phủ kiến tạo, một nền kinh tế số năng động, và một xã hội số bao trùm, nhân văn, an toàn.

Trần Tâm