Đại Sơn làm giàu từ mô hình kinh tế xanh

Lãnh đạo xã Đại Sơn kiểm tra, đánh giá tiềm năng phát triển kinh tế xanh tại khu vực Hồ Lân, thôn Đá Cối.

Tiềm năng được đánh thức

Xã Đại Sơn có diện tích tự nhiên hơn 76.374 km2, trong đó rừng sản xuất có diện tích hơn 4.030ha, tỷ lệ che phủ rừng chiếm tới 65%. Với lợi thế địa hình đồi núi, đất rừng rộng, người dân nơi đây sớm quen với nghề trồng rừng, chăn nuôi, trồng cây ăn quả.

Tuy nhiên, suốt nhiều năm, người dân sản xuất chủ yếu nhỏ lẻ, manh mún, phụ thuộc vào thời tiết. “Ngày trước mưa to là đường vào rừng lầy lội, chở gỗ, chở quả xuống chợ toàn phải thuê người gánh. Bán rừng được mấy đồng, lại phải lo trồng lại, quanh năm chẳng dư bao nhiêu”, bà Trần Thị Lợi, dân tộc Cao Lan - một hộ trồng rừng lâu năm ở thôn Việt Tiến nhớ lại.

Từ khi xã xác định hướng đi kinh tế xanh, người dân bắt đầu thay đổi cách làm. Chính quyền đầu tư đường nội đồng, hỗ trợ vay vốn, hướng dẫn kỹ thuật trồng rừng kết hợp chăn nuôi dưới tán rừng.

Hiện tổng thu từ kinh tế lâm nghiệp của xã Đại Sơn đạt khoảng 292 tỷ đồng mỗi năm. Giá trị sản xuất bình quân trên 1 ha đất sản xuất nông nghiệp đạt 66,2 triệu đồng, thu nhập trên 1 ha đất lâm nghiệp theo chu kỳ đạt 94 triệu đồng. Xã Đại Sơn đặt mục tiêu đến năm 2030, giá trị sản xuất trên 1 ha đất nông nghiệp đạt 125 triệu đồng, thu nhập người dân tăng 80% so với năm 2025.

Từ trang trại gà đến vùng quả sạch

Trang trại gà thả vườn của gia đình anh Tơ Văn Lai được nuôi theo phương pháp tự nhiên.

Dưới tán keo ở thôn Tân Sơn, trang trại gà thả vườn của gia đình anh Tơ Văn Lai (dân tộc Cao Lan) thôn Việt Tiến nằm lọt thỏm giữa một vùng đồi xanh mướt. Mùi cỏ khô, cám ngô thoang thoảng hòa cùng tiếng gà kêu, tiếng bước chân lạo xạo trên nền đất. Anh Lai tay còn dính bột cám cười nói: “Trước tôi nuôi có mấy trăm con, lứa nào cũng lo bệnh tật, mưa lạnh... là chết hàng loạt. Sau khi được tập huấn kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học, tôi mạnh dạn vay vốn, mở rộng lên hơn 6.000 con.”

Khác với mô hình công nghiệp, đàn gà của anh được thả tự nhiên trong khu vườn rộng gần 2 ha, xung quanh là hàng rào cây xanh. Thức ăn chủ yếu là ngô, thóc, rau trồng trong vườn. Chất thải được xử lý bằng men vi sinh, không có mùi hôi. “Vất vả hơn nhưng yên tâm. Gà chắc thịt, thơm, khách quen đặt từ sớm,” anh Lai nói, vừa vốc một nắm thóc rải cho đàn gà đang lục tục chạy đến. Sau nhiều năm kiên trì với chăn nuôi bền vững, anh Lai đã có nguồn thu ổn định, trừ chi phí lãi hàng trăm triệu đồng mỗi năm.

Không chỉ chăn nuôi, Đại Sơn còn nổi tiếng với các vùng cây ăn quả đặc sản như vải thiều và táo. Cả xã có 639 ha vải, sản lượng đạt 10.024 tấn/năm; 190 ha táo, sản lượng bình quân 3.575 tấn/năm; hằng năm quả táo, vải thiều cho thu nhập hàng trăm tỷ đồng (năm 2025 đạt khoảng 200 tỷ đồng). Từ nhiều năm nay, một số hộ chuyển sang canh tác hữu cơ, giảm tối đa thuốc bảo vệ thực vật. Những vườn táo chín vàng rộ, quả tròn căng mọng, được dán tem truy xuất nguồn gốc tạo nên thương hiệu Táo Đại Sơn đạt chuẩn OCOP 3 sao được người tiêu dùng ưa chuộng.

