Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp: 'Qatar sẽ trở thành cánh cửa rộng để Việt Nam bước vào Trung Đông'

Đại sứ Việt Nam tại Qatar Nguyễn Huy Hiệp không chỉ là người đứng đầu cơ quan ngoại giao Việt Nam ở một trong những quốc gia giàu có bậc nhất thế giới, ông còn là “chiếc cầu nối” miệt mài giữa Việt Nam và Qatar – nơi mà ông tin rằng, nếu biết khai thác khéo léo, sẽ trở thành “cánh cửa rộng” để Việt Nam bước vào thị trường Trung Đông rộng lớn.

“Làm ngoại giao ở vùng Vịnh có những đặc thù. Đây là vùng đất mà năng lượng, tài chính và tôn giáo hòa quyện với nhau, tạo nên một bức tranh vừa thách thức vừa đầy cơ hội. Làm sao để Việt Nam bước vào, đứng vững và tỏa sáng – đó là câu hỏi ngày nào tôi cũng tự đặt ra” - Đại sứ chia sẻ.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp ngày 30/10/2024 tại Khách sạn Saint Regis, nhân dịp Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân thăm chính thức Qatar.

LNG – chiếc cầu nối đầu tiên

Khi nhắc đến hợp tác Việt Nam – Qatar, điều đầu tiên Đại sứ Hiệp nói đến chính là năng lượng: “Việt Nam cần 3–5 triệu tấn LNG (Liquefied Natural Gas/ khí thiên nhiên hóa lỏng) mỗi năm, từ nay đến 2030. Còn Qatar, họ là ‘ông vua LNG’. Thế thì cái bắt tay ở chỗ này là hiển nhiên”.

Theo ông, “đường chuyền chiến lược” giữa hai nước phải bắt đầu từ việc Việt Nam sớm đầu tư hạ tầng nhập khẩu LNG – cảng biển, kho chứa, hệ thống tái hóa khí. Không có hạ tầng thì nguồn cung dồi dào của Qatar cũng không giúp ích gì.

“Nhiều lần tôi đã nói với đối tác ở đây: Việt Nam sẵn sàng chào đón nguồn vốn, nhưng chúng tôi cần không chỉ vốn mà cả công nghệ và kinh nghiệm vận hành. Qatar có thừa những điều đó”.

Đại sứ đặc biệt ấn tượng với Ras Laffan – khu công nghiệp năng lượng đồ sộ mà ông gọi là “trái tim LNG của thế giới”. Mỗi lần thăm Ras Laffan, ông đều nghĩ đến những nhà máy điện khí tương lai ở Việt Nam, nơi người Việt sẽ vận hành bằng chính kinh nghiệm học hỏi từ bạn bè Qatar.

Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp cùng Đại diện Chính phủ, Bộ Ngoại giao Qatar và Đoàn Ngoại giao tại Qatar thực hiện “nghi thức cắt bánh” tại Lễ Kỷ niệm lần thứ 79 Quốc khánh Việt Nam, ngày 17/09/2024 tại Khách sạn Sheraton, Doha, Qatar.

Nói về đầu tư: “Tiền quan trọng, nhưng không phải tất cả”

Trong cuộc trò chuyện, ông nhiều lần nhấn mạnh rằng Qatar không chỉ giàu năng lượng, mà còn là một trong những quỹ đầu tư quốc gia hùng mạnh nhất thế giới. Nhưng với Đại sứ, dòng vốn đó chỉ có ý nghĩa nếu nó mang lại sự thay đổi về chất cho kinh tế Việt Nam: “Tiền và vốn rất quan trọng, nhưng tiền không phải tất cả. Cái chúng ta cần là công nghệ, là chuỗi cung ứng, là đào tạo con người. Nếu chỉ có tiền, rồi chúng ta làm ra sản phẩm mà không có giá trị gia tăng, thì sớm muộn sẽ thua trên thị trường quốc tế”.

Ông gợi mở rằng Việt Nam nên ưu tiên những dự án mang tính đột phá như ô tô điện, hạ tầng xanh, kinh tế tuần hoàn. Ông cũng đặc biệt ủng hộ các mô hình hợp tác công – tư (PPP), nơi doanh nghiệp Việt Nam và Qatar cùng đồng hành: “Khi doanh nghiệp của ta và bạn ngồi cùng một bàn, cùng chịu rủi ro và cùng hưởng lợi, niềm tin sẽ bền chặt hơn rất nhiều”.

