Đảm bảo hài hòa lợi ích, nâng cao hiệu lực quản lý

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp

Tiếp thu nghiêm túc, bảo đảm phù hợp thực tiễn

Trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, sau khi dự thảo Luật được thảo luận tại Hội trường Quốc hội vào ngày 10.5.2025, đã có 13 lượt đại biểu phát biểu trực tiếp và 2 ý kiến gửi bằng văn bản.

Nhìn chung, các ý kiến cơ bản thống nhất với nội dung dự thảo, đồng thời đề xuất một số điều chỉnh chi tiết nhằm hoàn thiện dự thảo Luật.

Trên cơ sở đó, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội đã phối hợp với cơ quan chủ trì soạn thảo, Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan liên quan nghiêm túc tiếp thu, nghiên cứu các ý kiến và chỉnh lý dự thảo.

Một trong những nội dung được quan tâm là quy định về trách nhiệm quản lý nhà nước đối với hoạt động quảng cáo. Có ý kiến đề nghị cần xác định rõ cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm chính. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban cho rằng quảng cáo là hoạt động liên ngành, việc giao Chính phủ phân công cơ quan chủ trì là phù hợp với định hướng phân cấp, phân quyền và bảo đảm hiệu quả thi hành luật.

Về hành vi bị cấm trong quảng cáo, dự thảo đã điều chỉnh quy định về cấm sử dụng phương pháp so sánh trực tiếp để tương thích với Luật Cạnh tranh. Đồng thời, đã bỏ quy định cấm quảng cáo vi phạm pháp luật sở hữu trí tuệ (khoản 13 Điều 8 Luật hiện hành), bởi nguyên tắc chung là mọi hành vi vi phạm pháp luật đều bị cấm.

Nghĩa vụ và trách nhiệm của người chuyển tải quảng cáo

Về quyền và nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo (khoản 8 Điều 1 dự thảo Luật bổ sung Điều 15a), Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh cho biết, có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định về nghĩa vụ “Cung cấp tài liệu liên quan đến nội dung quảng cáo khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu” (điểm b khoản 2 Điều 15a) vì đây là nghĩa vụ của người quảng cáo.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo tại phiên họp

Có ý kiến đề nghị bổ sung tại khoản 2 Điều 15a nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thường vì hành vi quảng cáo sai sự thật.

"Thường trực Ủy ban cho rằng các chủ thể tham gia vào hoạt động quảng cáo đều phải có trách nhiệm cung cấp thông tin khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu với những nội dung thông tin khác nhau, phù hợp với trách nhiệm của từng chủ thể.

Đối với ý kiến đề nghị bổ sung trách nhiệm liên đới bồi thường, tại Chương II Luật Quảng cáo năm 2012 và các điều, khoản sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật đã quy định cụ thể quyền và nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân trong chuỗi hoạt động quảng cáo.

Để thực hiện việc quảng cáo một sản phẩm nào đó thì có nhiều chủ thể tham gia và mỗi chủ thể có trách nhiệm thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình khi tham gia hoạt động quảng cáo. Khi có sai phạm thì tùy theo tính chất, mức độ của sai phạm mà sẽ phải chịu hình thức xử lý tương ứng. Vì vậy, xin giữ quy định như dự thảo Luật", ông Nguyễn Đắc Vinh cho biết.

Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng phát biểu tiếp thu các ý kiến đóng góp

Có ý kiến đề nghị siết chặt quy định về người chuyển tải sản phẩm quảng cáo là người có ảnh hưởng theo hướng chỉ những người có chuyên môn liên quan đến sản phẩm mới được chuyển tải sản phẩm quảng cáo.

Theo Ủy ban Văn hóa và Xã hội, hiện nay, trong cơ chế thị trường, việc tham gia hoạt động quảng cáo của người nổi tiếng là hoạt động thương mại có ý nghĩa tích cực, góp phần thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế, khuyến khích đổi mới sáng tạo trong hoạt động quảng cáo.

Pháp luật về an toàn thực phẩm cũng quy định cụ thể về hoạt động quảng cáo của cơ sở y tế, nhân viên y tế… Do vậy, dự thảo Luật xin giữ quy định không hạn chế quảng cáo đối với người có ảnh hưởng.

Có ý kiến đề nghị làm rõ tính khả thi của quy định yêu cầu người có ảnh hưởng khi chuyển tải sản phẩm quảng cáo phải có nghĩa vụ xác minh độ tin cậy của người quảng cáo (điểm a khoản 3 Điều 15a).

Ủy ban Văn hóa và Xã hội nêu, việc bổ sung các quy định cụ thể, rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo là cần thiết, nhằm khắc phục tình trạng một số người nổi tiếng, người có ảnh hưởng có hành vi quảng cáo sai sự thật, quảng cáo hàng giả, hàng nhái.

Trong đó, nghĩa vụ “xác minh độ tin cậy của người quảng cáo” nhằm tăng cường trách nhiệm của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo với cộng đồng, xã hội. Vì vậy, đề nghị giữ quy định như dự thảo Luật.

Phân định giữa nội dung quảng cáo theo Luật Quảng cáo và nội dung thông tin về hàng hóa

Về yêu cầu đối với nội dung quảng cáo (khoản 11 Điều 1 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Điều 19), báo cáo nêu, có ý kiến đề nghị nghiên cứu bỏ quy định về thông tin trên nhãn mác hàng hóa không phải là nội dung quảng cáo nhằm minh bạch hóa sản phẩm, hạn chế tình trạng không rõ ràng trong cách ghi nhãn mác, đánh tráo hay đánh đồng khái niệm trong thực tiễn.

