Đập ngăn mặn tạm Xuân Phong: Đề xuất dỡ bỏ để đảm bảo thoát lũ

Ban Quản lý Dự án phát triển tỉnh có văn bản báo cáo UBND tỉnh đề xuất dỡ bỏ thanh thải tại cầu Vĩnh Phương (phường Bắc Nha Trang) sau khi Đập ngăn mặn trên sông Cái Nha Trang hoàn thành nhằm đảm bảo khả năng thoát lũ.

Đập ngăn mặn tạm Xuân Phong do Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Khánh Hòa quản lý, vận hành. Theo hồ sơ thiết kế, đập được gia cố bằng rọ đá, đá hộc và tấm bê tông gia cố mái; không có cửa van điều tiết thoát lũ. Chức năng chính của đập tạm là ngăn mặn, đảm bảo cấp nước ngọt cho người dân khu vực Nha Trang. Tuy nhiên, khả năng thoát lũ của đập rất hạn chế, ảnh hưởng giao thông thủy và phát triển du lịch trên sông Cái. Thực tế, đập tạm này cũng đã nhiều lần phải sửa chữa; việc ngăn mặn không thực sự phát huy tối đa hiệu quả. Nhiều thời điểm mực nước sông Cái xuống thấp, trong khi phía dưới đập xảy ra tình trạng triều cường thì nước trên đập vẫn có thể bị nhiễm mặn, ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt cho khu vực Nha Trang và các vùng lân cận.

Đập ngăn mặn tạm Xuân Phong nằm song song với cầu Vĩnh Phương.

Để giải quyết triệt để bài toán ngăn mặn trên sông Cái Nha Trang vào mùa khô và đảm bảo mặt cắt thoát lũ vào mùa mưa theo hiện trạng, Dự án Đập ngăn mặn trên sông Cái đã được UBND tỉnh phê duyệt và triển khai từ năm 2020. Khi đi vào hoạt động, công trình sẽ đảm bảo nguồn nước sinh hoạt cho khoảng 500.000 người dân khu vực Nha Trang, một phần khu vực Diên Khánh và nước cho hoạt động du lịch, Ngoài ra, đảm bảo nước tưới cho 2.000ha sản xuất nông nghiệp hai bên bờ sông và nước sản xuất cho Nhà máy Sợi Nha Trang. Cùng với đó, việc kết hợp giao thông qua sông Cái theo đường vành đai cải thiện đáng kể điều kiện giao thông, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội cho khu vực Nha Trang; giữ mực nước cải tạo môi trường sinh thái và phục vụ giao thông thủy, phát triển du lịch dọc sông Cái; điều tiết một phần dòng chảy sang phía sông Tắc, sông Quán Trường để cải tạo môi trường đô thị cho phía tây và nam Nha Trang.

Ông Nguyễn Thanh Hiến - Giám đốc Ban Quản lý Dự án phát triển tỉnh cho biết: "Đến nay, Dự án Đập ngăn mặn trên sông Cái Nha Trang đã hoàn thành khoảng 92% khối lượng công việc. Cụ thể, phần đập chính và âu thuyền hoàn thành toàn bộ công tác bê tông cốt thép, lắp đặt xi lanh thủy lực; phần cầu giao thông hoàn thành khoảng 95%; phần kè gia cố lòng sông, gia cố kè hai bờ hoàn thành 100%; việc lắp đặt thiết bị nhà chứa thùng dầu và hệ thống thủy lực điều khiển hoàn thành 100%. Hiện nay, nhà thầu triển khai thi công hoàn thiện phần thượng tầng cầu giao thông; đường dẫn hai đầu cầu; hạ tầng kỹ thuật. Dự kiến, dự án hoàn thành trong tháng 12 và bàn giao cho đơn vị vận hành Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Khánh Hòa vào đầu năm 2026.

Theo các kịch bản tính toán thủy lực phục vụ cho công tác thiết kế, vận hành sau này của Đập ngăn mặn trên sông Cái Nha Trang, để xác định phạm vi xâm nhập mặn và đảm bảo khả năng thoát lũ trên sông Cái, toàn bộ 5 cửa van của đập phải mở và dỡ bỏ thanh thải Đập ngăn mặn tạm Xuân Phong. “Để Đập ngăn mặn trên sông Cái Nha Trang vận hành đúng thông số thiết kế, khả năng thoát lũ trên sông Cái, Ban Quản lý Dự án phát triển tỉnh đề nghị UBND tỉnh xem xét thống nhất chủ trương cho phép dỡ bỏ thanh thải Đập ngăn mặn tạm Xuân Phong khi công trình Đập ngăn mặn trên sông Cái Nha Trang hoàn thành, đưa vào sử dụng. Đồng thời, giao cho Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Khánh Hòa làm chủ đầu tư, chủ trì tổ chức thực hiện các thủ tục dỡ bỏ thanh thải theo đúng quy định pháp luật” - ông Hiến đề xuất.

MẠNH HÙNG