Với tư cách một nhà ngoại giao, ông kiên trì vận động để các nhà đầu tư Qatar không nhìn Việt Nam chỉ như một điểm đến chi phí thấp, mà là một thị trường mới nổi và thực sự là thế như những báo cáo uy tín trên thế giới đã chỉ ra, với lực lượng lao động dồi dào, chính trị ổn định và khát vọng phát triển bền vững.

Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp cùng Đại sứ một số nước tại Qatar chụp ảnh tại Lễ Kỷ niệm lần thứ 79 Quốc khánh Việt Nam, ngày 17/09/2024 tại Khách sạn Sheraton, Doha, Qatar.

Halal – tấm vé vào “siêu thị Hồi giáo toàn cầu”

Đại sứ Hiệp không giấu được sự hào hứng khi nói về Halal (Chứng nhận Halal là một hệ thống quy định và kiểm tra chất lượng thực phẩm và sản phẩm khác theo tiêu chuẩn Hồi giáo) – một lĩnh vực tưởng xa lạ nhưng lại mở ra cơ hội khổng lồ cho nông sản và thực phẩm Việt Nam. Ông kể:

“Lần đầu tiên tôi bước vào một siêu thị ở Doha, tôi mới thấy hàng hóa Halal phong phú thế nào. Từ thịt bò, gà, cá cho đến mì ăn liền, nước giải khát, thậm chí cả mỹ phẩm, tất cả đều dán nhãn Halal. Thị trường này trị giá hàng nghìn tỷ USD, và chúng ta mới chỉ đứng ngoài cửa”.

Theo ông, nếu doanh nghiệp Việt Nam chịu khó đầu tư để đạt chuẩn Halal quốc tế, thì gạo, cà phê, thủy sản, trái cây của Việt Nam hoàn toàn có thể chiếm lĩnh các kệ hàng ở Qatar và khắp vùng Vịnh. Đại sứ cũng thẳng thắn: “Nhiều doanh nghiệp ta vẫn nghĩ Halal chỉ là giấy chứng nhận. Không, nó còn là sự cam kết về chất lượng, về sự tôn trọng văn hóa Hồi giáo. Muốn đi xa, ta phải thay đổi cách nghĩ”.

Ông và cộng sự ở Đại sứ quán đã nhiều lần tổ chức góc trưng bày hàng Việt tại Doha, đưa trái cây tươi, cà phê, đồ thủ công mỹ nghệ ra mắt bạn bè sở tại: “Mỗi lần thấy người dân Qatar thưởng thức ly cà phê Việt, hay thích thú với quả xoài cát Hòa Lộc, tôi lại tin rằng mình đang đi đúng hướng”.

Để nông sản, thủy sản và thực phẩm Việt Nam chiếm lĩnh đáng kể thị trường Qatar và khu vực Vùng Vịnh, Đại sứ cho rằng Việt Nam cần tăng cường hợp tác với Hội đồng Hợp tác các nước Vùng Vịnh (GCC) về Halal, trong đó có việc công nhận các tiêu chuẩn, đáp ứng tiêu chuẩn Halal theo quy định của Hội đồng Hợp tác các nước Vùng Vịnh (GCC). Điều này sẽ giúp tăng cường uy tín và khả năng cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam trên thị trường Halal khu vực.

Doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động, tích cực tham gia các triển lãm thương mại và hội chợ quốc tế về các sản phẩm Halal tại khu vực để giới thiệu sản phẩm và tăng cường quan hệ với các đối tác tiềm năng. Nhà nước Việt Nam cần có chính sách hỗ trợ đào tạo, hướng dẫn doanh nghiệp Việt Nam về các quy định, tiêu chuẩn và yêu cầu của thị trường Halal để họ có thể đáp ứng và cạnh tranh hiệu quả.

Ngoại giao kinh tế: “Đi ra ngoài để mang cơ hội về cho quê hương”

Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp thường nói với các cộng sự rằng làm ngoại giao kinh tế không chỉ là dự họp hay ký kết, mà là đi ra ngoài, gặp gỡ, lắng nghe và mang cơ hội về cho đất nước.

Trong thời gian công tác tại Qatar, ông ưu tiên bốn việc: Mở rộng thị trường cho hàng Việt, nhất là nông sản và dệt may; Tìm kiếm nguồn vốn từ quỹ đầu tư quốc gia và tư nhân của Qatar; Quảng bá hình ảnh đất nước, con người và sản phẩm Việt Nam; Kết nối lao động Việt Nam có tay nghề với các tập đoàn Qatar.