Thực tiễn hoạt động thương mại, đặc biệt là thương mại điện tử thời gian qua cho thấy, chưa có quy định rõ ràng về việc xác định nội dung mang tính chất mô tả, giới thiệu sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, các nội dung phải thể hiện trên nhãn hàng hóa, bao bì sản phẩm có phải nội dung quảng cáo hay không, dẫn đến khó khăn trong quản lý hoạt động quảng cáo đối với lĩnh vực thương mại điện tử.

Do vậy, cần phải phân định giữa nội dung quảng cáo theo Luật Quảng cáo và nội dung thông tin về hàng hóa thực hiện theo pháp luật liên quan. Do vậy, Thường trực Ủy ban xin được giữ quy định như dự thảo Luật.

Tăng cường trách nhiệm cho các chủ thể tham gia hoạt động quảng cáo trên mạng

Toàn cảnh phiên họp

Về quảng cáo trên mạng (khoản 15 Điều 1 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Điều 23), báo cáo nêu rõ, có ý kiến đề nghị rà soát, đánh giá tính khả thi của quy định “không quảng cáo trên trang thông tin điện tử, mạng xã hội, ứng dụng trực tuyến, nền tảng số vi phạm pháp luật”.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội, pháp luật hiện hành đã quy định nội dung này và đang được thực thi khá hiệu quả để xử lý hành vi vi phạm như quảng cáo đặt vào trong hoặc bên cạnh nội dung xấu độc, vi phạm pháp luật.

"Đây là hành vi gây mất an toàn thương hiệu khi các nhãn hàng của Việt Nam bị gắn vào nội dung không phù hợp, tin giả nhằm chống phá Đảng và Nhà nước, có khả năng dòng tiền quảng cáo của các thương hiệu Việt Nam được chia sẻ, tài trợ cho các đối tượng vi phạm pháp luật và khuyến khích các đối tượng này tiếp tục sản xuất, đăng phát thông tin vi phạm pháp luật.

Do đó, nhằm tăng cường trách nhiệm cho các chủ thể tham gia hoạt động quảng cáo trên mạng, hướng tới mục tiêu phát triển lâu dài, bền vững của ngành quảng cáo và sáng tạo nội dung số, xin được giữ quy định như dự thảo Luật", Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh cho biết.

Đồng thời ông cũng nêu, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định bắt buộc nền tảng xuyên biên giới phải có đại diện pháp lý tại Việt Nam; đề nghị Chính phủ quy định rõ các chuẩn mực kỹ thuật cho giải pháp kỹ thuật kiểm soát quảng cáo để bảo đảm tính khả thi và khả năng giám sát.

Thường trực Ủy ban xin tiếp thu và báo cáo như sau: Khoản 5 Điều 23 dự thảo Luật quy định trách nhiệm của người kinh doanh dịch vụ quảng cáo trên mạng (bao gồm cá nhân, pháp nhân có quốc tịch Việt Nam và cá nhân, pháp nhân nước ngoài).

Việc yêu cầu cá nhân, pháp nhân nước ngoài phải có đại diện pháp lý tại Việt Nam để kinh doanh dịch vụ quảng cáo tại Việt Nam là chưa phù hợp với các cam kết của Việt Nam khi gia nhập Tổ chức Thương mại quốc tế (WTO).

Vì vậy, đề nghị giữ quy định như dự thảo Luật. Đối với giải pháp kỹ thuật nhằm kiểm soát hoạt động quảng cáo trên mạng, khoản 8 Điều 23 dự thảo Luật đã giao Chính phủ quy định cụ thể để bảo đảm tính khả thi khi áp dụng trên thực tế.

Tiếp thu tối đa các ý kiến, hoàn thiện dự thảo Luật

Đã có 5 ý kiến góp ý cho dự thảo Luật tại phiên họp thứ 46 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Giải trình ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, dự án luật lần này chỉ sửa đổi, bổ sung một số điều, không phải là sửa đổi toàn diện.

Do đó, chưa thể bao quát hết mọi vấn đề, nhưng cơ quan soạn thảo đã cố gắng đưa vào những nội dung cấp thiết, mang tính thực tiễn để xử lý.

Đối với ý kiến rằng cần rà soát kỹ hơn nội dung liên quan đến Luật Thương mại, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, ban soạn thảo sẽ tiếp thu nghiêm túc và xem xét lại. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định Bộ VHTTDL đã làm việc kỹ với Bộ Công Thương và Bộ Thông tin – Truyền thông.

"Hai Bộ đều đồng tình và đã có văn bản gửi Ủy ban Thường vụ và Quốc hội. Chúng tôi sẽ tiếp tục rà soát, trao đổi thông tin để đảm bảo nội dung này không ảnh hưởng đến hoạt động thương mại trong lĩnh vực quảng cáo", Bộ trưởng nói.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo đang được tiếp tục hoàn thiện, trên tinh thần tiếp thu tối đa các ý kiến xác đáng, hài hòa giữa bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, trách nhiệm xã hội của người tham gia quảng cáo, và tạo điều kiện phát triển một thị trường quảng cáo minh bạch, hiện đại, hội nhập.

THU SÂM; ảnh: TRẦN HUẤN