Đảm bảo sự hòa nhập bền vững

Khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng công an, ngành y tế, hội phụ nữ, đoàn thanh niên, chính quyền cơ sở, cộng đồng và các tổ chức phi chính phủ... nạn nhân bị mua bán sẽ nhận được sự hỗ trợ toàn diện và phù hợp

Cung cấp chuỗi dịch vụ thiết yếu như chăm sóc y tế, tư vấn tâm lý, hỗ trợ pháp lý, đào tạo nghề và hỗ trợ sinh kế, nhằm xây dựng cuộc sống mới cho nạn nhân, với quy trình chuẩn hóa và sự phối hợp liên ngành, hệ thống hỗ trợ đang từng bước giúp giảm thiểu rủi ro và đảm bảo mỗi nạn nhân đều nhận được sự trợ giúp đầy đủ và kịp thời.

Quy trình chuẩn hóa và các dịch vụ hỗ trợ thiết yếu

Theo thực tiễn triển khai tại nhiều địa phương, mạng lưới cơ sở hỗ trợ nạn nhân được tổ chức nhằm tạo ra không gian an toàn, giúp các nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái, ổn định tâm lý và thể chất sau khi thoát khỏi tình trạng bị mua bán. Các cơ sở tin cậy hoạt động theo nguyên tắc tiếp nhận nhanh chóng, bảo mật thông tin và đánh giá toàn diện nhu cầu của từng trường hợp.

Sau bước tiếp nhận ban đầu, nhân viên xã hội tiến hành lập hồ sơ cá nhân, phân tích tình trạng sức khỏe, mức độ sang chấn tâm lý, điều kiện gia đình và khả năng hòa nhập của nạn nhân. Dựa trên đó, một kế hoạch hỗ trợ cụ thể được xây dựng, bao gồm các mục tiêu ngắn hạn, dài hạn và các nguồn lực cần huy động trong cộng đồng.

Nghị định 162/2025/NĐ-CP ngày 29.6.2025 đã quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống mua bán người, tạo ra khung pháp lý rõ ràng cho hoạt động của các cơ sở hỗ trợ nạn nhân.

Tại Điều 28, nghị định xác định 7 nhóm nhiệm vụ quan trọng:

Thứ nhất, cơ sở phải thực hiện tiếp nhận và bố trí nơi lưu trú an toàn, phù hợp với giới tính, độ tuổi, sức khỏe của nạn nhân; đồng thời lập hồ sơ quản lý cá nhân để theo dõi suốt quá trình hỗ trợ.

Thứ hai, cơ sở triển khai các chế độ hỗ trợ thiết yếu như ăn, ở, quần áo, chăm sóc y tế, tư vấn sức khỏe tinh thần; hỗ trợ trị liệu tâm lý; tư vấn học văn hóa và học nghề; giới thiệu việc làm phù hợp cho nạn nhân và người thân đi kèm.

Thứ ba, tổ chức chương trình giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng tự bảo vệ, quản lý cảm xúc, giao tiếp và thích nghi với môi trường mới. Các hoạt động được thiết kế linh hoạt từ tư vấn cá nhân, sinh hoạt nhóm đến hoạt động ngoại khóa.

Thứ tư, đánh giá khả năng hòa nhập cộng đồng của từng nạn nhân; lập kế hoạch hậu hỗ trợ như nơi cư trú an toàn, học nghề, việc làm và trợ giúp tài chính nếu cần. Đồng thời, cơ sở cung cấp thông tin về chính sách của Nhà nước và địa phương mà nạn nhân sẽ trở về sinh sống.

Thứ năm, phối hợp chia sẻ thông tin với cơ quan chức năng về hành vi, đối tượng, đường dây liên quan đến vụ việc mà nạn nhân biết trên nguyên tắc tôn trọng quyền riêng tư và chỉ thực hiện khi có sự đồng thuận.

Thứ sáu, hỗ trợ xác minh nhân thân, quốc tịch, hoàn cảnh gia đình, giúp nạn nhân phục hồi giấy tờ tùy thân, hộ khẩu.

