Đảm bảo an toàn khi sử dụng xe máy điện

Người đi xe máy điện cần phải trang bị thêm nhiều kiến thức để đảm bảo an toàn.

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có mật độ xe hai bánh cao nhất thế giới. Tại các đô thị lớn như Hà Nội và TPHCM, xe hai bánh chiếm đến 80–90% tổng số chuyến đi hàng ngày, đóng vai trò thiết yếu trong hệ thống giao thông đô thị.

Hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, Việt Nam đã đưa ra cam kết mạnh mẽ: Chấm dứt lưu hành xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trước năm 2040 và hướng tới điện hóa hoàn toàn phương tiện giao thông đường bộ vào năm 2050. Đây là một bước đi quan trọng trong nỗ lực chuyển đổi sang giao thông xanh của Việt Nam, góp phần giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường.

Hiện, thị trường cung ứng xe máy điện ở Việt Nam khá đa dạng và sôi động, với nhiều nhà cung cấp cạnh tranh về chất lượng và giá cả. Mức độ đón nhận của người tiêu dùng đối với xe máy điện cũng khá cao, đặc biệt là ở thành thị. Trên nhiều tuyến phố, xe máy điện, xe buýt điện và các phương tiện giao thông xanh đã xuất hiện ngày một nhiều hơn. Nhiều người dân đã chủ động chuyển đổi phương tiện, vì lợi ích rõ rệt về chi phí, môi trường và trải nghiệm sử dụng.

Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Đinh Vinh Mẫn (Trường Đại học Việt – Đức), nếu không đi kèm với các chính sách an toàn tương xứng, làn sóng phương tiện chạy bằng điện có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro, vượt quá lợi ích kỳ vọng về môi trường và phát triển bền vững.

TS Mẫn nêu lên 3 thách thức lớn cần được giải quyết ngay từ đầu. Đó là việc kiểm soát chất lượng pin và thiết bị sạc – yếu tố then chốt để phòng ngừa nguy cơ cháy nổ trong bối cảnh thị trường phát triển nhanh nhưng tiêu chuẩn còn chưa đồng bộ. Bên cạnh đó, xe điện với động cơ vận hành gần như không phát ra tiếng động có thể gây nguy hiểm nếu không được bổ sung tín hiệu âm thanh cảnh báo, đặc biệt trong môi trường đô thị đông đúc. “Các giáo trình đào tạo và sát hạch lái xe cũng cần được cập nhật để phù hợp với đặc tính kỹ thuật mới của xe điện như khả năng tăng tốc tức thì và hệ thống phanh tái sinh” – vị chuyên gia nhận định.

Giới chuyên gia cũng đánh giá, việc phát triển xe điện vì môi trường giao thông xanh là tất yếu, tuy nhiên cũng cần nhìn nhận hết sức kỹ lưỡng về các vấn đề an toàn kỹ thuật của phương tiện chạy điện; hạ tầng và đào tạo người điều khiển; khả năng tiếp cận công nghệ an toàn của nhóm lao động thu nhập thấp – đối tượng đang sử dụng xe hai bánh nhiều nhất...

Ở góc độ kỹ năng lái xe, TS Nguyễn Đinh Vinh Mẫn nhìn nhận, nhiều người dân vẫn chưa được tập huấn, đào tạo cách lái xe an toàn khi chuyển từ xe 2 bánh chạy xăng sang chạy điện. Lý do, ở một số dòng xe điện được trang bị hệ thống an toàn khác biệt so với xe xăng. Nêu ví dụ, TS Mẫn dẫn chứng, một số dòng xe điện 2 bánh trang bị công nghệ phanh tái sinh. Cơ chế phanh tái sinh khác với phanh thông thường khiến người lái không quen, bất ngờ. “Trường hợp người lái xe không được hướng dẫn họ sẽ bị lúng túng khi sử dụng, đặc biệt với người già, phụ nữ, từ đó nguy cơ xảy ra tai nạn” - TS Mẫn nói. Do đó, TS Mẫn cho rằng, việc hướng dẫn kỹ năng, tập huấn lái xe an toàn rất quan trọng với người bắt đầu làm quen với xe 2 bánh chạy điện ứng dụng công nghệ.

Trong dài hạn, việc giảm phụ thuộc vào xe máy cá nhân còn giúp các thành phố như Hà Nội, TPHCM tiến gần hơn đến các tiêu chuẩn môi trường và giao thông hiện đại mà những đô thị hàng đầu thế giới như Tokyo, Seoul hay Singapore đang áp dụng thành công. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng, nhiều quốc gia và thành phố lớn trên thế giới đang triển khai những chính sách mạnh mẽ nhằm loại bỏ phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Minh Phương