Hướng đến phát triển bền vững

Rừng, vườn cây ăn quả là những sản phẩm chủ lực trong phát triển nông nghiệp xanh tại xã Đại Sơn.

Dẫu vậy, con đường “xanh hóa” sản xuất không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Ông Giáp Trung Kiên, Phó Chủ tịch UBND xã chia sẻ: “Cái khó nhất là thay đổi thói quen sản xuất. Nhiều hộ vẫn còn tâm lý ngại đầu tư, sợ rủi ro. Lúc đầu có người còn chê "nuôi gà sạch mà khó bán". Nhưng giờ thấy hiệu quả thì lại xin học theo. Để giúp người dân yên tâm, xã tập trung hỗ trợ vốn vay. Tổng dư nợ của hai ngân hàng chính sách trên địa bàn hiện đạt 200 tỷ đồng, trong đó Ngân hàng Chính sách xã hội 115 tỷ đồng. Nguồn vốn này như cái "phao" giúp bà con có điều kiện và thêm quyết tâm đầu tư phát triển sản xuất quy mô lớn.

Hạ tầng nông thôn cũng đang được cải thiện. Đường vào nhiều khu sản xuất được bê tông hóa, hệ thống mương thủy lợi được nạo vét, phục vụ tưới tiêu và cơ giới hóa. Nổi bật như: Tuyến đường từ thôn Tân Hiệp đi Đá Cối; từ thôn Tân Sơn đi thôn Trung Sơn; đường bê tông từ thôn Việt Tiến đi Suối Hấu đi xã Vĩnh An; đường từ thôn Đồng Mương đi Đồng Cao... Thời gian tới, UBND xã đã chỉ đạo các bộ phận chuyên môn phối hợp với các thôn liên quan rà soát, đánh giá thực trạng tuyến đường từ thôn Mới - Non Tá - Đồng Băm - Đồng Cao - Việt Tiến, tổng hợp khó khăn, kiến nghị cấp trên xem xét hỗ trợ kinh phí sửa chữa, cải tạo nhằm bảo đảm an toàn giao thông và phục vụ tốt nhu cầu dân sinh cũng như yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Hướng tới mục tiêu phát triển nông nghiệp công nghệ cao theo hướng hình thành vùng chuyên canh sản phẩm chủ lực, tiềm năng, thế mạnh của địa phương và sản phẩm OCOP, xã Đại Sơn đẩy mạnh chuyển đổi số trong quá trình sản xuất bằng cách hướng dẫn nông dân ghi chép nhật ký điện tử, quản lý đàn vật nuôi, áp dụng công nghệ vi sinh trong xử lý chất thải. Nhờ đó, những mô hình kinh tế xanh ở Đại Sơn đang dần tạo sức lan tỏa. Cây rừng được trồng lại nhiều hơn, rác thải chăn nuôi được xử lý sạch, thu nhập người dân tăng lên từng năm. Dù còn không ít khó khăn, nhất là đầu ra nông sản và thời tiết thất thường nhưng người dân đã tìm thấy hướng đi phù hợp với vùng đất đồi rừng này.

Đại Sơn hôm nay không chỉ xanh màu cây lá, mà xanh cả trong cách nghĩ, cách làm của người dân. Hành trình phát triển kinh tế xanh ở Đại Sơn tuy mới bắt đầu nhưng đã cho thấy những tín hiệu đầy triển vọng. Từ trang trại gà thả vườn của anh Tơ Văn Lai đến những vườn cây ăn quả hữu cơ, những cánh rừng kinh tế bền vững, người nông dân nơi đây đang chứng minh một cách sinh động rằng: phát triển kinh tế không nhất thiết phải đánh đổi bằng môi trường. Họ đang viết nên câu chuyện làm giàu chính đáng, bền vững ngay trên chính mảnh đất quê hương mình.

Với sự quyết tâm của chính quyền địa phương và sự năng động, sáng tạo của người dân, Đại Sơn đang từng bước hiện thực hóa khát vọng trở thành một xã nông thôn mới kiểu mẫu, nơi kinh tế phát triển hài hòa với thiên nhiên và đời sống người dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.

Bài, ảnh: Yến Ngọc