Thứ bảy, phối hợp với trung tâm trợ giúp pháp lý để nạn nhân được hỗ trợ lập hồ sơ pháp lý, khởi kiện, yêu cầu bồi thường; đồng thời hỗ trợ phiên dịch hoặc người đồng hành pháp lý nếu nạn nhân gặp khó khăn về ngôn ngữ hoặc tâm lý.

Với quy trình chuẩn hóa này, các cơ sở tin cậy trở thành “cánh tay nối dài” của hệ thống phòng chống mua bán người, đảm bảo rằng mọi nạn nhân đều nhận được sự hỗ trợ toàn diện và phù hợp.

Mạng lưới cơ sở hỗ trợ giúp các nạn nhân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái, ổn định tâm lý và thể chất sau khi thoát khỏi tình trạng bị mua bán

Phối hợp đa lực lượng và cộng đồng - yếu tố quyết định hiệu quả hỗ trợ

Thực tiễn tại nhiều địa phương cho thấy, mạng lưới cơ sở hỗ trợ nạn nhân chỉ có thể vận hành hiệu quả khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng: Công an, ngành y tế, hội phụ nữ, đoàn thanh niên, chính quyền cơ sở, cộng đồng và các tổ chức phi chính phủ...

Cơ quan công an giữ vai trò xác minh, bảo vệ và chuyển tuyến nạn nhân; ngành y tế đảm nhiệm điều trị và chăm sóc sức khỏe; ngành y tế quản lý cơ sở hỗ trợ và phân công nhiệm vụ cho từng đơn vị chuyên môn. Bên cạnh đó, hệ thống quản lý thông tin cần bảo mật tuyệt đối, tránh làm tổn thương hoặc gây nguy hiểm cho nạn nhân trong quá trình hỗ trợ. Quy trình chuyển tuyến cũng được chuẩn hóa từ bước nhận diện, báo cáo, tiếp nhận tạm thời, chuyển đến cơ sở hỗ trợ, lập kế hoạch hỗ trợ, theo dõi giám sát đến đánh giá kết quả cuối cùng. Điều này góp phần tăng tính liên thông giữa các đơn vị, giảm tối đa tình trạng bỏ sót hoặc chậm trễ hỗ trợ.

Ngoài nỗ lực của cơ quan nhà nước, cộng đồng địa phương và các tổ chức phi chính phủ giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì hiệu quả mạng lưới hỗ trợ nạn nhân. Nhiều tổ chức đã tham gia mạnh mẽ vào công tác truyền thông phòng ngừa, huấn luyện kỹ năng nhận biết và thoát hiểm, hỗ trợ sinh kế và đồng hành cùng nạn nhân trong thời gian dài sau khi tái hòa nhập.

Cộng đồng dân cư, với lợi thế gần gũi và hiểu biết địa bàn, giúp phát hiện sớm những trường hợp bất thường, đối tượng nghi vấn hoặc trẻ em, phụ nữ có dấu hiệu nguy cơ. Sự phối hợp chủ động của người dân không chỉ giúp nạn nhân sớm tiếp cận dịch vụ hỗ trợ mà còn góp phần xây dựng môi trường sống an toàn, bền vững hơn.

Kết nối mạng lưới địa chỉ tin cậy, cơ sở hỗ trợ nạn nhân và các tổ chức xã hội đang mở ra một cấu trúc hỗ trợ đa lớp, có khả năng bảo vệ hiệu quả người bị mua bán từ lúc trở về đến khi hoàn toàn tái hòa nhập. Nghị định 162/2025/ NĐ-CP tạo hành lang pháp lý rõ ràng, trong khi sự tham gia của cộng đồng và các tổ chức xã hội giúp hệ thống vận hành linh hoạt và nhân văn hơn.

Việc tiếp tục mở rộng mạng lưới, chuẩn hóa quy trình phối hợp và nâng cao năng lực của đội ngũ nhân viên xã hội sẽ là chìa khóa để giảm thiểu rủi ro, đảm bảo mọi nạn nhân bị mua bán đều được hỗ trợ đầy đủ và kịp thời. Qua đó, góp phần xây dựng một môi trường sống an toàn hơn cho toàn cộng đồng, đồng thời khẳng định cam kết của Việt Nam trong phòng ngừa và chấm dứt tội phạm mua bán người.

KIM THOA