Đánh thức tiềm năng du lịch từ bánh dân gian người Hoa

Thực tế cho thấy, bánh dân gian của người Hoa chính là tài nguyên đầy tiềm năng để phát triển du lịch. Tại các lễ hội bánh dân gian hay các sự kiện ẩm thực Nam Bộ, dù chỉ mới xuất hiện trong thời gian gần đây, các gian hàng bánh Hoa luôn thu hút đông đảo du khách đến tham quan, thưởng thức và tìm hiểu văn hóa được gửi gắm trong từng loại bánh. Nhiều đoàn làm phim, du khách trong và ngoài nước còn đến tận nhà các hộ làm bánh truyền thống để khám phá câu chuyện, triết lý và tâm tư của cộng đồng người Hoa ẩn chứa trong từng chiếc bánh.

Một gia đình chuyên làm bánh dân gian của cộng đồng người Hoa ở phường Bạc Liêu.

Một trong những loại bánh rất dễ thấy tại các lễ hội và sinh hoạt văn hóa của người Hoa chính là chiếc bánh đỏ (gọi theo tiếng Triều Châu là àn cúi). Bánh được làm từ bột gạo và bột nếp, nhân gồm nếp xào lạp xưởng, tôm khô, thịt heo, đậu phộng và ngò rí mang khát vọng phồn thực. Hình dáng bánh cách điệu từ quả đào đỏ, mặt bánh in chữ “thọ”, mang ý nghĩa cầu chúc gia đình sung túc và sống lâu. Vì vậy, bánh còn được gọi là "àn thò cúi".

Các loại bánh dân gian của cộng đồng người Hoa (gồm: bánh củ cải, bánh àn cúi, bánh bò và bánh bao vàng).

Bên cạnh đó, cộng đồng người Hoa còn có loại “bánh bông lúa” (tiếng Triều Châu gọi là “Sít Sùi Cúi” ), một sản phẩm gần như thất truyền và chỉ được nhắc lại trong những năm gần đây khi văn hóa bánh dân gian được phục hồi. Bánh gắn với tục thờ thần nông nghiệp hay tục thờ mẹ ngũ cốc của người Triều Châu. Nguyên liệu chính là bột gạo hoặc bột nếp, nặn thành từng cây nhỏ có nhân mặn gồm đậu phộng, thịt, tôm khô. Với phiên bản ngọt, bánh được làm đơn giản bằng đậu xanh cà trộn đường. Khi cầm lên, hình dáng bánh hơi cúi xuống tượng trưng cho bông lúa trĩu hạt, dâng cúng thần nông cầu cho mùa màng bội thu. Bánh thường chỉ được làm vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch (Tết Đoan Ngọ), Rằm tháng Sáu và Rằm tháng Mười - những dịp gắn với nghi lễ nông nghiệp của cộng đồng.

Bánh bông lúa thể hiện khát vọng trúng mùa, bội thu.

Ngoài ra, cộng đồng người Hoa còn nhiều lại bánh dân gian khác như: Bánh bò in hình chữ tài tượng trưng cho tài lộc, sinh sôi, nẩy nở và phát triển không ngừng; bánh củ cải trượng trưng cho sự phù phú; bánh tổ tưởng nhớ nguồn cội, tri ân ông bà; bánh trôi nước tượng trưng cho sự viên mãn…

Bánh bò in hình chữ tài tượng trưng cho phát triển không ngừng.

Việc lưu giữ và phát huy giá trị các loại bánh dân gian của cộng đồng người Hoa phải được xem là một trong những giải pháp quan trọng trong việc bảo tồn các nét đẹp văn hóa truyền thống. Qua đây sẽ tạo nên sức hấp dẫn đặc thù và tạo ra bản sắc riêng cho du lịch Cà Mau khi văn hóa truyền thống được khai thác, tôn vinh.

Lư Lâm Hỷ