Đằng sau gói cứu trợ 20 tỷ USD của Mỹ dành cho Argentina

Tổng thống Argentina Javier Milei (trái) và người đồng cấp Mỹ Donald Trump. (Nguồn: Argentina Reports)

Cuối tháng 9/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã công bố gói cứu trợ trị giá 20 tỷ USD dành cho Argentina.

Động thái này được đưa ra sau khi đồng tiền Peso của quốc gia Nam Mỹ mất giá đáng kể trong năm nay và chính phủ của Tổng thống Javier Milei vừa thất bại trong cuộc bầu cử ở tỉnh Buenos Aires vào ngày 7/9.

Trong khi Argentina cho rằng gói cứu trợ 20 tỷ USD sẽ giúp ổn định nền kinh tế nước này và bảo vệ lợi ích của Mỹ, các chuyên gia lại đặt câu hỏi về tính khả thi của kế hoạch cũng như mức độ phù hợp với chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump.

Vì đâu nên nỗi?

Sau khi nhậm chức Tổng thống Argentina vào cuối năm 2024, ông Javier Milei đã ban hành loạt chính sách kinh tế như cắt giảm chi tiêu công, đóng băng mức lương và cắt giảm số lượng bộ ngành, với hy vọng sẽ loại bỏ thâm hụt ngân sách và kiềm chế lạm phát ba chữ số.

Những chính sách này đã làm chậm tốc độ lạm phát, mức tăng giá tiêu dùng hàng tháng giảm từ hơn 10% xuống còn khoảng 2%, nhưng đồng thời cũng đẩy tỷ lệ thất nghiệp của quốc gia hơn 45 triệu dân lên cao hơn.

Gần 1/3 dân số Argentina vẫn sống dưới mức nghèo khổ, những khó khăn, thách thức mà quốc gia Nam Mỹ đang phải đối mặt đã ảnh hưởng đáng kể đến tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Milei. Các nhà đầu tư lo ngại chính trị gia này sẽ không duy trì chính sách thắt chặt chi tiêu và có thể nới lỏng biên độ tỷ giá, khiến đồng Peso tiếp tục mất giá.

Nỗi lo trên thị trường đã kích hoạt một đợt bán tháo, khiến Ngân hàng Trung ương Argentina phải chi hơn 1,1 tỷ USD chỉ trong ba ngày để bảo vệ đồng Peso, làm ảnh hưởng đến khả năng chính phủ chi trả các khoản nợ lớn vào năm tới.

Giới phân tích nhận định, các chính sách kinh tế của ông Milei giống như đang “đi trên dây” và các cáo buộc tham nhũng nhắm vào những quan chức thân cận của ông Milei đã tạo điều kiện cho sự can thiệp của Mỹ.

Phản ứng trái chiều

Ngày 23/9, Tổng thống Trump đã gặp người đồng cấp Milei tại Đại hội đồng Liên hợp quốc và hứa sẽ “giúp đỡ” Argentina. Một ngày sau, Bộ trưởng Tài chính Bessent tuyên bố sẽ mua trái phiếu của Argentina bằng đồng USD, cung cấp tín dụng dự phòng đáng kể thông qua Quỹ Hỗ trợ khẩn cấp (ESF) và tiến hành đàm phán hoán đổi trị giá 20 tỷ USD với Ngân hàng Trung ương Argentina.

ESF được thành lập năm 1934, cho phép Bộ Tài chính Mỹ giao dịch ngoại tệ và cho các nước khác vay, đến nay đã tài trợ cho việc cứu trợ Mexico vào năm 1994 và hiện có khoảng 43 tỷ USD tài sản. Mặc dù ông Trump khẳng định đây không phải là gói cứu trợ, nhưng cấu trúc của ESF được đánh giá là tương tự với một gói cứu trợ.

