Đào tạo nghề cơ khí theo tiêu chuẩn quốc tế đáp ứng sản xuất xanh bền vững

Sáng 2/7, tại TP. Hồ Chí Minh diễn ra Tọa đàm “Đào tạo nghề lĩnh vực cơ khí theo tiêu chuẩn quốc tế đáp ứng sản xuất xanh bền vững”, nhằm hỗ trợ và định hướng nghề nghiệp trong các lĩnh vực ngành cơ khí, công nghệ số, điện và điện tử cũng như nâng cao kỹ năng và nhận thức xanh trong lĩnh vực đào tạo nghề.

Ông Trần Hoài Nam - Phó chủ tịch Hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TP. Hồ Chí Minh, phát biểu tại tọa đàm (Ảnh: Thanh Minh).

Sự kiện trong khuôn khổ Tuần lễ kết nối giao thương và giới thiệu sản phẩm ngành cơ khí, công nghệ số, điện và điện tử năm 2024, do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp với Hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TP. Hồ Chí Minh (HAMEE) tổ chức.

Trong bối cảnh hiện nay, kinh tế tuần hoàn trong Cách mạng công nghiệp 4.0 là giải pháp xanh quan trọng cho phát triển bền vững giai đoạn 2020 - 2030. Giải pháp này giúp nâng cao khả năng cạnh tranh và vị thế của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam thông qua việc chuyển đổi mô hình sản xuất và ứng dụng công nghệ số vào sản xuất và xuất khẩu xanh.

Chia sẻ tại tọa đàm, ông Trần Hoài Nam - Phó chủ tịch Hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TP. Hồ Chí Minh cho rằng, việc chuyển đổi mô hình sản xuất và tăng cường ứng dụng công nghệ số gắn với định hướng sản xuất xanh, xuất khẩu xanh đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam trên trường quốc tế.

Như một phần không thể thiếu của nền kinh tế xanh, tự động hóa trong ngành cơ khí đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa sản xuất, giảm thiểu lãng phí nguyên liệu và năng lượng, đồng thời bảo vệ môi trường và thúc đẩy sự bền vững.

“Hiện Hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TP. Hồ Chí Minh đang triển khai dự án Made By Vietnam nhằm đẩy mạnh công tác quảng bá cho các doanh nghiệp Việt Nam với các sản phẩm công nghiệp Việt trên thị trường nội địa cũng như kết nối đến thị trường quốc tế thông qua các chương trình xúc tiến thương mại”, ông Trần Hoài Nam thông tin.

Diễn giả đề xuất các giải pháp đào tạo nguồn nhân lực ngành Cơ khí - Tự động hóa tại TP. Hồ Chí Minh theo tiêu chuẩn quốc tế tại tọa đàm (Ảnh: Thanh Minh).

Để các doanh nghiệp cơ khí hiểu rõ tầm quan trọng của việc đào tạo nghề lĩnh vực cơ khí, tự động hóa theo tiêu chuẩn quốc tế đáp ứng sản xuất xanh bền vững, tại tọa đàm các diễn giả đến từ các trường cao đẳng, đại học chia sẻ thông tin về nâng cao kỹ năng và nhận thức xanh trong lĩnh vực đào tạo nghề.

Cùng với đó là thực trạng và giải pháp đào tạo nguồn nhân lực ngành cơ khí - tự động hóa tại TP. Hồ Chí Minh theo tiêu chuẩn quốc tế; vai trò nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế xanh và phát triển bền vững.

GS.TS Trương Nguyễn Luân Vũ - Trưởng khoa Cơ Khí chế tạo máy Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh cho biết, theo khảo sát mới nhất của tổ chức Frost và Sullivan, thị trường tự động hóa của Việt Nam hiện nay vẫn còn khiếm tối với giá trị vào khoảng 184.5 triệu USD. Tuy nhiên, giá trị của thị trường sẽ tăng nhanh trong vài năm tới do Chính phủ Việt Nam đang tích cực thúc đẩy quá trình tự động hóa.

GS.TS Trương Nguyễn Luân Vũ - Trưởng khoa Cơ Khí chế tạo máy Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh (Ảnh: Thanh Minh).