Ông nhớ lại một kỷ niệm: “Có lần tôi đến thăm một công trường xây dựng sân vận động ở Doha. Người quản lý Qatar nói với tôi: công nhân Việt Nam chăm chỉ, kỷ luật, và đáng tin cậy. Nghe vậy, tôi vừa tự hào, vừa thấy trách nhiệm của mình lớn hơn: làm sao để nhiều lao động Việt Nam có cơ hội ra nước ngoài làm việc tử tế, lương cao, an toàn”.

Theo ông, ngoại giao kinh tế chỉ thực sự có ý nghĩa khi người dân cảm nhận được lợi ích – từ công nhân có thêm việc làm, nông dân bán được nhiều nông sản, cho đến doanh nghiệp có thêm đối tác.

Triển vọng 5–10 năm: Từ Doha nhìn về Hà Nội

Nói về tương lai, Đại sứ Hiệp ánh lên niềm tin: “Tôi tin rằng trong 5–10 năm tới, kim ngạch thương mại hai chiều sẽ đạt ít nhất 1,5 tỷ USD. Không chỉ có thương mại, tôi muốn thấy những tập đoàn Qatar đặt chân vào Việt Nam với các dự án công nghệ cao, và cũng muốn thấy những doanh nghiệp Việt dám mở văn phòng, chi nhánh ở Doha (thủ đô của Qatar)”.

Tuy nhiên, ông không né tránh khó khăn. Rào cản ngôn ngữ, khác biệt văn hóa, quy định nhập khẩu ngặt nghèo của Qatar đều là những thử thách. Nhưng ông tin giải pháp nằm ở sự chân thành và kiên trì. “Mỗi lần ngồi xuống bàn đàm phán với bạn, tôi luôn nhắc mình: hãy nói thẳng, hãy thể hiện thiện chí. Người Qatar rất coi trọng sự thật lòng”.

Ông cũng kỳ vọng vào việc tăng cường giao lưu văn hóa, khoa học và giáo dục, để hai dân tộc hiểu nhau hơn. “Ngoại giao kinh tế không chỉ là chuyện tiền nong và hàng hóa. Đó còn là cầu nối giữa con người với con người, giữa những giá trị văn hóa”, ông nhấn mạnh.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân gặp gỡ cán bộ, nhân viên Đại sứ quán và cộng đồng người Việt Nam tại Qatar ngày 30/10/2024 tại Khách sạn Saint Regis nhân dịp Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân thăm chính thức Qatar từ ngày 30/10-01/11/2024.

Trong bối cảnh hợp tác hai nước được các Lãnh đạo Cấp cao quan tâm thúc đẩy, đặc biệt là sau chuyến thăm Qatar của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính (tháng 10/2024), hợp tác Việt Nam – Qatar được kỳ vọng sẽ được thúc đẩy lên tầm cao mới, toàn diện, sâu sắc và thực chất hơn. Theo đó, Đại sứ quán kỳ vọng 5-10 năm tới sẽ đánh dấu những bước chuyển mạnh mẽ trong hợp tác hai nước trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là hợp tác kinh tế - đầu tư, khoa học công nghệ và văn hóa – giáo dục.

Một sứ mệnh và một niềm tin

Kết thúc cuộc trò chuyện, khi được hỏi điều gì khiến ông tâm huyết và kỳ vọng nhất trong nhiệm kỳ ở Qatar, Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp suy nghĩ một lúc rồi nói: “Điều tôi tâm đắc nhất là được góp phần đưa hình ảnh Việt Nam ra xa hơn, để bạn bè quốc tế thấy rằng chúng ta không chỉ là một đất nước sau chiến tranh, mà là một dân tộc năng động, khát khao vươn lên. Qatar có thể nhỏ về diện tích, nhưng với tôi, đây chính là nơi mở ra một cánh cửa rộng lớn cho Việt Nam vào Trung Đông”.

Ông ngừng lại, rồi mỉm cười nhẹ: “Tôi vẫn luôn nghĩ, làm đại sứ là làm người đưa tin lành. Tin lành về một đất nước đang đổi thay, về những cơ hội đang mở ra. Và tôi tự hứa, chừng nào còn ở Doha, tôi sẽ không ngừng mang những tin lành ấy về cho quê hương”.

Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đại sứ Nguyễn Huy Hiệp gửi tới bà con, lưu học sinh, kỹ sư, chuyên gia và người lao động Việt Nam tại Qatar lời chúc ấm áp nhất: “Mỗi thành công, mỗi bước đi vững vàng của các bạn nơi đây đều góp phần làm rạng danh quê hương. Tôi tin rằng, dù ở xa Tổ quốc, trong tim chúng ta vẫn luôn chung một niềm tự hào Việt Nam”.

Nguyễn Quốc