Đảm bảo chính sách công bằng, khả thi để Nghị quyết 71 đi vào cuộc sống

Chính sách đãi ngộ nhà giáo: trọng tâm, hợp lý, khả thi

Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) ra đời trong bối cảnh Quốc hội đang sửa đổi, hoàn thiện 3 đạo luật quan trọng về giáo dục. Cũng trong kỳ họp này, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về hiện đại hóa nâng cao chất lượng GD&ĐT giai đoạn 2026-2035.

Do đó, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai Lý Tiết Hạnh kiến nghị việc chọn, xác định cơ chế, chính sách đặc thù và vượt trội phải có trọng tâm, trọng điểm, trúng đích, không dàn trải. Đồng thời, việc xác định chính sách cũng phải gắn với cơ chế và nguồn lực thực hiện chính sách để đảm bảo tính khả thi. Đại biểu (ĐB) Hạnh cũng đề nghị cần rà soát thật kỹ các chính sách để tránh chồng chéo, trùng lắp với những nội dung đã được quy định trong các luật liên quan.

Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai Lý Tiết Hạnh kiến nghị việc chọn, xác định cơ chế, chính sách đặc thù và vượt trội phải có trọng tâm, trọng điểm, trúng đích, không dàn trải. Ảnh: Đoàn ĐBQH tỉnh

Bên cạnh đó, ĐB Lý Tiết Hạnh đề xuất cần sắp xếp, xây dựng hệ thống các trường sư phạm và khoa sư phạm trở thành trọng điểm trong hệ thống giáo dục đại học. Đồng thời, có chính sách ưu đãi đặc biệt như tính toán số lượng tuyển sinh, chọn kỹ đầu vào; liên kết đào tạo với các nước phát triển để nâng cao chất lượng đào tạo; miễn học phí, bố trí ký túc xá, cấp học bổng cho sinh viên ngành sư phạm, bố trí công tác sau khi tốt nghiệp…

Ở khía cạnh khác, ĐB Hạnh cho rằng các trường đại học là nơi quy tụ rất nhiều người giỏi chuyên môn về làm giảng viên. Đây là nguồn nhân lực khoa học rất quý, ĐB Hạnh đề xuất ngoài các chính sách đã có, cần có chính sách vượt trội để thu hút được nhiều người giỏi vào các trường đại học, có chiến lược đào tạo về sư phạm, về nâng chuẩn. Đồng thời, giao nhiệm vụ quốc gia, sử dụng đội ngũ này một cách phù hợp để tạo môi trường tốt nhất để họ cống hiến.

“Người thầy là đội ngũ trí thức, có thiên chức thiêng liêng là dạy chữ, dạy người. Khi đầu vào tốt, quá trình đào tạo nghiêm cẩn, chất lượng, thì không những vị thế người thầy được khẳng định và trả về đúng bản chất, chức năng, nhiệm vụ trong cơ cấu xã hội, mà còn là điều kiện rất tốt để nâng cao chất lượng GD&ĐT, nâng cao dân trí, đào tạo nhân tài cho đất nước”-ĐB Hạnh nhấn mạnh.

Đảm bảo công bằng trong chính sách giáo dục

ĐB Nguyễn Thị Thu Thủy (đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai) quan tâm đến nội dung của Điều 3 về “Hợp tác phát triển chương trình giáo dục”.

Theo khoản 1 Điều 3, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quyết định 1 bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc, thực hiện từ năm học 2026-2027; thực hiện cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh hoàn thành vào năm 2030. Đối với các địa phương có điều kiện sẽ thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học 2026-2027.

Theo ĐB Nguyễn Thị Thu Thủy, cần cân đối nguồn lực để đảm bảo thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học 2026-2027. Ảnh: Đoàn ĐBQH tỉnh

Theo ĐB Thủy, vấn đề sử dụng 1 bộ sách giáo khoa chung cũng như các chính sách liên quan đến hỗ trợ đội ngũ giáo viên (lương, điều kiện làm việc) và học sinh, sinh viên (vay ưu đãi hỗ trợ học tập, miễn phí sách giáo khoa, học phí...) tác động lớn đến các gia đình, xã hội.

Điều này cũng thể hiện rõ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với giáo dục, như hình ảnh chúng ta đã thấy vừa qua Chính phủ đã đồng loạt khởi công xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và trung học cơ sở tại các xã biên giới.