Bên cạnh đó, theo Cục thống kê TP. Hồ Chí Minh, nhu cầu nhân lực của 4 ngành công nghiệp trọng yếu và 9 ngành kinh tế - dịch vụ của TP. Hồ Chí Minh chiếm 82,35% tổng nhu cầu. Trong đó, nhu cầu nhân lực 4 ngành công nghiệp trọng yếu chiếm 17,9% tổng nhu cầu, tuyển dụng ở lao động qua đào tạo chiếm 85,02%, cụ thể: Đại học trở lên (18,96%), cao đẳng (20,05%), trung cấp (23,19%), sơ cấp (22,82%). Đáng chú ý, ngành Cơ khí tại TP. Hồ Chí Minh chiếm 4,59% trong tổng nhu cầu.

Qua phân tích số liệu ở trên của TP. Hồ Chí Minh nói riêng và Việt Nam nói chung, GS.TS Trương Nguyễn Luân Vũ cho rằng lực lượng lao động qua đào tạo cho khu vực công nghiệp còn thiếu, đặc biệt là đối với lĩnh vực Cơ khí - Tự động hóa trong thời đại công nghiệp 4.0, lĩnh vực xương sống cho mục tiêu trở thành nước công nghiệp vào năm 2030 của Việt Nam. Trong đó, nhân sự công nghệ cao đặc biệt lĩnh vực Robot và Trí tuệ nhân tạo thì các dự báo cho thấy hiện chúng ta đang thiếu nghiêm trọng. Đó là thách thức lớn cho cung ứng đào tạo nguồn nhân lực để phục vụ chuyển đổi cơ cấu trong thị trường lao động, nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp.

Riêng đối với TP. Hồ Chí Minh tự động hóa trở thành một phần rất quan trọng và không thể tách rời trong việc hiện đại hóa và số hóa doanh nghiệp giúp phát triển bền vững cho đất nước nói chung và TP. Hồ Chí Minh nói riêng.

Tuần lễ kết nối giao thương và giới thiệu sản phẩm ngành cơ khí, công nghệ số, điện và điện tử năm 2024”, diễn ra từ ngày 27/6 đến ngày 3/7/2024 tại Trung tâm Xúc tiến thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh, số 92 - 96 Nguyễn Huệ, quận 1 (Ảnh: Thanh Minh).

Tuy nhiên, vấn đề của các chương trình đào tạo nguồn nhân lực cho ngành Cơ khí - Tự động hóa là có không ít các cơ sở đào tạo hiện tại trong TP. Hồ Chí Minh chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu quốc tế hóa của các doanh nghiệp nước ngoài.

Do đó, GS.TS Trương Nguyễn Luân Vũ đã đề xuất các giải pháp cải tiến mang tính chiến lược tổng thể nhằm đào tạo được nguồn nhân lực trình độ quốc tế về Cơ khí - Tự động hóa của TP. Hồ Chí Minh như: Xây dựng mới chương trình đào tạo Cơ khí - Tự động hóa trên cơ sở tạo lập và phát triển tư duy đổi mới và sáng tạo của người học, đáp ứng với công nghiệp 4.0.

Cùng với đó là phát triển kỹ năng số (Digital skills development), chiến lược này phải bắt đầu từ việc đào tạo và phát triển những kỹ năng số của nguồn nhân lực. Việc này bao gồm mọi thứ từ kỹ năng lập trình đến phân tích dữ liệu. Đào tạo nhiều công nghệ cốt lõi của thời đại, bên cạnh việc phát triển khả năng thích ứng và linh hoạt trong công việc.

Ngoài ra, phát triển năng lực ngoại ngữ trình độ quốc tế. Người học được học tập và rèn luyện trong môi trường giáo dục hoàn toàn bằng Tiếng Anh (ngôn ngữ quốc tế thông dụng nhất hiện nay) trong suốt thời gian đào tạo của chương trình để khi tốt nghiệp sẽ có năng lực giao tiếp hiệu quả bằng Tiếng Anh trong môi trường làm việc đa quốc gia; cũng như phát triển đội ngũ giảng viên có trình độ cao và đạt tiêu chuẩn quốc tế…

Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn cho việc tăng cường đào tạo nghề trong lĩnh vực cơ khí và tự động hóa theo tiêu chuẩn quốc tế. Qua đó, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành công nghiệp Việt Nam trong thời kỳ Cách mạng Công nghiệp 4.0 và xu hướng sản xuất xanh.

Minh Khuê