Gói 20 tỷ USD đã gây ra sự phẫn nộ ngay trong nội bộ Mỹ. Các nông dân trồng đậu nành của Mỹ – nhóm bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, đã cáo buộc ông Trump giúp Argentina cạnh tranh với họ. Argentina xuất khẩu hàng triệu tấn đậu nành sang Trung Quốc, khiến giá đậu nành của Mỹ giảm xuống.

Điều này còn khiến một số thành viên của hai đảng Dân chủ và Cộng hòa nhận thấy gói cứu trợ đã đi ngược lại mục tiêu “Nước Mỹ trên hết”, cho rằng Argentina không phải là đối tác an ninh quan trọng và không có gì đảm bảo rằng Mỹ sẽ được hoàn trả.

Bên cạnh đó, nhiều người cho rằng gói cứu trợ này chỉ có lợi cho giới tinh hoa, bởi có thông tin cho thấy nhà quản lý quỹ đầu cơ Rob Citrone – đồng minh thân cận của Bộ trưởng Bessent, đang nắm giữ đáng kể trái phiếu Argentina và sẽ thu được lợi lớn từ chính sách này.

Theo cộng đồng quốc tế, gói cứu trợ có những tác động địa chính trị rõ ràng. Trung Quốc đã thiết lập hạn ngạch hoán đổi tiền tệ trị giá 18 tỷ USD cho Argentina, cho phép Bắc Kinh gây ảnh hưởng lên dự trữ của nước này. Tuy nhiên, việc Mỹ xây dựng một "đường tín dụng" có quy mô lớn hơn Trung Quốc có thể giúp ông Trump giành vị thế và khiến Argentina gắn bó chặt chẽ hơn với Mỹ.

Dù vậy, người dân Argentina không xem đây là vấn đề kinh tế đơn thuần. Gói cứu trợ được xem như nỗ lực nâng đỡ ông Milei sau thất bại bầu cử, đồng thời cũng giúp chính quyền của Tổng thống Trump ghi điểm trên trường quốc tế.

Tại Argentina, cam kết của Mỹ đã làm dịu biến động trên thị trường, đáng chú ý có việc mức lãi suất rủi ro giảm và đồng Peso có phần ổn định hơn.

Sự ủng hộ từ Mỹ có khả năng đã mang lại cho chính phủ của ông Milei một khoảng thời gian “thở phào”, nhưng đồng thời cảnh báo động thái này sẽ không giải quyết được các vấn đề kinh tế và cơ cấu trong dài hạn.

Về mặt chính trị, gói cứu trợ từ Mỹ có thể giúp ông Milei lấy lại một phần động lực trước kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ. Sự ủng hộ của ông Trump có thể củng cố câu chuyện về năng lực điều hành của Tổng thống Argentina và tiếp thêm năng lượng cho các cử tri cơ sở của ông.

Về mặt kinh tế, gói viện trợ đặt ra những lo ngại như làm suy yếu quyền tự chủ của Argentina và khiến người đóng thuế phải chịu trách nhiệm nếu các cải cách thất bại. Bởi ngay cả khi gói cứu trợ giúp ổn định được đồng Peso, ông Milei vẫn phải đối mặt với những thách thức như đói nghèo và xung đột chính trị. Sự trợ giúp ngắn hạn này không đảm bảo bất kỳ lợi ích nào cho người dân Argentina.

Việc Mỹ sử dụng ESF tại Argentina có thể được coi là một hướng đi mới trong chính sách ngoại giao của Mỹ. Vẫn còn quá sớm để đánh giá về tính khả thi cũng như những thứ được và mất từ gói cứu trợ tại Argentina, song trong thời gian tới, Mỹ nhiều khả năng sẽ mạnh dạn hơn trong việc sử dụng các công cụ tài chính tại Mỹ Latinh và các khu vực khác, từ đó củng cố tầm ảnh hưởng. Đây cũng là một động thái đáng chú ý tại Mỹ, khi "tình bạn chính trị" được đặt cao hơn mục tiêu “Nước Mỹ trên hết”.

(theo Modern Diplomacy)

Thùy Anh