Tuy nhiên, để tạo sự công bằng của chính sách, ĐB Nguyễn Thị Thu Thủy đề nghị cần cân nhắc, thực hiện ưu tiên đối với các địa phương chưa đảm bảo cân đối ngân sách. Bởi, nếu để địa phương tự quyết thì sẽ gây khó cho các địa phương không có nguồn lực, từ đó mất công bằng cho người dân.

Bên cạnh đó, ngay trong quy định cũng có sự chưa đồng bộ, khi các địa phương có điều kiện đảm bảo thực hiện ngay, tiếp tục dẫn đến khó khăn trong rút ngắn khoảng cách giáo dục tại các địa phương trong cả nước; thực tế giống như các chương trình mục tiêu quốc gia mà chúng ta đang thực hiện, địa phương nào khó khăn ứng với chương trình nào thì được hưởng chương trình đó.

Theo ĐB Thủy, cần cân đối nguồn lực để đảm bảo thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học 2026-2027, nguồn lực tập trung cho các địa phương chưa tự chủ ngân sách, nhất là các địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao, vùng sâu, vùng xa, vùng có nhiều người dân tộc thiểu số sinh sống.

Về quy định sử dụng 1 bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc, thực hiện từ năm học 2026-2027, ĐB Thủy cho rằng cần làm rõ tiêu chí lựa chọn. Với các bộ sách đã phát hành đang được sử dụng, sẽ chọn bộ sách nào, chọn riêng lẻ cuốn nào, nội dung nào để đảm bảo chất lượng, tính công bằng đối với các bên liên quan.

Cần văn bản có tính pháp lý cao để ngăn chặn bạo lực học đường

Tham gia thảo luận, ĐB Nguyễn Anh Trí (đoàn ĐBQH TP Hà Nội) đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo cần sớm soạn thảo và công bố một thông tư riêng về các giải pháp để ngăn chặn bạo lực học đường.

ĐB Nguyễn Văn Cảnh đề nghị bổ sung quy định "Giao Chính phủ ban hành quy định về hình thức kỷ luật học sinh". Ảnh: Đoàn ĐBQH tỉnh

Tranh luận với ĐB Nguyễn Anh Trí, ĐB Nguyễn Văn Cảnh (đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai) cho rằng cần văn bản có tính pháp lý cao hơn.

Bởi, bạo lực học đường không chỉ liên quan đến giáo dục của gia đình, của nhà trường, từ bạn bè mà còn cả tác động ngoài xã hội, môi trường mạng, văn hóa của người lớn. Nhiều trường hợp cũng sẽ cần áp dụng biện pháp giáo dục ngoài nhà trường, cần sự can thiệp của cơ quan pháp luật. Việc thay đổi hình thức kỷ luật tác động đến 23 triệu học sinh cần được ban hành trong văn bản có tính liên bộ, liên ngành, riêng Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ không đủ công cụ và nguồn lực để giải quyết.

Vì vậy, ĐB Cảnh đề nghị bổ sung vào Luật quy định "Giao Chính phủ ban hành quy định về hình thức kỷ luật học sinh", cùng với đó là cụ thể hóa lộ trình áp dụng biện pháp hỗ trợ tư vấn tâm lý học đường, hỗ trợ cơ sở vật chất, chuẩn bị đội ngũ tư vấn tâm lý học đường cho các cơ sở giáo dục, cũng như chỉ đạo việc áp dụng biện pháp lao động công ích trong và ngoài trường khi cần thiết.

Bên cạnh đó, ĐB Nguyễn Văn Cảnh nhắc lại thầy cô có nhiệm vụ “trồng người”, xã hội công nhận “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý”. Thầy cô phải giữ thiên chức nghề giáo trong mọi hoàn cảnh, phụ huynh phải phối hợp và tạo điều kiện để thầy cô thực hiện nhiệm vụ “tiên dạy lễ, hậu dạy văn”, học sinh sẽ phải thực hiện “tiên học lễ, hậu học văn”.

Vì vậy, đại biểu đề nghị bổ sung vào Điều 22 nội dung nghiêm cấm "Cấm vi phạm các quy định của cơ sở giáo dục". Để từ quy định này, các cơ sở giáo dục làm rõ hơn quyền và trách nhiệm của giáo viên, phụ huynh, học sinh. Cấm phụ huynh, học sinh xúc phạm giáo viên dưới mọi hình thức. Giáo viên dạy dỗ học sinh trái quy định nhà trường, trái pháp luật thì phụ huynh phải thông qua nhà trường, cơ quan Nhà nước để giải quyết; có như vậy mới đảm bảo nền nếp trong nhà trường.

MAI LÂM